Параграф. Қуықасты безінің обырына скрининг жүргізу алгоритмі

81. Қ уық асты безінің обырына байланысты диспансерлік есепте тұ рмайтын 50, 54, 58, 62 жә не 66 жастағ ы ерлер нысаналы топ болып табылады.

82. Қ уық асты безі обырының скринингі скрининг жү ргізу, қ орытынды кезең дерден тұ рады жә не ол мыналарды қ амтиды:

жалпы простат-ерекше антигенін (бұ дан ә рі - ПЕА) иммундық химиялық талдау тә сілімен анық тау;

простата денсаулығ ы индексін анық тау, оғ ан ИХТ тә сілімен анық талатын жалпы, еркін ПЕА жә не ПЕА-нің проферменттік формасы (бұ дан ә рі – [-2] проПЕА) кө рсеткіші кіреді. Кө рсетілген зерттеулер жалпы ПЕА 3, 1 –ден 7, 8 нг/мл -ге дейін болғ анда жү ргізіледі (осында жә не бұ дан ә рі – ДДҰ -ның 96/670 стандартының калибровкасына сә йкес);

терең детілген диагностика: адамдардың арасында кө рсетілімдер бойынша жү ргізілетін урологтың тексеріп-қ арауы, саусақ пен ректалды зерттеу (бұ дан ә рі – СРЗ), трансректалды УДЗ (бұ дан ә рі – ТРУДЗ), 8-10 нү ктеден кө пнү ктелі пунциялық биопсия, гистологиялық зерттеу:

ПЕА жалпы дең гейі 7, 8 нг/мл жә не одан жоғ ары;

ПЕА жалпы дең гейі 3, 1-ден 7, 8 нг/мл-ге дейін жә не простата денсаулығ ының индексі 25 жә не одан жоғ ары;

83. Дайындық кезең і:

онда қ ан алу – МСАК ұ йымдары;

қ ан ү лгілерін ИХТ – КДО, ОД ИХТ зертханалары;

терең детілген диагностика (урологтың /онкоурологтың тексеріп-қ арауы, СРЗ, ТРУДЗ, простатаның кө пнү ктелі биопсиясы) – КДБ/КДО, ОД;

қ уық асты безінің пункциялық биоптаты гистологиялық зерттеулері жү ргізілетін–ОД патоморфологиялық зертханасы, ө ң ірдің орталық тандырылғ ан патоморфологиялық зертханасы;

Басқ арманың қ ан алудың жә не ИХТ зертханасына қ алалық, аудандық, ауылдық емханалардан биоматериалдарды жеткізу кестесін бекітуді;

ә рбір ауылдық, аудандық, қ алалық емханаларғ а сә йкестендіру нө мірін (кейін ол биоматериалдарды алуғ а арналғ ан пробиркаларды нө мірлеген кезде кө рсетіледі, мысалы: 3-20, мұ ндағ ы 3 – МСАК ұ йымының сә йкестендіру нө мірі, 20 – пациенттің реттік нө мірі) беруді;

ақ параттық сү йемелдеу, соның ішінде атаулы шақ ырулар, электрондық жә не баспа бұ қ аралық ақ параттық қ ұ ралдарын пайдалана отырып скринингке шақ ыруды қ амтиды. Бұ л ретте МСАК ұ йымдарының профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мекті ұ йымдастыру бө лімшелерінің /дә рігерге дейінгі кабинеттің орта медицина қ ызметкері:

халық тың нысаналы ерлер тобының тізімін қ алыптастырады жә не талдау алу кү ніне ауылдық, аудандық, қ алалық емханаларғ а пациенттердің келуін қ амтамасыз етеді;

зерттеу жү ргізудің қ ажеттілігін тү сіндіреді;

МСАК ұ йымдарының дә рігерлік амбулатория, ауылдық, аудандық, қ алалық емханалардың профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мекті ұ йымдастыру бө лімшелерінің дә рігерімен Басқ арма бекіткен жоспарғ а сә йкес талдауды алу кестесін қ алыптастырады жә не келіседі;

84. Скрининг жү ргізу кезең і:

ПЕА-ге вендан екі пробирка-вакутейнерге 5, 0 мл кө лемінде ұ йыту активаторымен, сарысуды бө луге арналғ ан гельмен, антикоагулянтсыз қ ан алу. Қ ан алу Басқ арма бекіткен ПЕА-ге қ ан алу кестесіне сә йкес жү зеге асырылады.

85. ПЕА-ге қ ан алуды ұ йымдастыру кезінде пробирка-вакутейнерді қ ан алынғ аннан кейін 40-60 минут ішінде центрифугалау қ ажеттілігіне байланысты, қ ан алу пунктінің клиникалық зертханағ а жақ ын жерде орналасуын алдын ала қ арастыру қ ажет.

86. Қ ан алуды жү зеге асыратын медицина қ ызметкері, ПЕА-ге қ ан алуды тіркеу журналына қ ан ү лгілерін алу кү ні, айы, жылын, пациенттің тегі, аты, ә кесінің атын, жасын, тұ рғ ылық ты мекенжайын, ү здіксіз нө мірлеуге сә йкес пациенттің реттік нө мірін тіркейді;

зерттеу ү шін қ ан сарысуын алуды клиникалық зертхана жағ дайында зертханашы жү ргізеді, зертханашы:

пробирка-вакутейнерді қ ан алынғ аннан кейін 30 минут (кемінде 40-60 минут) ішінде минутына 3000 айналым жылдамдық пен 15 минут бойына центрифугалайды. Центрифугаланғ ан соң гель пробирка ішіндегіні формалық элементтер мен сарысуғ а бө лу керек;

сарысуды бір реттік ұ штық ты тамшуыр-мө лшерлегішпен алып кө лемі 1, 5-2, 0 мл болатын ілгешек қ ақ пақ ты Эппендорф типті тү тікке қ ұ яды;

пробирканы МСАК ұ йымдарының сә йкестендіру нө міріне жә не пробирка ПЕА-ге қ ан ү лгілерін алуды тіркеу журналындағ ы реттік нө міріне сә йкес таң балайды;

Басқ арма бекіткен кестеге сә йкес КДО, ОД-дің ИХТ зертханаларына қ ан ү лгілерін жеткізеді. Бұ л ретте, МСАК ұ йымдары материалдарды жеткізуге санитарлық автокө лік бө луді қ арастырады.

87. Бір пациенттің Эппендорф типті пробиркасын тасымалдау ү шін «ИХТ зертханасына жіберу» толтырылғ ан нысанымен полиэтилен пакетке салынады. Ү лгілер ИХТ зертханасына сарысу алынғ аннан кейін 24 сағ ат ішінде термоконтейнерде +2⁰…+4⁰ С температурада жеткізілуі тиіс. Сарысуды алынғ ан кү ні биоматериалды зертханағ а жеткізу мү мкін болмағ ан жағ дайда ол мұ здатқ ыш камерада -20⁰ С температурада мұ здатылады. Осы температурада биоматериалды 5 ай бойы сақ тауғ а болады. Материалды ИХТ жү ргізу алдында бір рет ерітуге болады;

ПЕА-ге ИХТ КДБ, ОД-дің ИХТ зертханаларында.

88. Бұ л ретте, ИХТ зертханасының зертханашысы:

ПЕА-ге қ ан алуды тіркеу журналына қ ан ү лгілерін алу кү нін, айын, жылын, пациенттің атын, тегін, ә кесінің атын, жасын, тұ рғ ылық ты мекенжайын, МСАК ұ ймының сә йкестендіру нө мірін жә не ү здіксіз нө мірлеуге сә йкес пациенттің реттік нө мірін тіркейді;

алынғ ан нә тижелерді ПЕА-ге қ ан ү лгісін алуды тіркеу журналына тіркеумен ИХТ жү ргізеді;

жалпы ПЕА 3, 1-ден 7, 8 нг/мл-ге дейін болатын простата денсаулығ ының индексін анық тай отырып, биоматериалды жалпы, еркін ПЕА жә не ПЕА [-2] проПЕА-ге қ осымша зерттеу жү ргізеді;

ПЕА-ге скринингтің зерттеу нә тижелері МСАК ұ йымдарына жіберіледі.

89. Биоматериалдарды зертханағ а жеткізген кү ні зерттеу мү мкін болмағ ан жағ дайда ол мұ здатқ ыш камерада -20⁰ С температурада мұ здатылады. Осы температурада биоматериалды 5 ай бойы сақ тауғ а болады. Материалды бір рет ерітуге болады. Егер материал бір рет мұ здатылғ ан болса қ айта мұ здатуғ а болмайды; Материалды еріту комната температурасында 30 минут бойы ү немі араластырып тұ ру арқ ылы жү ргізіледі;

90. Қ орытынды кезең ө зіне терең детілген диагностикадан, патология анық талғ ан адамдарды диспансерлік есепке алу, есепке алу-есептілік статистикалық қ ұ жаттамаларын ресімдеуді аяқ таудан қ амтиды. Бұ л ретте:

МСАК ұ йымдарының профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшелерінің дә рігері ПЕА-ге срининг нә тижесін алғ ан кезде:

жалпы ПЕА дең гейі 3, 1 нг/мл кем болғ ан жағ дайда пациентке 4 жылдан кейін ПЕА-ге қ анына зерттеу жасатуды ұ сынады;

жалпы ПЕА дең гейі 3, 1 нг/мл-ден 7, 8 нг/мл-ге дейін жә не простата денсаулығ ы индексі 25-тен кем болғ ан жағ дайда пациентке 6-12 айдан кейін (қ ауіп тобы) жалпы ПЕА бақ ылап анық тау ү шін урологтың динамикалық бақ ылауында болу ұ сынылады; Жалпы ПЕА кө терілген немесе жоғ ары мө лшерде сақ талғ ан жағ дайда простатағ а биопсия жасау ү шін урологқ а қ айта диагностикалау тексерілу ұ сынылады;

жалпы ПЕА дең гейі 3, 1 -ден 7, 8 нг/мл-ге дейін жә не простата денсаулығ ының индексі 25 жә не одан жоғ ары болғ ан жағ дайда КДБ/КДО, ОД-дің уролог/онкоурологына терең детілген диагностикалау ұ сынылады;

жалпы ПЕА дең гейі 7, 8 нг/мл жә не одан жоғ ары болғ ан кезде КДБ/КДО, ОД-дің уролог/онкоурологына терең детілген диагностикалау ұ сынылады.

91. Урологқ а/онкоурологқ а жіберілген кезде скрининг аяқ талмағ ан болып табылады. Скрининг КДБ/КДО, ОД-дан (Қ БЗ, ТРУЗИ, пункциялық биопсия) қ уық асты безі обырына нақ тылағ ан диагностика нә тижелері алынғ ан кезде аяқ талғ ан болып табылады;

зерттеп-қ арау нә тижелері мен пациентті одан ә рі бақ ылау бойынша ұ сынымдар учаскелік дә рігерге/жалпы практика дә рігеріне жіберіледі;

КДБ/КДО, ОД урологы/онкоурологы:

тексеріп-қ арау, Қ БЗ, ТРУЗИ, Қ БЗ нә тижелеріне қ арамастан ТРУЗИбақ ылауында простата биопсиясын кө п нү ктелі (8-10 нү кте), жалпы ПЕА дең гейінің 7, 8 нг/мл простата денсаулығ ының индексі 20 жә не одан жоғ ары биопсиғ а кө рсетілімдермен қ уық асты безі обырының пальпациялық ошақ тарының болмауы кезінде тексеріп-қ арау жү ргізу.

Қ Р ДСМ № 907 бұ йрығ ына сә йкес қ уық асты безінің саусақ тың ректалдық жә не ультрадыбыстық зерттеу бланкі, скрининг кезінде Қ БЗ, ТРУЗИжә не пункциялық биопсия жү ргізу журналын толтырады;

биоптаттың морфологиялық интерпретациясы Глисон бойынша балдардың сомасын кө рсете отырып жалпығ а ортақ халық аралық стандарттармен жіктеуішке сә йкес жү зеге асырылады.

92. Биопсия нә тижесін алғ аннан кейін КДБ/КДО, ОД уролог/онкоуролог:

қ уық асты безі тіндерінің 8-10 пункциялық бағ андарының гистологиялық зерттеулерінің алынғ ан нә тижесін тү сіндіру жү ргізеді. Ә ртү рлі морфологиялық процестер анық талғ ан жағ дайда, негізгі нә тиже ретінде келесі реттілігінің ең маң ыздысы алынады: патология табылмады – қ абыну – қ уық асты безінің қ атерсіз гиперплазиясы – простаталық интраэпителиалды неоплазия – атиптік ұ сақ ацинарлы пролиферация – обыр;

СРЗ, ТРУДЗ нә тижелерін МСАК ұ йымдарының профилактика жә не ә леуметтік-психологиялық кө мек бө лімшесінің (кабинетінің) дә рігеріне жолдайды;

Обыр диагнозы анық талғ ан пациенттерді ОД-ге жолдайды, олар кейіннен тұ рғ ылық ты мекенжайы бойынша аудандық онкологтың динамикалық бақ ылауында болады;

қ уық асты безінің анық талғ ан қ атерсіз гиперплазиясы жә не қ уық асты безінің басқ а да аурулары бар пациенттерге толық тексеруден ө ту жә не диагностикалау мен емдеудің хаттамасына сә йкес емделу, оғ ан қ оса КДБ/КДО-да динамикалық бақ ылауда болу ұ сынылады;

пациенттердің жоғ ары қ уық асты безінің патологиясы анық талмағ ан жалпы ПЕА дең гейі 3, 1 нг/мл –ден жоғ ары болғ ан жағ дайда, КДБ/КДО урологтарының динамикалық бақ ылауында болу ұ сынылады;

93. Ерлер халқ ының қ уық асты безінің обырына скринингтеуге жататын ерлердің нысаналы тобының скрининг нә тижелері пациенттерді есепке алу журналына, Ұ лттық скринингтік бағ дарламағ а қ атысушылардың паспортына, 025-08/е нысанына енгізіледі, есепті кезең нен кейінгі айдың 1-кү ніне ай сайын ө ң ірлік ақ параттық -талдау орталығ ына жіберіледі;

94. қ уық асты безінің обырына терең детілген диагностикалау тағ айындалғ ан жағ дайда, 025-08/е нысаны толтырылғ ан деп есептеледі тағ айындалғ ан барлық зерттеулер нә тижелерін КДБ/КДО мен ОД-дан алғ аннан кейін ғ ана статистикалық ө ң деу ү шін жіберілуі керек.

Зерттеп-қ арау нә тижелері мен пациентті одан ә рі бақ ылау бойынша ұ сыныстар учаскелік дә рігерге/ жалпы практика дә рігеріне жіберіледі.