Жоспарлы санитариялық-эпидемиологиялықсараптама

Тақ ырып. Азық -тү ліктің сапасына қ ойылатын гигиеналық талаптар. Азық -тү ліктің санитариялық -эпидемиологиялық сараптамасын жү ргізу тә ртібі.

Азық -тү лiктi санитариялық -эпидемиологиялық сараптау – санита-риялық қ адағ алау тә жiрибесiнiң кү рделi де жауапты тарауы болып табылады. Гигиеналық сараптау халық ты жоғ арғ ы сапалы тағ ам ө нiмдерiмен қ амтамасыз етумен айналысады. Азық -тү лiктердi гигиеналық сараптау арнайы қ ұ қ ық тық қ ұ жатттарғ а сү йенiп жү зеге асырылады.

Азық -тү лiктiң санитариялық -эпидемиологиялық сараптамасы дегенiмiз азық -тү лiктiң сапасын жә не таратылу мү мкiндiгi мен тә ртiбiн анық тауғ а бағ ытталғ ан шаралар комплексi.

Азық -тү лiктiң сапасы дегенiмiз тағ амдық мақ сатта азық -тү лiктiң жарамдылық дә режесiн анық тайтын тағ амның толық қ ұ ндылығ ы жә не эпидемиялық зиянсыздығ ы.

Азық -тү лiктiң толық қ ұ ндылығ ы ө нiмнiң тағ амдық жә не биологиялық қ ұ ндылығ ынан тұ рады. Ө нiмнiң тағ амдық қ ұ ндылы-ғ ы тө менгi кө рсеткiштермен бағ аланады:

· сол ө нiмнен сапасы жә не дә мдiк қ асиетi жоғ ары тағ амдардың тү рлерiн жасау мү мкiндiгi (ассортименттiң кө птiгi;

· тез қ орытылуы;

· сол ө німнен адамның тез шық пауы (аз шығ ындыр-ғ ыштығ ы).

Тағ амның химиялық қ ұ рамын анық тау азық -тү лiктiң биологиялық қ ұ ндылығ ын бағ алауғ а мү мкiндiк бередi.

Азық -тү лiктiң санитариялық -эпидемиялық мiнсiздiгi дегенi-мiз тағ амның адам денсаулығ ы ү шiн зиянсыз болуы жә не бү лiну белгiлерiнiң болмауы.

Азық -тү лiктiң қ асиеттерi:

1) Азық -тү лiктiң органолептикалық қ асиетi (дә мi, иiсi, тү сi, сыртқ ы кө рiнiсi, консистенциясы);

2) Азық -тү лiктiң биологиялық қ ұ ндылығ ы (белок, май, кө мiрсу, витаминдер, минералдық заттектер мө лшерiн анық тау), тамақ тың сiң iрiлуi;

3) Азық -тү лiктiң физикалық -химиялық қ асиетi (тағ амның тұ рақ тылығ ына жә не қ ауiпсiздiгiне ә сер ететiн қ ышқ ылдығ ы, ылғ алдылығ ы, қ ұ рамындағ ы қ анттың, тұ здың жә не басқ а да заттектердiң мө лшерi);

4) Азық -тү лiктiң санитариялық -эпидемиялық кө рсеткiштерi (жалпы бактериямен тұ қ ымдануы, саң ырауқ ұ лақ пен патогендi микробтардың уытты штаммдары жә не оның жиналуы, органикалық жә не органикалық емес улы заттектер, механикалық араласпалар жә не олардың тү рлерi, гельминттердiң ө ркенқ ұ рты жә не зиянкес жә ндiктер).

Санитариялық -эпидемиологиялық сараптаманың негiзгi мақ саты болып халық тың денсаулығ ын сақ тау жә не азық -тү лiктi ұ тымды пайдалану табылады. Азық -тү лiктiң санита-риялық -эпидемиологиялық сараптамасының негiзгi мiндетiне-халық тың денсаулығ ы ү шiн азық -тү лiктiң қ ауiпсiздiгiн жә не тағ амдық қ ұ ндылығ ын сипаттайтын қ асиеттердi анық тау жатады.

Санитариялық -эпидемиологиялық сараптаманы жү ргiзу барысында анық талатын кө рсеткiштерге:

1. Азық -тү лiктiң органолептикалық қ асиеттерi мен олардың ө згеруi;

2. Азық -тү лiктiң химиялық қ ұ рамы мен оның ауытқ уы;

3. Азық -тү лiк микрофлорасының қ ұ рамы жә не оның бактериялармен тұ қ ымдануы, бү лiнген азық -тү лiк арқ ылы жұ қ палы аурулардың жұ ғ у мү мкiндiгi;

4. Азық -тү лiктегi пестицидтердiң, тағ амдық ү стеме, бө где заттек арласпасының мө лшерi рұ қ сат етiлген нормативтен асуы;

5. Азық -тү лiктi дайындау барысында тағ ам кә сiпорындарының тазалығ ына, азық -тү лiктi тасымалдауғ а, сақ тауғ а жә не таратуғ а қ ойылатын гигиеналық талаптардың жә не санитариялық ережелердiң бұ зылуы жатады.

Санитариялық -эпидемиологиялық сараптама жоспарлы жә не жоспардан тыс жү ргізіледі.

Жоспарлы санитариялық -эпидемиологиялық сараптама

Жоспарлы санитариялық -эпидемиологиялық сараптау органо-лептикалық, физикалық -химиялық, бактериологиялық кө рсет-кiштерi бойынша азық тү лiктiң сапасын анық тау мақ сатымен жү ргiзiледi.

Жоспарлы гигиеналық сараптама барысында бақ ыланатын зерзаттарғ а:

1. Азық -тү лiкпен жанасатын жә не олардың сапасын ө згерте алатын тағ амның жаң а тү рлерiнiң, ыдыстардың, қ ұ рал-жабдық материалдарының сапасы;

2. Ө ндiрiлетiн азық -тү лiк рецептурасының мемлекеттiк санитариялық қ адағ алау ұ йымдарымен бекiтiлген рецептурағ а сә йкестiгi (азық -тү лiктiң тұ рақ тылығ ы мен қ ауiпсiздiгiне ә сер ететiн қ анттың, тұ здың, қ ышқ ылдардың мө лшерiн анық тау);

3. Азық -тү лiктегi пестицидтердiң, тағ амдық ү стемелердiң, ауыр металл тұ здарының, антибиотиктердiң қ алдық мө лшерi;

4. Балалар мекемелерiнде, оқ у орындарында, емдеу-профилактикалық, сауық тыру жә не басқ а да кә сiпорындарда дайындалатын тағ амның сапасы;

5. Тағ ам жә не қ оғ амдық тамақ тандыру кә сiпорындарында дайындалатын, сауда орындарда сатылатын азық -тү лiктiң сапасы;

6. Эпидемиялық маң ызын ескере отырып, аса тез бұ зылатын азық -тү лiктiң сапасы (сү т ө нiмдерi, кремдi тә ттi ө нiмдер, пiсiрiлген шұ жық ө нiмдерi, балаларғ а арналғ ан сү т қ оспасы жә не т.б.). жатады.