Төртінші ереже

Қ азіргі замандағ ы қ ұ пқ ұ дайшылық Исламғ а дейінгі кө пқ ұ дайшылық тан қ орқ ыныштырақ. Ө йткені ерте замандағ ы кө пқ ұ дайшылар аман-есен кездерінде Аллаһ қ а тең дес (серік) қ осатын, бірақ бақ ытсыз (қ айғ ы) кездерінде олар Оның алдында ө з діндерін тазартатын. Біздің кезіміздің кө пқ ұ дайшылары ү немі: есендікте де, бақ ытсыздық та да – Аллаһ қ а тең дес (серік) қ осады. Бұ л жө нінде Аллаһ Тағ ала былай деп айтты:

#sŒ Î *sù (#qç 7Å 2u‘ ’ Î û Å 7ù =à ÿ ø 9$# (#â qtã yŠ ©! $# tû ü Å Á Î =ø ƒ è C ç ms9 tû ï Ï e$! $# $£ Jn=sù ö Nß g9¯ gwU ’ n< Î) Î hŽ y9ø 9$# #sŒ Î) ö Nè d tbqä.Î Ž ô ³ ç „ Ç Ï Î È

«Қ ашан олар кемеге отырса, Аллаһ тың алдында дінін тазартып, Оғ ан жалбарынады, ал Ол оларды қ ұ тқ арып, қ ұ рлық қ а шығ арса, - сол уақ ытта олар Аллаһ қ а серік қ осады». (ә л-Анкабут 29: 65).

Пайғ амбарымыз Мухаммадқ а, оның отбасына жә не сахабаларына Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын!

[1] Ибн Касир ө зінің Қ ұ ран тә псірінде былай деді: «Бұ л – «Ақ иқ атында, Мен оларды, оларғ а мұ қ таж болғ андығ ымнан емес, Ө зіме қ ұ лшылық қ ылулары ү шін жараттым!» - дегенді білдіреді. Кү мә нсіз, адамдар қ ұ лшылық қ ылуғ а дайын болып жаратылғ ан, ө йткені Пә к Аллаһ оларғ а ақ ыл-парасат салды, сыртқ ы жә не ішкі сезімдерді жә не басқ а да кө птеген сипаттарды сыйлады».

[2] Балмен араласатын сірке мен денеге тү сетін у сияқ ты, Аллаһ бізді бұ дан сақ тасын!

[3] Алайда осы ережелер - біреулерді кә пірге немесе мушрикке шығ ару ү шін емес. Ө йткені кейбір адасушылық қ а тү скен мұ сылмандар ширкке, кү пірлікке т.б. ү лкен кү нә ларғ а қ атысты жалпы шариғ и мә тіндерді ө з ұ йғ арымдарымен жеке адамдарғ а қ олданып, ү кім шығ ару қ ұ зыретін ө здеріне заң сыз жү ктеп алады. Ал оның соң ы хауариждердің сипаттарының бірі – мұ сылмандарды кү пірлікке айыптау, олардың мал-мү лкіне қ ол сұ ғ у, қ анын тө гу, ар-намысына тиюді рұ қ сат етуге дейін алып барады. Аллаһ бізді осындай адасушылық тан сақ тасын. Сондық тан да шейхуль-Исламның осы ережелерді білудегі мақ сатты не деп белгілегеніне тағ ы да бір рет ой салың ыз. (аудармашыдан)

[4] Хафиз Имад ә д-Дин Ибн Касир бұ л аяттың тә псірінде былай деген: «Аллаһ Тағ ала Ө зінің қ ұ лдарына ү лес етіп берген нә рселерінен Аллаһ жолында, игі жолда сый-сауапты ө зінің Рабысы мен Патшасының алдында сақ тап қ ою ү шін жә не осығ ан осы ө мірдің ө зінде-ақ, сауда да, жақ сы кө ру де, шапағ ат та болмайтын жә не ешкім ө зінің жанын сатып ала алмайтын, жә не тіпті ө зінің байлығ ын тү гелімен берсе де, тіпті Жердің кө леміндей алтын алып келсе де, онымен ө з басын саудалап алып қ ала алмайтын, жә не ешкімге олардың достарының махаббаты немесе туысқ андық байланыстары кө мек бермейтін Қ иямет Кү ні басталмай жатып қ ол жекізу ү шін сарп етуді ә мір етті. Аллаһ Тағ ала былай деп айтты:

#sŒ Î *sù y‡ Ï ÿ ç R ’ Î û Í ‘ q Á 9$# Ixsù z> $|¡ Sr& ó Oß goY÷  t/ 7‹ Í ³ tBö qtƒ Ÿ wur š cqä 9uä! $|¡ tFtƒ Ç Ê É Ê È

«Қ ашан Сұ р ү рілсе, сол кү ні олардың араларында туыстық (байланыс) жоғ алып, бірін-бірі сұ распайды». (ә л-Муминун 23: 101). Ол кү ні шапағ ат болмайды жә не оларғ а (кә пірлерге) шапағ ат етушілердің шапағ аты кө мектеспейді». Аллаһ Тағ ала: «Ал кә пірлер - залымдар», - деді. Сол кү ні Аллаһ тың алдына кә пір болып келіп тұ ратын адамнан артық залым жоқ. Ибн Ә бу Хатим Ата ибн Динардың мына сө здерін жеткізген: «Ал кә пірлер – олар залым», - деп айтып, - «Ал залымдар – олар кә пірлер», - деп айтпағ ан Аллаһ қ а мақ тау-мадақ тар болсын“.

[5] Ешкімнің Аллаһ Тағ аланың алдында Оның аса ұ лылығ ы мен ең жоғ ары мә ртебелігінің себебінен, Ол шапағ ат етуге рұ қ сат бермей, ө згеге шапағ ат етуге батылы бармайды, бұ л жө нінде шапағ ат ету туралы хадисте баяндалғ ан: «Мен Аллаһ тың Аршына келіп, сә ждеге жығ ыламын жә не Ол мені сә ждеде Ө зі қ алағ анынша ұ стайды. Кейін: «Басың ды кө тер. Айт жә не сені естиді, шапағ ат етуге рұ қ сат сұ ра жә не сен оны аласың!» - деп айтылады. Жә не мағ ан таң даулылар ү шін рұ қ сат етіледі де, мен оларды Жә ннә тқ а кіргіземін». Ал Аллаһ бұ л жө нінде жақ сырақ біледі!

[6] Хафиз Ибн Касир Қ ұ ранғ а жасағ ан тә псірінде былай деген: «Ол сендерге Аллаһ тан ө згеге: ол жіберілген пайғ амбар болса да, жақ ындатылғ ан періште болса да – қ ұ лшылық қ ылуғ а бұ йырмайды. Сендер мұ сылман болғ аннан кейін ол сендерге кү пірлікті ә мір етеді ме?!» Мұ ны тек Аллаһ тан ө згеге қ ұ лшылық қ ылуғ а шақ ыратындар, кү пірлікке шақ ыратындар ғ ана істей алады. Ақ иқ атында, пайғ амбарлар иман келтіруді, ешбір серігі жоқ Бір Аллаһ қ а қ ұ лшылық қ ылуды бұ йырады, бұ л жө нінде Аллаһ Тағ ала былай деп айтқ анындай:

! $tBur $uZù =y™ ö ‘ r& `Ï B š  Î =ö 6s% `Ï B @Aqß ™ §‘ ž wÎ) û Ó Ç rqç R Ï mø ‹ s9Î) ¼ ç m¯ Rr& Iw tm»s9Î) HwÎ) O$tRr& È brß ‰ ç 7ô ã $$sù Ç Ë Î È

«(Мұ хаммед) сенен бұ рын " Кү діксіз Менен басқ а ешбір тә ң ір жоқ. Мағ ан ғ ана қ ұ лшылық қ ылың дар" деп уахи етілмеген бірде бір пайғ амбар жібермедік». (ә л-Ә нбия 21: 25). «Раббыларың» деген - Аллаһ пен қ оса тә ң ір тұ татындарың дегенді білдіреді. Ал Аллаһ бұ л жө нінде жақ сырақ біледі!

[7] Аллаһ бұ л сө здерін Ө зінің қ ұ лы ә рі елшісі Иса ибн Мә риямғ а Киямет Кү ні, оғ ан Аллаһ тың сә лемі болсын, айтады. Кейбір муфассирлер (Қ ұ ранның тә псіршілері) бұ л осы дү ниеде, Аллаһ оны ең жақ ын аспанғ а оны жә не оның анасын Аллаһ пен қ оса екі қ ұ дай деп қ абылдағ андардың кө здерінше кө тергенде болғ ан деп есептеген. Жә не мұ нда – христиандарғ а қ орқ ыту жә не адамзат алдында сө гіс айту бар. Иса, Оғ ан Аллаһ тың сә лемі болсын: «Сені пә ктеймін. Айтуыма қ ақ ым болмағ анды мен қ алай айтамын?» - деді. Бұ л – қ арым-қ атынастағ ы ең жоғ арғ ы мә дениеттіліктің жә не кемелдіктің мысалы. Біз де Аллаһ тан ө зімізге осындай ә деп жә не кө ркем мінез-қ ұ лық сыйлауын тілейміз!

[8] Ә л-Бухари Абдуллаһ тың бұ л аят жө ніндегі хадисін жеткізген: «Кейбір жындарғ а адамдар қ ұ лшылық ететін, ал жындар Исламды қ абылдады». Ибн Масъуд былай деді: «Бұ л аят жындарғ а қ ұ лшылық қ ылатын арабтардың бір тобы жө нінде тү сірілген еді. Кейіннен жындар Исламды қ абылдады, ал адамдар бұ л жө нінде білмей, оларғ а қ ұ лшылық етуін жалғ астыра берді. Міне сол кезде осы аят тү сірілген еді». Ал Аллаһ бұ л жө нінде жақ сырақ біледі!

[9] Кө пқ ұ дайшылдар тастарғ а, пұ ттарғ а қ ұ лшылық қ ылғ андары ү шін, Аллаһ қ а тең дестерді қ осқ андары ү шін, Ә р-Рахманның сү йікті қ ұ лы Ибраһ им, оғ ан Аллаһ тың сә лемі болсын, тұ рғ ызғ ан Қ ағ бағ а ұ қ сатып ғ ибадатханалар тұ рғ ызғ андары ү шін, Аллаһ Тағ ала оларды айыптайды.

Ә л-Лат Таифтағ ы жонылғ ан ақ жартас болатын. Оның ү стіне жамылғ ысы бар ғ ибадатхана тұ рғ ызылғ ан еді. Оның қ ызметкерлері бар еді. Ғ ибадатхана қ абырғ амен қ оршалғ ан еді. Таифтың тұ рғ ындары болғ ан сакифилер жә не олардың ізбасарлары оны ұ лық тайтын жә не олармен жауласатын басқ а арабтардың алдында (қ ұ райштардан басқ а) мақ таныш ететін.

Ә л-Узза – Нахль деген жердегі (Мекке мен Таифтің арасында) ағ аш болатын. Оның ү стіне жамылғ ысы бар ғ имарат тұ рғ ызылғ ан. Оны курайштық тар ұ лық тайтын жә не сондық тан Ә бу Суфьян Ухуд соғ ысы кү ні: «Ә л-Узза - бізде, жә не сендер ү шін Узза жоқ!» - деген еді. Сонда Аллаһ тың Елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) ө зінің сахабаларына қ арап: «Аллаһ – біздің қ амқ оршымыз, ал сендердің қ амқ оршыларың жоқ!» - деп айтың дар!» - деп бұ йырды.

Манат (деген пұ т) Кудайдтің жанындағ ы (Мекке мен Мә динаның арасында) мекенде орналасқ ан болатын. Оғ ан надандық дә уірінде Хазаа, ә л-Аус, ә л-Хазрадж тайпалары қ ұ лшылық қ ылатын. Осы жерден олар Қ ағ бағ а қ ажылық жасауғ а аттанатын.

Пайғ амбарымыз (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) ө зінің бірнеше сахабаларын, Аллаһ оларғ а разы болсын, пұ ттарды қ ирату ү шін жібеген. Аллаһ тың қ ылышы (СайфуЛлаһ) деген атақ қ а ие болғ ан Халид ибн Уалид ә л-Уззағ а аттанды да, оны: «Ә й, Узза мен сағ ан иман келтірмеймін жә не сені мадақ тамаймын. Мен Аллаһ сені сө гетінін кө рдім!» - деп бұ зып тастады. Ә л-Муғ ира ибн Шииба жә не Ә бу Суфьян Сахр ибн Харбты Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) ә л-Латқ а жіберді жә не олар оны бұ зып тастап, орнында Таиф қ аласындағ ы мешіттің негізін қ алады. Оны Али ибн Ә бу Талиб бұ зды деген де пікір бар.

Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) қ ұ лшылық етуде Аллаһ қ а толығ ымен берілетін, Қ ұ лшылық қ а лайық ты болғ ан Жалғ ызды (Аллаһ ты) тә ң ірлік сипатқ а бө лейтін жә не жиіркенішті ә деттер мен ширкке ұ қ сас барлық нә рселерді теріске шығ аратын хақ дінді алып келді. Оның ұ лы сахабалары мен ардақ ты ізбасарлары да осығ ан қ ол жеткізуге тырысты. Бірақ шайтан жә не азғ ырушы ө тірікшілер кө птеген мұ сылмандардың санасын игеріп алды да, олар пұ ттарғ а табынуын қ айта жалғ астырды, ә сіресе біздің барлығ ымызды бақ ытсыздық шарпып, ә рқ айсымызғ а жеткен терең надандық пен сә нді сү реттер заманында. Біз барлығ ымыз Аллаһ қ а тә нбіз жә не Оғ ан ораламыз!

[10] Ә т-Тирмизи хадисті сахих деді. Бұ л мұ сылмандар таяу уақ ытта ғ ана кү пірлікті тастап, Исламды қ абылдағ ан еді, бірақ иман мен таухид олардың жү ректерінде ә лі толық орнық пағ ан болатын. Кө пқ ұ дайшылар бұ л ағ ашқ а ө здерінің қ аруларын іліп қ оятын еді, ө йткені осы амалды Аллаһ жақ сы кө реді деп ойлады жә не осы арқ ылы олар Аллаһ қ а жақ ындағ ысы келді. Сондық тан да, Исламды жақ ын арада ғ ана қ абылдағ ан мұ сылмандар мұ ның Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) алып келгеніне қ айшы келетінін білмеді.