Адам және табиғат

Ата-бабаларымыз аң -қ ұ стар арқ ылы да айналадағ ы қ ұ былыстардың сырын аң ғ арып, қ ұ пиясын ұ ғ а білген. Бізге жеткен ата ұ рпақ тың пайымдауы бойынша мысалы, шағ алалар кө л ү стінде ұ шып жү ріп тоқ таса, артынша ауа райы бұ зылады. Ал егер шабақ балық тар су бетіне шығ ып қ айта сү ң гіп жү рсе, онда ізін суытпай жаң быр болады.

Ашық кү нде қ арлығ аштар ұ шып, жү руін тоқ татса, онда кө п ұ замай дауыл тұ рады. Жазда шегірткелер шырылын тоқ татып, жым-жылас болып айналада тыныштық орнаса, онда жеделғ абыл жаң быр жауады. Қ ыста ақ бө кендер жайылымын тастап, басқ а жақ қ а жосылып кете бастаса немесе сексеуіл тоғ айы мен қ ұ м тө белерді паналаса, онда ол жерде кө п ұ замай боран соғ ады, кө ктемнің бірінші жаң бырында кү н кү ркіресе, шө п шү йгін шығ ады, кү н батарда аспанның солтү стігі қ оң ырқ ай тартса жел тұ рады.

«Жетіқ арақ шы жамбасқ а ойысыпты» деп олардың орын ауысуларына сү йеніп, уақ ыт пен ауа райы туралы болжау; ү ркерге қ арап уақ ыт белгілеп, кү зетшілердің кезегін ауыстыру; темірқ азық қ а қ арап жолаушының тү нгі бағ ытын айқ ындауы; желмаясын жел­діртіп халқ ына Жерұ йық іздеген Асан қ айғ ы бабамыздың ә р ө ң ірдің қ адір-қ асиетін қ апысыз айтқ ан: «Алты кү нге ат семіртіп мінетін жер екен», «Ағ ар суы бал татығ ан, ақ шабағ ы май татығ ан» деген сө здері – табиғ ат пен адамның тіл табысуының ең бір ү лкен айғ ағ ы, қ алыптасқ ан экологиялық мә дениеттің қ ағ идалары.

1-тапсырма. Мә тін бойыншажоспар қ ұ рың ыз (дайындалуғ а -1 мин., жауап беруге-1 мин.).

2-тапсырма. Мә тіннің бір абзацын аударың ыз (дайындалуғ а -3 мин., жауап беруге-1 мин.).

ЖАЗЫЛЫМ (14 минут)

1-тапсырма. Берілген тақ ырыпқ а эссе жазың ыз (жазуғ а -13 мин., тексеруге-1 мин.).

Ғ аламтор

БИЛЕТ №7

ТЫҢ ДАЛЫМ (7минут)

Мә тінді тың даң ыз. №7 «Ғ аламтордың шығ у тарихы» (тың дауғ а – 2 мин.).

1-тапсырма. Тың далғ ан мә тін бойынша тест толтырың ыз(толтыруғ а 1 мин., жауап беруге-1 мин.).

2-тапсырма. Тың далғ ан мә тіннің мазмұ нын айтың ыз (дайындалуғ а-2 мин., жауап беруге -1 мин.).

СӨ ЙЛЕСІМ (10 минут)

1-тапсырма. Берілген жағ даятта/тақ ырып бойынша пікірталастырың ыз (дайындалуғ а-2 мин., жауап беруге-2 мин.).

Адамның қ азіргі жағ дайдағ ы ең басты мә селесі – ақ ша. Келісесіз бе?

2-тапсырма. Берілген тақ ырып бойынша ә ң гімелең із(дайындалуғ а -5 мин., жауап беруге-1 мин.).

Ө нер тарландары

ОҚ ЫЛЫМ (9 минут)

Мә тінді оқ ың ыз (іштей оқ уғ а-1 мин., дауыстап оқ уғ а-2 мин.).