Шейх Солих әл-Фәузан

Www.al-hanifiya.kz

Сайтының кітапханасынан

«ТӨ РТ Қ АҒ ИДА»

Тү сіндірмесі

Шейх Солих ә л-Фә узан

Аса Қ амқ ор, ерекше Мейірімді Аллаһ тың атымен!

Тө рт қ ағ ида [1]

Ұ лы Аршының Рабысы - Аллаһ Тағ аладан сағ ан бұ л ө мірде де, болашақ ө мірде де пана болуын сұ раймын, Ол сені, қ айда жү рсең де, берекелі етсін жә не сені сый алсаң - алғ ыс айтушылардан, сынақ кө рсең - сабыр етушілерден, кү нә жасасаң – кешірім сұ раушылардан етсін, ө йткені осы ү шеуі - бақ ыт негіздері болып табылады [2]!

[1] «Қ о`ида» (кө пше тү рі «қ оуә `ид») дегеніміз – одан кө птеген мә селелер тарайтын, бө лініп шығ атын бір негіз.

Ал бұ л жолдауда тек таухид пен ширк тақ ырыбындағ ы негіздер баяндалады. Таухид тақ ырыбындағ ы қ ағ ида қ андай? Ширк тақ ырыбындағ ы қ ағ ида қ андай? Міне осы сұ рақ тардың жауабын автор, атылмыш жолдауында беруге тырысады. Ө йткені, кө птеген адамдар таухид пен ширк терминдерінің мағ ынасында қ атеге ұ рынғ ан. Қ азір ә рбір адам бұ л тү сініктерді ө з кө ң іл-қ алауларына сай бұ рмалап тү сіндіреді.

Алайда, біздің мақ сат – бұ л тақ ырыптағ ы негіздер мен ережелерді ү йреніп алу, жү ректерімізде берік іргетас қ алап алу. Бірақ бұ л қ ағ идаларды біз ө з ойымыздан емес, кө сем деп біреуді таң дап, соның бізге сендірген идеологияларынан емес, Қ асиетті Қ ұ раннан жә не пайғ амбарымыздың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) Асыл Сү ннетінен аламыз. Ә сіресе, таухид жә не ширк секілді ө те маң ызды мә селелерде.

Егер сен бұ л қ ағ идаларды ү йреніп, оларды тү сініп алсаң, онда бұ дан кейін елшілердің жіберілуіне, кітаптардың тү сірілуіне себеп болғ ан таухидті ұ ғ ып аласың, сондай-ақ Аллаһ сақ тандырғ ан, дү ние мен Ахыретте ү лкен зиян ә келетін ширктен аулақ болып, оны мә нісіне анық кө з жеткізесін. Бұ л ө те маң ызды нә рсе! Бұ л нә рсені білу, сағ ан намаз, зекет жә не т.б. қ ұ лшылық тардың ү кімдерін білуден де қ ажеттірек. Себебі, бұ л ең ә уелгі, ең негізге мә селе болып табылады. Тағ ы да ө йткені, намазың да, оразаң да, зекетің де, басқ а да қ ұ лышылық тү рлері дұ рыс сенімге (`ақ ида) негізделмеген болса, есептелмейді де, қ абыл болмайды. Қ ұ лшылық жалғ ыз Аллаһ қ а ғ ана арналып, ық ыласты тү рде орындалуғ а тиіс.

[2] Бұ л – ұ лы кіріспе. Жолдауына жасағ ан осы алғ ы сө зінде автор, ақ иқ атты табуды қ алап, адасу мен кө пқ ұ дайшылық тан аулақ жү руді қ алап, ө з сенімдерін ү йреніп жү рген ә рбір білім ізденушіге дұ ғ а етеді. Ө йткені, ондай адамдар шынымен-ақ Аллаһ тың панасы астында болуғ а лайық ты.

Егер Аллаһ оны екі дү ниеде Ө з панасына алатын болса, онда дін мә селелерінде болсын, дү ние мә селелерінде болсын ешқ андай қ иыншылық тар оғ ан жол таба алмайды. Аллаһ Тағ ала былай деді: «Аллаһ – иман келтіргендердің қ амқ оршысы. Оларды қ араң ғ ылық тардан жарық қ а шығ арады. Ал имансыздардың қ амқ оршысы – тағ ут» (Бақ ара сү ресі, 257-аят). Егер Аллаһ сені ө з қ амқ орлығ ы мен панасына алса, ширк (серік қ осу), куфр (имансыздық) жә не кү діктер қ араң ғ ылық тарынан, иман, пайдалы білім, ізгі амал нұ рына шығ арады. «Бұ л ө йткені, Аллаһ – иман келтіргендердің қ амқ оршысы, ал имансыздардың еш қ амқ оршысы жоқ» (Мухаммад сү ресі, 11-аят).

Сонымен, егер Аллаһ сені Ө з панасына алып, сағ ан қ амқ оршы болса, онда сен артынан ешқ ашан қ айғ ы-қ асырет болмайтын, бақ ытты кү йде ө мір сү реп кетесін. Бұ л дү ниеде Ол сағ ан, тура жолғ а салу арқ ылы қ амқ орлық етсе, арғ ы ө мірде ешқ андай ауру, бақ ытсыздық, ауыртпашылық, қ иыншылық болмайтын жә ннат бақ шаларына мә ң гі кіргізу арқ ылы Ө з панасына алады. Аллаһ тың иман келтірген қ ұ лына пана болуы - міне, осы!

Тағ ы да автор: “Ол сені қ айда жү рсең де, берекелі етсін”, - деп тіледі. Аллаһ тың сені қ айда жү рсең де берекелі етуі – мақ саттардың мақ саты. Сонда Аллаһ ө мірің е, ризық -несібең е, білімің е, амалдарың а, ұ рпақ тарың а береке береді. Қ айда болсаң да, қ айда бет алсаң да береке жаның нан қ алмайды. Бұ л Аллаһ тың ұ лы нығ меті жә не фазилеті емес пе? Ол – сондай Пә к, ә рі Жоғ ары (Субханә һ у уә Та`аля)!

«Сені сый алсаң - алғ ыс айтушылардан етсін», керісінше нығ мет нә сіп етілгенде оны теріске шығ арып, мойындамайтын қ ылмасын. Расында, адамдардың кө бі нығ метке бө ленсе, оны теріске шығ арып, ол ү шін алғ ысын білдірмейді. Ол аздай, нә сіп етілген мү мкіншілікті Аллаһ қ а қ арсы шығ у, Оғ ан бойұ сынбау жолына жұ мсайды. Соның себебімен ол бақ ытсыз адамғ а айналады. Ал кім шү кір етушілерден болса, онда Аллаһ оғ ан игіліктерін одан сайын арттырып береді: «Раббыларың былай ү ндеді: “Егер шү кір етсең дер, Мен сендерге арттырамын”» (Ибраһ им сү ресі, 7-аят). Аллаһ Тағ ала шү кір етушілерге Ө з мейірімі мен игілігінен кө бейтеді. Сондық тан, егер нығ меттердің кө беюін қ аласаң, Аллаһ қ а шү кір етуді ұ мытпа. Ал егер олардың жойылуын қ аласаң, оларды мойындамай, алғ ыс білдірмейтіндерден бола бер.

«Сені сынақ кө рсең - сабыр етушілерден етсін». Аллаһ Тағ ала қ ұ лдарына сынақ тар жіберіп тұ рады. Оларды тү рлі қ иыншылық тар мен проблеммалар арқ ылы тексереді. Сол ү шін, мұ сылман сабыр етуге, Аллаһ тың мейірімінен кү дер ү збеуге мұ қ таж. Ол дінінде берік тұ руы керек. Қ ұ л сынақ тармен, фитналармен бірге ауып кетпеу қ ажет. Сондай-ақ, ол сынақ тар келгенде ө кініп, қ айғ ырып, наразылығ ын білдіретіндер, Аллаһ тың рахметінен ү міт ү згендер сияқ ты болмауғ а тиіс. Ә йтпесе, бұ л қ иыншылық қ а қ иыншылық қ осады.

Пайғ амбарымыз (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай айтты: «Егер Аллаһ бір қ ауымды жақ сы кө рсе, оларды сынайды. Кім разылық білдірсе, оғ ан да разылық болады. Ал кім ашуланса, оғ ан да ашу болады» (ә т-Тирмизи 2396, Ибн Мә жаһ 4031. Хадис сахих. Қ араң ыз: “ә с-Силсиля ә с-сахиха” 146). Тағ ы да ол (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын): «Адамдардың ішінде ең қ атты сынақ кө ретіндер – пайғ амбарлар. Сосын оларғ а ұ қ сағ андар, сосын мыналарғ а ұ қ сағ андар» (ә т-Тирмизи 2/64, Ибн Мә жаһ 4023, Ибн Хиббә н 2901. Хадис сахих. Қ араң ыз: “ә с-Силсиля ә с-сахиха” 143), - деді. Елшелер де, шыншылдар да, шаһ идтер де сыналғ ан еді, бірақ олар шыдамды болды. Ал екіжү зділер болса, Аллаһ олар жайлы былай деді: «Адамдардың ішінде Аллаһ қ а (иман мен кү пірлік) арасында қ ұ лшылық ететіндері бар. Егер оғ ан жақ сылық келсе, соның себебімен тынышталады. Ал егер басына сынақ тү ссе, бет бұ рады (діннен қ айтады) да, дү ние мен Ахыреттен айырылады. Бұ л – нағ ыз қ асырет!» (Хаж сү ресі, 11-аят).

Дү ниеде ә рқ ашан рахат, қ уаныш, лә ззат бола бермейді. Ү немі болмайды бұ лай. Сахабаларғ а қ арайық шы! Олар нендей қ иыншылық тар мен сынақ тарғ а жолық ты?! Аллаһ Тағ ала: «Осы кү ндерді Біз адамдар арасында айналдырып отырамыз», - деді (Ә ли `Имран сү ресі, 140-аят). Демек, сахабалардың жолымен жү рген біз де қ иыншылық тармен қ ауышамыз. Сол ү шін, қ ұ л сыналғ ан уақ ытта ө з жанын сабыр етуге, шыдамды болуғ а жаттық тыру қ ажет. Сынақ тар оның ғ ана емес, одан бұ рын ө мір сү рген Аллаһ тың достарының пешенесіне жазылғ ан дү ние екенін естен шығ армау керек. Мұ сылман сабырлы болып, Аллаһ тың жең ілдігін кү туге міндетті! Ал соң ы – тақ уалардікі! (Ә л-`ақ ибә ту лил-муттә қ ин)!

«Сені кү нә жасасаң – кешірім сұ раушылардан етсін». Ал кім кү нә жасағ ан соң, кешірім сұ рамай, қ асарысуын жалғ астыра берсе, бақ ытқ а жете алмайды. Аллаһ одан сақ тасын! Ал иман келтірген адамғ а келер болса, ол кү нә жасап қ ойса болды, тә убе етуге асығ ады.

Аллаһ Тағ ала былай айтты: «Егер олар арсыздық жасап қ ойса, я ө з-ө здеріне зұ лымдық істеп қ ойса, Аллаһ ты еске алып, кү нә ларына кешірім тілейді. Ал Аллаһ тан басқ а кү нә ларды кім жарылқ айды?» (Ә ли `Имран сү ресі, 135-136-аяттар). Тағ ы да Ол былай деді: «Расында, Аллаһ надандық пен жамандық жасап, сосын тез арада тә убе ететіндердің тә убесін қ абыл етеді» (Ниса сү ресі, 17-аят). Бұ л аяттағ ы надандық дегеніміз білімнің жоқ тығ ы емес. Ө йткені, білімсіз адам жауапқ а тартылмайды. Алайда, оның мағ ынасы: ақ ымақ тық, ақ ылдың жә не адагершіліктің аздығ ы. Адамдар бір жағ ынан білімді болуы мімкін, ал басқ а жағ ынан надан болады. Себебі, оның істердегі табандылығ ы жоқ. «Сосын тез арада тә убе ететіндер», яғ ни ә р кү нә жасағ ан сайын, дереу тә убеге асығ ады. Кү нә жасамайтын пенде жоқ. Бірақ, Аллаһ қ а шү кір, Ол бізге тә убе есіктерін ашық қ алдырды. Сол ү шін, қ ұ л кү нә ғ а ұ рынып, қ ателік жасап қ ойса, тә убе етуге асығ у қ ажет. Алайда егер ол тә убені де, кешірім тілеуді де ұ мытса, бұ л – бақ ытсыздық тың белгісі. Кейде ол Аллаһ тың мейірімінен кү дер ү зеді, ал шайтан оғ ан келіп: “Сағ ан тә убе жоқ! ”, - деп азғ ырады.

Осы ү ш нә рсе: берілген сыйғ а шү кір ету, сынақ тарғ а шыдамды болу, кү налардан тә убе ету – бақ ыттың негіздері. Кім оларды бойында тапса, бақ қ ытты ө мір кешеді. Ал кім олардан немесе олардың кейбірінен айырылып қ алса, сол – нағ ыз сорлы, бақ ытсыз адам.

Біл, Аллаһ сені Ө зіне бағ ынуғ а жетелейтін тура жолмен жү ргізсін, ә л-ханифия – бұ л Ибраһ имнің діні. (Оның мә ні) жалғ ыз Аллаһ қ а қ ұ лшылық етіп, дінді шын ық ыласпен орындау. Аллаһ Тағ ала былай деді: «Мен жындар мен адамдарды тек Ө зіме қ ұ лшылық қ ылулары ү шін ғ ана жараттым» (Зарият сү ресі, 56-аят) [3].

[3] «Аллаһ сені Ө зіне бағ ынуғ а жетелейтін тура жолмен жү ргізсін» - бұ л автордың оқ ырманғ а тілеген дұ ғ асы. Осылайша, ә рбір ұ стаз ө з шә кірттеріне дұ ғ а етіп тұ руы қ ажет.

Аллаһ қ а бағ ыну дегеніміз: Оның ә мірлерін орындау жә не тыйымдарынан аулақ жү ру.

«Ә л-ханифия – бұ л Ибраһ имнің діні». Аллаһ Тағ ала пайғ амбарымызғ а (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) Ибраһ имнің дініне еруді бұ йырды. Ол былай деді: «Кейін сағ ан: “Ханиф болғ ан Ибраһ имнің дініне ер! ”, - деп уахи еттік» (Нахл сү ресі, 123-аят).

Ханифия – бұ л ханиф болғ ан Ибраһ имнің (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) діні. Ханиф деген: ол ширктен бет бұ рып, таухидке қ арай бейімделген адам. Ол адам жү регімен де, істерімен де, ниетімен де, мақ саттарымен де Аллаһ қ а бұ рылғ ан. Аллаһ бізге Ибраһ имнің дініне еруді ә мір етті: «Ол сендерді таң дап, діндерің де ешқ андай қ иыншылық жасағ ан жоқ. Ә келерің Ибраһ имнің діні осындай. Аллаһ сендерді мұ сылман деп атады» (Хаж сү ресі, 78-аят).

Ибраһ имнің діні: «жалғ ыз Аллаһ қ а қ ұ лшылық етіп, дінді шын ық ыласпен орындау». Міне осы – ханифия. Автор: «жалғ ыз Аллаһ қ а қ ұ лшылық ету», - деп қ ана айтқ ан жоқ. Тағ ы да ол: «дінді шын ық ыласпен орындау», - деп қ осты, яғ ни, ширктен аулақ болып ғ ибадаттарды орындау керек. Ө йткені, егер қ ұ лшылық қ а ширк араласса, ол оны бұ зады. Ол тек ү лкен жә не кіші ширк тү рлерінен таза болса ғ ана қ ұ лшылық деп аталады. Аллаһ Тағ ала айтқ андай: «Оларғ а тек Аллаһ қ а дінді шын ық ыласпен ханиф тү рінде орындау арқ ылы қ ұ лшылық ету, намаз оқ у жә не зекет беру ғ ана бұ йырылғ ан еді. Міне, осы – тұ п-тура дін!» (Бә йина сү ресі, 5-аят).

Осы қ ұ лшылық ты Аллаһ жаратылыстарына бұ йырды: «Мен жындар мен адамдарды тек Ө зіме қ ұ лшылық қ ылулары ү шін ғ ана жараттым» (Зарият сү ресі, 56-аят). Қ ұ лшылық қ ылулары дегеннің мағ ынасы: Менің қ ұ лшылық та жалғ ыздаулары ү шін. Сонымен, адамзаттың жаратылуының мақ саты мен хикметі, олардың Аллаһ қ а қ ұ лшылық етулерінде екен. Адамдардың ішінде бұ л мақ сатты орындап жатқ андары да, орындап жатқ ан жоқ тары да бар. Алайда, кім Аллаһ тан басқ а біреуге қ ұ лшылық етсе, онда ол жаратылуының хикметіне қ айшы келді.

Ибраһ им – ө зінен кейін жіберілген пайғ амбарлардың атасы. Олардың барлығ ы Ибраһ имнен тарағ ан. Аллаһ Тағ ала: «Біз оның ұ рпағ ына пайғ амбарлық пен кітап бердік», - деді (`Анкә бут сү ресі, 27-аят). Ибраһ имнің ұ рпақ тары болғ ан пайғ амбарлардың барлығ ы Бә ну Исраилден шық қ ан, тек Мухаммад (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) араб еді. Аллаһ тағ ала Ибраһ им пайғ амбарды адамдарғ а имам қ ылды, яғ ни ү лгі етті. Аллаһ Тағ ала ол туралы: «Расында, Ибраһ им ү лгі болғ ан. Ол ү немі Аллаһ қ а бойұ сынып жү рген ханиф еді, ә рі серік қ осушылардан болып табылмады», - деп айтты (Нахл сү ресі, 120-аят). Осы ү шін Аллаһ барлық адамдарды жаратқ ан. Ә рі Ибраһ им де, басқ а пайғ амбарлар секілді адамдарды Аллаһ қ а қ ұ лшылық етуге шақ ырғ ан. Аллаһ Тағ ала былай деді: «Біз ә рбір халық қ а: “Аллаһ қ а қ ұ лшылық етің дер де, тағ уттан аулақ болың дар”, - дейтін елші жібердік» (Нахл сү ресі, 36-аят).

Ал тыйымдар мен бұ йрық тар, халә л мен харам сияқ ты заң ү кімдері ү мметтердің қ ажеттеріне сай Аллаһ тың қ алауымен ө згеріп тұ рды. Аллаһ бір шариғ ат заң дастырады, кейін оның кү шін басқ а, жаң а шариғ атпен жояды. Солай, алдың ғ ы бү кіл шариғ аттардың кү шін жойғ ан Ислам шариғ аты келгенше жалғ асады. Ол болса, Қ иямет кү ніне дейін ө згермей, ауыстырылмай қ ала береді. Ал енді пайғ амбарлар мен елшілердің діндерінің негізі туралы айтар болсақ, яғ ни таухид жайында, онда ол ешқ ашан ө згертілмеген, оның кү ші жойылмағ ан да, жойылмайды да. Елшілердің діндері бір, бірақ шариғ аттарының арасында айырмашылық болғ ан. Алайда таухид пен `ақ ида Адам атадан бастап, соң ғ ы пайғ амбарғ а дейін (оларғ а Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) болғ ан.

Аллаһ сені қ ұ лшылық қ ылу ү шін жаратқ анын білген соң, сен енді, қ ұ лшылық таухидсіз (бірқ ұ дайшылық сыз) – қ ұ лшылық болып аталмайтынын біліп ал [4].

[4] «Мен жындар мен адамдарды тек Ө зіме қ ұ лшылық етулері ү шін ғ ана жараттым» аятынан сен бекерге жаратылмағ аның ды, ә рі жә й ішіп-жеу ү шін ғ ана ө мірге келмегенің ді, бірақ қ ұ лшылық ету ү шін дү ние есігін ашқ аның ды, ал айналаң дағ ы барлық нә рсе сол мақ сатың ды орындауғ а жә рдем ретінде жаратылғ анын білдің. Сондық тан, сол мақ сатың ды орындауғ а тырысуың керек, ә йтпесе қ алағ ан нә рсесін жеп, қ алағ ан нә рсесін ішетін, тек ө з қ ұ марлығ ын қ анағ аттандыруды ғ ана ойлайтын хайуандар секілді боласың. Сен ұ лы бір мақ сатпен, аса ү лкен даналық пен жаратылдың. Аллаһ Тағ ала былай деді: «Мен жындар мен адамзатты тек Ө зіме қ ұ лшылық етулері ү шін ғ ана жараттым. Олардың Мағ ан ризық бергенін де, тамақ тандырғ анын да қ аламаймын. Расында, Ол Аллаһ – ризық Беруші, ұ лы кү ш Иесі!» (Зә рият сү ресі, 56-58-аяттар). Аллаһ Тағ ала тамақ тандырады, ал оны ешкім тамақ тандырмайды. Ө йткені, ол тамақ тануғ а мұ қ таж емес. Сол сияқ ты, Ол сенің ғ ибадат жасауың да қ ажетсінбейді. Тіпті егер сен Аллаһ қ а қ арсы шығ ып, кә пір боп кетсең де, Оның мү лкінен, Оның иелігінен ештең е кеміте алмассың. Керісінше, Раббың а қ ұ лшылық ету ө зің е керек. Оның мейірімінен: сағ ан пайда ә келетін нә рсені, Ол сағ ан бұ йырып жатыр. Себебі, егер сен Аллаһ қ а қ ұ лышлық қ ылсаң, Ол сені сый жә не сауаптармен ардақ тайды. Қ ұ лшылық арқ ылы, осы дү ниеде жә не Ахырет ө мірінде сен ардақ таласың. Сонымен, қ ұ лшылық етуден пайда алатын кім? – Одан пайда алатын қ ұ лшылық етушінің ө зі екен. Ал ә лемдердің Раббысы Аллаһ – жаратылыстарынан жә не олардың істегендерінен бай, мұ қ таж емес.

Егер де сен Аллаһ қ а ғ ибадат жасау ү шін ө мірге келгенің ді тү сінсең, онда сол ғ ибадаттың екі шарты орындалмайынша, ол Аллаһ разы болатындай, дұ рыс іс болып саналмайды. Екі шарттың да жиналуы міндетті, олардың біреуі болмаса, қ ұ лшылық бұ зылады.

Бірінші шарт: ол Аллаһ тың Жү зі ү шін ық ыласты тү рде атқ арылу керек. Онда ширк (серік қ осу) кө ріністері болмауғ а тиіс. Егер оғ ан ширк араласса, ол бұ зылады. Аллаһ қ а қ ұ лышылқ етіп, сосын Оғ ан серік қ оссаң, қ ұ лшылығ ың шаң -тозаң ғ а айналады. Бұ л бірінші шарт.

Екінші шарт: Елшіге (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) ілесу. Елші (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) кө рсетпеген қ андай да бір қ ұ лшылық жалғ ан, ә рі қ айтарылғ ан болып есептеледі. Ө йткені, ол жаң алық ә рі бид`а. Аллаһ тың елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын): «Кімде-кім біздің бұ л ісімізге онда жоқ нә рсені ең гізсе, онысы кері қ айтарылады» (Бухари 2696, Муслим 17/718). Ал Муслимнің риуаятында: «Кімде-кім біздің бұ йрығ ымыз болмағ ан бір іс істесе, онысы кері қ айтарылады», - деп айтылғ ан (Муслим 18/1718). Міндетті тү рде қ ұ лшылық Аллаһ елшісінің (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) Сү ннетіне сә йкес келу қ ажет. Адамдардың ойларына, ниеттеріне, қ алауларына сай емес, шариғ аттың дә леліне сай болу керек. Ал дінде негізі жоқ нә рсе бид`а болып саналады. Ол іс, Аллаһ қ а жақ ындау мақ сатымен жасалса да, адамғ а пайда ә келмек тү гіл, кү нә арқ алауына себеп болады.

Қ ұ лшылық та осы екі шарт орындалуғ а тиіс: ық ылас жә не елшіге (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) ілесу. Міне сонда ғ ана ол істеушісіне пайдалы, ә рі Аллаһ тың алдында дұ рыс болады. Ал егер оғ ан ширк араласса, ол бұ зылады. Тура сол сияқ ты, ол дә лелі жоқ, жаң адан ойлап табылғ ан болса, кері қ айтарылады. Жоғ арыда аталғ ан екі шартсыз қ ұ лшылық тың еш пайдасы жоқ. Ө йткені, ол Аллаһ заң дастырмағ ан тү рде атқ арғ ан. Ал Аллаһ тек Қ асиетті Кітабы жә не елшісінің (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) тілі арқ ылы заң дастырғ ан нә рсені ғ ана қ абыл етеді.

Тағ ы да айта кететін маң ызды бір мә селе, Аллаһ елшісі Мұ хаммедтен (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) басқ а ешкімнің артынан ілесу міндет болып табылмайды. Одан ө згенің барлығ ына, тек елшіге (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) ілесу болып табылатын істерде ғ ана еруге, бағ ынуғ а рұ қ сат. Ал елшінің (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) ү кіміне қ арсы істе, біреуге бағ ыну тыйым салынғ ан. Аллаһ Тағ ала былай деді: «Ә й, иман келтіргендер! Аллаһ қ а бағ ының дар жә не елшісіне бағ ының дар, сондай-ақ араларың дағ ы билік иелеріне» (Ниса сү ресі, 59-аят). Билік иелері: ғ алымдар мен патшалар. Егер олар Аллаһ қ а бағ ынса, онда біз де оларғ а бағ ынамыз. Ал егер олар Аллаһ тың ә міріне қ арсы шық са, қ арсы шық қ ан нә рсесінде оларғ а бойұ сынбаймыз.

Егер сен ширк қ ұ лшылық қ а араласса оны бұ затынын, амалдарды жойып жіберетінін жә не пендені Отта мә ң гі қ алуғ а дұ шар ететінін білсең, мұ ны білу - сенің ең маң ызды міндетің екені енді сағ ан айқ ын болды. Мү мкін Аллаһ сені ширк деп аталатын оқ паннан қ ұ тқ аратын шығ ар. Аллаһ Тағ ала былай деп айтты: «Расында, Аллаһ Ө зіне серік қ осқ анды кешірмейді де, одан кішісін қ алағ анына кешіреді» (Ниса сү ресі, 48-аят) [5].

[5] Таухидтің не екенін білсең, ал ол: Аллаһ тың қ ұ лшылық та жалғ ыздау, тағ ы да ширктің не екенін де білуің керек. Себебі, бір нә рсені білмеген амамның, оғ ан тү сіп қ алу кү ні алыс емес. Сондық тан, сен міндетті тү рде, одан сақ танып жү ру ү шін, ширктің тү рлерін ү йреніп алуың қ ажет. Ө йткені, Аллаһ ширктен қ атты сақ тандырғ ан: «Расында, Аллаһ Ө зіне серік қ осқ анды кешірмейді де, одан кішісін қ алағ анына кешіреді» (Ниса сү ресі, 48-аят). Міне, ширктің қ андай қ ауіпі бар! Аллаһ қ а серік қ осатын кісі Жә ннаттан айырылп қ алады.Бұ л туралы Аллаһ: «Расында, кім Аллаһ қ а серік қ осса, оғ ан Аллаһ жә ннатты харам етеді, ә рі оның орны тозақ та болады. Залымдар ү шін еш кө мекші болмайды» (Мә ида сү ресі, 72-аят), - деген.

Демек, ширк деп аталатын бұ л кү нә нің тө ндіріп тұ рғ ан қ ауіп-қ атері ө те зор. Соның бә лесіне ұ рынбай жатып, сен оны алдын-ала біліп алуың парыз. Ө йткені, ширк мә селесінде қ аншаның ақ ылдары мен тү сініктері адасуғ а ұ шырады. Сонымен, біздің міндетіміз – Қ ұ ран жә не Сү ннеттен ширктің не екенін білу! Аллаһ не нә рседен қ айтарып, сақ тандырса, оны баяндап, мә нісін ашып береді. Сол сияқ ты, нені ә мір етсе, оның мә н-жайын тү сіндіреді. Жаратушы Иеміз ширкті тыйым салып, оны жалпылай сипаттап кеткен жоқ. Бірақ, оны Ө зінің Кітабында, елшісінің (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) Сү ннетінде егжей-тегжейлі анық тап берді. Сондық тан, егер ширктің не екенін ү йреніп білуді қ аласақ, пә лен-тү геннің сө зіне емес, Қ ұ ран мен Сү ннетке оралуымыз керек.