Көру қабілеті бұзылған балалардың ұсақ қол моторикасы

Кө ру қ абілеті нашар, кө зінде туа біткен кемшілігі бар балалар оқ итын жалпы мектепте жұ мыстағ ы тә жірибеден байқ ағ анымыз, осы балалар жазу кезінде мынандай қ иындық тарғ а кез болды; тез шаршайды, қ олдың қ имылы нашарлайды, ә ріптерді, сандарды дұ рыс жазбайды. Жазу жолдарын жоғ алтып алады. Осыдан кейін кейбір балалар сыныптағ ы жұ мыстан қ алып қ ояды. Жазу жаза алмау, қ озғ алыс қ имылдарының іс – ә рекетінің жетілмеуі, кө ру қ абілетінің қ иналып нашарлауына ә келіп соғ ады. Сондық тан да, кө ру қ абілеті нашар балаларды жазуғ а дайындау мектепке дейінгі уақ ытта басталуы керек. Оғ ан бір – бірімен байланысты мынандай элементтер кіреді, заттық - тә жірибелік іс - ә рекеттерді қ олмен істеуге жаттық тыру, нә тижесінде кө збен кө ру, ұ қ ыптылық, зейін, кең істікке бағ дарлай алу, бейнелеу іс - ә рекетінде сурет сала білу кабілеті дамып жетіледі. Кө ру қ абілеті нашар балалар кез – келген затты қ олына алғ анда, ү нсіздік пайда болады, ол затты сипау арқ ылы тексеруге саусақ тары қ атып қ алды немесе ә лсіз болады. Тә жірибе аз болғ андық тан ол затты басқ а бір затпен салыстыра да алмайды. Осының бә рі қ олдың дә л сезінуін тежейді, кейіннен затты сезіну іс – ә рекетінің қ алыптасуына кері ә сер етеді. Сондық тан да кө ру қ абілеті нашар балаларғ а арнайы қ олдың ұ сақ сезім мү шелерін дамытуғ а жаттығ улар жасатып, сабақ тарда заттық іс – ә рекеттерді кү нделікті ө мірде жасатқ ан дұ рыс. Осы бағ ыттағ ы жұ мыстар мектепке дейінгі мекеменің педегогтармен жү ргізілуі керек.Балалардың дә л сезінуі жә не қ олдың ұ сақ маторикасын дамыту, заттық іс ірекетін қ алыптастыру, мектепке келгенге дейін жазуғ а бейімдеу –осының бә ріне жұ мыстың жү йелігі жә не тиімділігі қ ажет. Кө ру қ абілеті нашар балаларғ а диагностикалық тексеріс жү ргізу нә тижесінде, олардың кө руді сезінуі мен саусақ тың ұ сақ бұ лшық еттерінің сезімін дамытуғ а арнайы бейімделген ә дістері пайдаланғ ан. Сонымен қ атар кө ру қ абілеті нашар мектепке дейінгі ү лкен баларғ а арналғ ан жұ мыстар екі бағ ытта іске масады: арнайы тү зету сабақ тарында, ә ртү рлі заттық тә жірибелік іс-ә рекеттерді. Оқ ыту барысында ә ртү рлі дидактикалық ойындар сезінуді қ абылдауғ а бағ ытталады.Сурет салудың дә стү рлі емес ә дістері, ө зіне-ө зі массаж жасау, криомассаж жә не арнайы жазу дә птерлерін пайдаланады. Кө ру қ абілеті нашар мектепке дейінгі жастағ ы балаларғ а ү немі тү зету-педагогикалық жұ мыстарын жү йелі тү рде жү ргізгендегі тө мендегідей нә тижеге жетуге тиіс деп ойлаймыз: дә л сезіну сезімталдығ ының дамыуының жоғ ары идең гейде дамуы; заттық -тә жрбиелік іс-ә рекеттің жеткілікті қ алыптасуы; қ олдың жазуғ а моторлы дайын болуы(4) В.3.Денискина мен Л.И.Плаксинаның 1997 ж.жазғ ан тү зету бағ дарламасы бойынша, сезіну мен ұ сақ маториканы дамытуғ а міндетті тү рде ә рбір тү зету сабағ ына қ олғ а аерналғ ан жаттығ уларды енгізу қ ажет(бұ лшық еттердің жиырылуын босатады, қ озғ алысы жә не қ олдың майысуын жақ сартады.) (5). Кө ру қ абілеті нашар мектепте дейінгі тө менгі жастағ ы балалардың сезіну жә не ұ сақ қ ол мотрикасын тү зету жұ мыстарының жү йесі мына кезең нен тұ рады; қ олдың қ ұ рылысымен танысу, саусақ тардың атауы, олардың қ ызметі, заттарды сезіну арқ ылы оқ ытудың реті, адамның бейнесі жө нінде сезіне елестетуді қ алыптастыру; ә леуметтік - бейімдеу тә ртібінің дағ дысын қ алыптастыру, ұ сақ қ ол моторика мен сезіну қ абілетін тү зету, қ олдың қ имылымен жә не сезінуді іс – ә рекетті орындағ анда пайдалануғ а оқ ыту (кө збен бақ ылау), сезіну қ абілетін зерттегенде қ оса сө йлеу. Кө ру қ абілеті нашар мектепке дейінгі балалардың сезіну жә не саусаұ тардың қ озғ алысын жү йелі тү рде тү зету - педагогикалық жұ мыстарын жү ргізгенде тө мендегідей нә тиже жетуге болады; заттарды зерттегенде мең геру; қ олдың моторикасы мен сипау сезімталдығ ын дамытудың жеткілікті дең гейіне жету; заттық – тә жірибелік іс – ә рекетті орындағ анда қ олдың қ озғ алысы мен сезіну қ абілетін пайдалана білу керек.