Тұрақты токты автоблоктау

Автоблоктаудың тұ рақ ты тоғ ы автономды тартымды желілерде қ арасты-рылғ ан. Автоблоктаудың негізгі элементі тұ рақ ты токтың импульстік рельстік тізбектері. Бағ ыттас сигналдар кө рсеткіштері сызық ты тізбектер бойынша байланыстырылады, ереже бойынша, бұ л тізбектер жоғ ары вольтты –сигналдық желі тіректеріне ілініп тұ рады. Сұ лбадағ ы (17-сурет) автоблоктау тізбектері жағ дайын мен жол бағ даршамдары кө рсеткіштері А жә не Б пойыздарының кө рсетілген орындарына сә йкес келеді. Аралық тың ә рбір блок-учаскесі тұ рақ ты токтың импульстік рельстік тізбегімен жабдық талады. Рельс тізбегіндегі импульстер датчигі МТ-1 типті МГ маятник трансмиттері болып табылады. Қ абылдау ұ шында тұ рақ ты ток импульстері ИМШ 1-0, 3 типті И импульстік жол релесін қ абылдайды, ол шығ ысына АНШ2-700 типті Ж жол релесі қ осылғ ан импульстік жұ мыс дешифраторына ИЖД ә сер етеді. Сигналдық ақ паратты беру ү шін сигналдар нү ктелер арасында КШ-280 қ ұ растырылғ ан типті С сызық тық релесі пайдаланылады. С сызық тық реленің бейтарап зә кірі-нің баяу ә рекет ететін қ айталаушысы болып табылатын АНШМ2-380 типті С сигналдық реле тү йіспелері бағ даршам мен Г трансмиттерлік релені басқ ару тізбектерде бағ даршам кө рсеткіштерін сарыдан жасылғ а ауыстыру кезінде қ ызыл жарық тың кө рінбеуі ү шін пайдаланылады.

Автоблоктау сұ лбасы былай жұ мыс жасайды. 3РТ рельс тізбегі пойызбен шунтталады, импульстік И жә не Я жол релесі сигналдық нү ктеде токсыздана-ды. Я жол релесі тү йіспелері арқ ылы Л-ОЛ сызық тық тізбегі ажыратылады жә не 3 сигналдық нү ктесінде сызық тық жә не сигналдық релелері қ осылады. Сигналдық реленің сыртқ ы тү йіспесі арқ ылы қ ызыл от шамының жану тізбегі тұ йық талады. Шамнан кейін бірізділікпен қ осылғ ан тө мен омды от релесі О бағ даршамдағ ы қ ызыл от шамының нақ ты жануын қ адағ алайды. КО релесі О релесінің фронттық тү йіспесі арқ ылы қ оректенгеннен кейін қ озғ ан кү йде қ алады жә не 3 бағ даршамындағ ы қ ызыл оттың жануын бақ ылайды. Сонымен, бағ даршамның сигналдық 3 нү ктесінде: И релесі импульстік режимде жұ мыс жасайды (5РТ рельс тізбегі бос), Я релесі блок-учаскенің бостығ ын тіркеп қ оздырылғ ан, О жә не КО релелі қ оздырылғ ан, Сыз жә не Сиг релелер 3РТ-нің бос еместігін тіркеу кезінде токсызданғ ан. Бұ л ретте 5 бағ даршамының Сыз релесін қ оздыру ү шін кері полярлы ток тізбегі пайда болады. Оның бейтарап зә кірі тартылады, ал полярланғ аны оң жақ қ а орналасады. Сыз реленің бейтарап зә кірі тү йіспесімен Сиг релесі қ осылады, бұ л жерде Сиг жә не Сыз релелер тү йіспелері арқ ылы бағ даршамның сары от шамының тізбегі таң далады.

17-сурет - Тақ жол ү шін тұ рақ ты токтың екі жолды бір жақ ты

автоблоктауының сұ лбасы

О релесі сары от шамы жібінің дұ рыстығ ын бақ ылайды, ал КО релесі – салқ ын кү йдегі қ ызыл от жібінің бү тіндігін тексереді. КО релесі жоғ ары омды, сондық тан ток оның орамасы мен шам жібі бойынша ө ткен уақ ытта соң ғ ының жарқ ылын туғ ызбайды. 7РТ рельс тізбегі бос болғ андық тан, И релесі 5 сигналдық нү ктесінде импульстік режимде жұ мыс жасайды, ал Я релесі қ озады. Ж, Сиг жә не О релелерінің фронттық тү йіспелері арқ ылы 7 бағ даршамының Сыз релесін қ оздыру ү шін тура полярлық тізбегі тұ йық талады. Сыз реленің бейтарап зә кірі тартылады, ал полярланғ аны сол жақ орында болады. Бейтарап зә кірдің тү йіспесі Сиг реленің қ озу тізбегін тұ йық тайды. Сиг жә не Сыз релелерінің тү йіспелері арқ ылы жасыл от шамын жағ у тізбегі жасалады. О релесі жасыл от шамы жібінің дұ рыстығ ын бақ ылайды, ал қ ызыл от шамыман бірізділікпен қ осылғ ан КО релесі орамасы – осы шамның салқ ын кү йдегі бү тіндігін тексереді. 9РТ рельс тізбегі бос емес, сондық тан Я релесі 7 бағ дарша-мының сигналдық нү ктесінде токсызданады. Я релесінің сыртқ ы тү йіспесі арқ ылы, сонымен қ атар Сыз жә не Л релелері тү йіспелері, трансмиттерлік реле Т орамасы кодтық жол трансмиттерінің КЖТ жасыл оты тү йіспелеріне қ осыла-ды. Трансмиттерлік реленің фронттық тү йіспесі арқ ылы кодтық жол трансмит-терінен КТр пойызғ а қ арсы жасыл от коды беріледі. Пойыздар блок-учаскелер бойынша ө ткен уақ ытта бағ даршамдар сигнализациясы автоматты тү рде ө згереді.

Бағ даршамдар шамдары тізбегіне, сызық тық тізбек пен трансмиттерлік релені басқ ару тізбегіне сигналдық реле Сиг тү йіспелері қ осылғ ан, оларда сызық тық реленің С оның орамаларындағ ы ток полярлығ ын ө лшеу кезінде фронттық тү йіспелерін ажырату уақ ытынан асатын жө нелту баяулатылғ ан. Сыз реле Сыз реле орамаларындағ ы ток полярлығ ы ө згерген уақ ытта сары отты жасылғ а ауыстыру кезінде аз уақ ытқ а бейтарап зә кірді тү сіреді. Егер кө рсетіл-ген тізбектерге Сиг реле тү йіспелерінің орнына Сыз реле тү йіспелері қ осылғ ан болса, отты сарыдан жасылғ ан ауыстырғ ан уақ ытта қ ызы от жарқ ырар еді, сонымен қ атар алдың ғ ы бағ даршамдардың сигналдық кө рсеткіштері аз уақ ытқ а ауысар еді. О от релесі бағ даршам шамдарының жіптері ө ртенген кездегі қ ауіпті жағ дайларды болдырмауғ а мү мкіндік береді. Пойыз 3 блок-учаскесінде тұ рып, 3 бағ даршамында қ ызыл от ө ртеніп кеткен уақ ытта қ ауіпті жағ дай орын алуы ық тимал еді. 5 бағ даршамында О релесі болмағ ан жағ дайда сары шам жанып тұ ра берер еді, ал 7 бағ даршамында – жасыл от. Екіші пойыз қ озғ алып, 5 бағ даршамғ а жақ ындағ ан жағ дайда машинист сары жарық кө реді, ал 3 бағ даршамына жақ ындағ ан уақ ытта ешқ андай жарық кө рмейді жә не қ олайсыз жағ дайларда осы бағ даршамнан ө тіп кетуі мү мкін, бұ л ық тимал ауыр қ атерлермен байланысты.

Оқ шаулаушы тү йіспелер тұ йық талғ ан уақ ыттағ ы қ ауіпті жағ дайларды болдырмау полярлы тә сілмен жү зеге асырылады. Жоғ ары вольтты желіде ауыспалы ток ө шкен уақ ытта пойыздар тек сигналдық батареядан қ оректенетін жол сигналдары бойынша қ озғ алады. АЛС қ ұ рылғ ылары ауыспалы ток болмағ ан уақ ытта жұ мыс жасамайды. Автоблоктау сұ лбасында бағ даршам-дарды шамдарды қ оректендірудің тө мендетілген кернеу режиміне ауыстырып қ осу қ арастырылғ ан, бұ л ДСН-ОДСН сызық тық тізбегіне параллель қ осылғ ан АНШ5-1600 типті ДСН релесі арқ ылы жү зеге асырылады; ДСН релесі барлық нү ктелерде қ оздырылғ ан. Бағ даршам шамымен бірізділікпен 1, 2 Ом реттелетін резистор қ осылғ ан. Кернеуді азайту қ ажет болғ ан жағ дайда станция бойынша кезекші ДСН арнайы батырмасымен ДСН тізбегі тоғ ын қ осады, ДСН релесі барлық сигналдық нү ктелерде зә кірді тү сіреді, шамдар тізбегіне 14 Ом резисторлар кедергісі қ осылады жә не қ ыздыру жібінің тоғ ы 2 есе азаяды.

Екі жолды учаскелерде келесі жолдың кү рделі жө ндеуі кезінде аралық -тың бір жолында екі жақ ты қ озғ алыс ұ йымдастыру мү мкіндігі қ аралғ ан: пойыз дұ рыс бағ ытта қ арапайым тә ртіппен жү реді – автоблоктау сигналдары мен АЛС бойынша, ал дұ рыс емес бағ ытта – тек қ ана АЛС сигналдары бойынша. Теріс бағ ыттағ ы блок-учаскелер шекараларын автоблоктаудың жол бағ даршамдары анық тайды, олардың дің гектеріне кө руді жақ сарту ү шін ақ жарық ты шағ ылдырғ ыш сілтеу жазуы орнатылады. Теріс бағ ыттағ ы қ озғ алыс кезінде станцияғ аа қ абылдау сол жақ тағ ы қ осымша кіріс бағ даршамы бойынша жү зеге асырылады, ол аласа немесе дің гектік болуы мү мкін. Автоматты локомотивтік сигнализация қ ұ рылғ ылары істен шық қ ан пойыздарды теріс жолмен жіберуге тыйым салынады. Бұ л жағ дайда байланыстың телефон қ ұ ралдарына кө шеді жә не пойыз бос аралық қ а жіберіледі. Пойыздардың АЛС сигналдары бойынша теріс бағ ытта қ озғ алуына локомотив бағ даршамында жасыл шам жанып тұ рғ ан уақ ытта кө рсетілген жылдамдық пен жү рулеріне рұ қ сат етіледі: сары жарық жанғ анда – 50 км/с кө п емес; сары мен қ ызыл жанғ анда – 20 км/с дейінгі жылдамдық пен жә не карама-қ арсы бағ ыттағ ы жол бағ даршамы алдында тұ руғ а дайын болуы тиіс.