Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Істі козғау кезеңіндегі тексеру әрекеттері






Қ ылмыстық істі қ озғ ау кезең і кө п жағ дайларда тексеру ә рекетгерінен басталады. Тексеру ә рекеттерінің нә тижелері келесідей жағ дайларда қ ылмыстық істі қ озғ ауғ а негіз бола алады.

а) мемлекеттік мекемелерде қ ұ жаттамалық ревизия жү ргізілген жә не олардың қ орытындыларына байланысты материалдар қ ұ қ ық қ орғ ау органдарына жіберілген жағ дайларда;

э) жекешелендіру объектілеріне немесе жыл сайын аудиторлық тексеріске жататын субъектілерге аудиторлық тексерулер жү ргізілген жә не олардың қ орытынды материалдары тиісті органдарғ а жіберілген жағ дайларда;

б) экономикалық жә не коррупциялық қ ылмыстар бойынша кү рес жү ргізу бө лімшелері тексеру ә рекеттерін жү ргізген жағ дайларда тексеру ә рекеттерінің нә тижелері қ ылмыстық істі қ озғ ауғ а негіз бола алады).

Ревизиялық, аудиттік тексерістер кө бінде жоспарлы тү рде жү ргізіледі, тексерудің қ ұ рама бө лігін экономикалық жә не коррупциялық қ ылмыстармен кү рес жү ргізу бө лімшелері жү зеге асырулары мү мкін. Кейбір жағ дайларда тергеу барысында тергеушілердің тапсырмалары бойынша ревизиялық жә не аудиттік тексерістер жү ргізіледі.

Тексерілетін ә рекеттер қ ылмыстык істі қ озғ ауғ а немесе оны қ ысқ артуғ а сә йкес негіздер беруі қ ажет. Жоғ арьща кө рсетілген негіздер болғ ан жағ дай-ларда қ ылмыстық істі қ озғ ауғ а жеткілікті негіздер алу ү шін кө бінде тергеу ә рекеттері жү ргізілмес бұ рын, тергеуге дейінгі тексеру жұ _мыстары жү ргізіледі. Бұ л тексеру ә рекеттері - ашық немесе жабық тү рде жү ргізілуі мү мкін.

Ашық тексеру жұ мыстарын - экономикалық жә не коррупциялық қ ылмыстармен кү рес жү ргізу бойынша жедел-іздестіру қ ызметкерлермен бірлесе отырып мамандар, ревизорлар немесе аудиторлар жү ргізеді. Оларғ а мынандай қ ұ зіретгіліктер берілген: меншік тү ріне қ арамастан кез-келген ғ имараттарғ а еш кедергісіз кіру; меншік иесінің жә не куә герлердің қ атысуымен ө ндірістік ғ имараттарғ а (кө лік қ ұ ралдарына, цех, қ ойма жә не т.б.) қ арау ә рекеттерін жү ргізу, куә герлердің қ атысуымен қ аржы-несие операцияларына, тауарлы - ақ шалай операцияларғ а, технологиялық процедураларғ а қ атысты қ ажетті қ ұ жатгарды алу; ғ имараттарды, кассаларды, қ оймаларды, сақ тау орындарын мө рлеп жауып кету; материалды жауапты адамдар мен лауазымды жә не басқ а да тұ лғ алардан тү сініктеме алу; инвентаризация, сондай-ақ ревизия немесе аудит жү ргізу талаптарын қ ою қ ұ қ ық тары берілген.

Инвентаризация дегеніміз (латын тілінде " инвентариум" - " мү лікті қ аттау") - мү ліктің, ақ ша қ аражатының сақ талуын, ө зара есеп айырысудың дұ рыстыгын тексеру. Инвентаризация - бұ л бухгалтерлік есептің тә сілдерінің бірі болып табылады. Дегенімен де ол тергеу тә жірибесінде кең інен қ олданылады. Ұ рлық жә не шабуыл жасап тонау қ ылмыстарын, сондай-ақ экономикалық қ ылмыстарды тергеу кезінде міндетті тү рде инвентаризация жү ргізіледі. Инвентаризация ұ рлық жә не шабуыл жасап тонау қ ылмыстарына байланысты оқ иғ а болғ ан жерді қ арап біткеннен кейін, дереу тү рде жү ргізіледі. Ал экономикалық қ ылмыстар бойынша инвентаризация - тексеру ә рекеттері кезең інде, болмаса тергеудің бастапкы немесе кейінгі кезең дерінде де жү ргізілуі мү мкін. Инвентаризация жү ргізу арқ ылы тауарлы - материалдық қ ұ ндылық тардың жағ дайы жә не олардың сапасы, ақ шалай қ аражаттар мен қ ү лды қ ағ аздардың бар-жоғ ы анық талады. Инвентаризация жү ргізу ү шін комиссия қ ұ рылады, олардың қ ү рамына міндетті тү рде материалды жауапты тұ лғ алар, экімшілік ө кілдері, бухгалтерлер кіреді, қ ұ рам қ атарына, сонымен қ атар жедел қ ызметкерлері де кіргізілуі мү мкін. Инвентаризация тергеушінің талабы бойынша жү ргізілген жағ дайларда міндетті тү рде оның қ атысуымен жү ргізіледі.

Инвентаризация жү ргізбес бұ рын келесідей дайындық жұ мыстары жү ргізіледі:

инвентаризациялық тексеріске тү сетін актілер, журналдар зерттеледі;

- кассалар, қ ойма жә не сақ тау орындары мен ғ имараттар пломбіленіп бекітіледі;

- материалды жауапты тұ лғ алардан тү сініктеме алынады;

- кажетті ө лшеуіш жә не басқ а да техникалық қ ұ ралдар іріктеліп алынады. Инвентаризация жү ргізген кезде міндетті тү рде барлық тауарлы-материалды

қ ұ ндылық тарды жә не т.б. есептеп қ арап, таразылап, ө лшеп тексеру қ ажет жә не оларды инвентаризациялық есептеу актісін қ ұ рып сонда белгілеп кө рсету керек.

Инвентаризация қ орытындысы бойынша хаттама жазылады.

Тексеру кезінде жедел-қ ызметкерлері бухгалтерлік кркаттамалар мен шаруашылық - қ ызметтерді мұ қ ият тексеру қ ажет деп тапқ ан жағ дайларда, ревизия немесе аудит жү ргізу талаптары қ ойылады. Ревизия немесе аудит меншіктің тү ріне (формасына) байланысты жү ргізіледі.

Ревизия дегеніміз (латын тілінде «ревизо» - «қ айта қ арау») - қ аржы -шаруашылық кызметгі тексеру; халық аралық шартты тараптардың келісімімен қ айта қ арау.

Ревизия тек мемлекеттік меншіктерді тексеру кезінде ғ ана жү ргізіледі, ал аудит қ алғ ан меншік формаларының барлық тү рін тексеруді жү зеге асырады.

Ревизия немесе аудит жү ргізу ү шін дэлелді каулы шығ арылады жә не ол ревизия органдарының немесе аудиторлық компанияның басшысына жіберіледі.

Ревизия - Қ Р-ның Қ аржы министрлігінің Қ аржылық Бақ ылау Комитетімен жү зеге асырылады. Олардың негізгі міндеттерінің біріне - экономикалық жә не сыбайлас жемкорлық қ ылмыстарымен кү рес жұ ргізетін қ ұ қ ык қ орғ ау органдарымен бірлесе отырып мемлекетке келтірілген шығ ындардың орнын толыгымен толтыруды, сондай-ақ кө зделген мақ сатқ а сә йкес емес пайдаланылғ ан бюджеттік қ аражаттарды қ алпына келтіруді қ амтамасыз ету.

Ревизия жү ргізу жә не тексеру кезінде ревизорлар барлық ғ имараттарғ а еш кедергісіз кірулеріне жә не оларғ а қ арау жұ мыстарын жү ргізуге, кассалар мен ғ имараттарды мө рлеп бекітуге, қ аржы-шаруашылық кркаттарды карап тексеруге, қ ажет болғ ан жағ дайда ол алуғ а қ ұ кық тары бар. Қ ұ жаттарды алу кезінде міндетті тү рде қ ұ жатты алу туралы акт жасалады.

Сонымен қ атар, ревизорғ а - ревизия жә не тексеру жү ргізу барысында туындағ ан сү -рақ тар бойынша материалды жауапты тұ лғ алардың басшыларынан жазбаша тү рде тү сініктеме алу; қ арсы тексеру жұ мыстарын жү ргізу; ревизиямен байланысты басқ а мекемелердің кұ жаттарымен танысу қ ұ кыктары беріліен. Ревизия жә не тексеру жұ мыстарын жургізу кезінде ревизорлардың инвентаризация жү ргізулеріне қ ү қ ыктары бар. Ревизия жү ргізу барысында анық талғ ан қ ұ қ ық бү зушылық тар прокурорғ а жіберуге міндетті актілерден кө рініс табуы қ ажет. Қ ұ қ ық қ орғ ау органдары мемлекеттік меншікті ұ рлау қ ылмыстарына байланысты тиісті шаралар қ олданбағ ан жә не прокурордың гарапынан эділетсіздіктер болғ ан жағ дайларда Қ аржылық Бақ ылау органдары жоғ ары прокурорғ а жү гінеді.

Ревизорлар қ ұ кық корғ ау органдарының бастамасы бойынша тексеру жұ мыстарын жү ргізген кезде қ ұ жаттар, инвентаризациялық актілер мен басқ а да қ ұ жаттамалар қ осымша тіркелетін тексеру қ орытындысы туралы есеп (рапорт) жібереді. Қ ұ кык корғ ау органдарының талап етуі бойынша ревизор тексеріс корытындысы жө ніндегі инвентаризациялық актілер мен баска да қ ұ жаттар тіркелген есепті (рапортты) жібереді.

Аудиттің ревизиялық тексеріспен ұ ксастығ ы кө п. Бірақ, аудит қ аржылық есептілік пен тіркеуге байланысты тексеріс ә рекетін субъектілермен шартка тү су негізінде жү ргізетін коммерциялық ұ йым. Аудит Бұ л қ ызметті қ ұ кык корғ ау органдарының экономикалық қ ылмыстарды тергеу кезінде жү зеге асырады.

Аудит - міндетті жә не бастамашылық аудит болып екі тү рге бө лінеді. Міндетті аудит кызметіне - зейнеткерлік каржы қ орларының, сақ тандыру компанияларының, коммерциялық банктердің есептілігі мен баска да қ аржылық жә не шаруашылық тіркеулерді тексеру ә рекеттері жатафы. Қ ұ қ ык қ орғ ау органдарының бастамасы бойынша жү ргізілетін тексеріс міндетті аудит қ атарына жатады.

Аудиторлардын қ ажетті қ ұ жаттаманы талап етуге жә не тексеруге; шартка тү су негізінде мамандарды тексеріп отырғ ан іске тартуғ а; аудит жү ргізу ә дістерін ө з бетімен анық тап белгілеуге қ ү қ ық тары бар.

Аудитор тексеріс нә тижелері бойынша жасағ ан корытындыларын шартқ а отырғ ан субъектілерге немесе аудитті тағ айындағ ан қ ұ қ ык корғ ау органдарына жібереді.

Қ ү қ ық қ орғ ау органдарының бастамасы бойынша жү ргізілетін ревизиялық жә не аудиторлық тексерістер қ ылмыстық істі қ озғ ау, сондай-ақ тергеудің бастапқ ы жә не кейінгі кезендерінде де жү ргізілуі мү мкін. Істі қ озгау кезең інде жү ргізілетін ревизия жә не аудит қ ылмыстық істі қ озғ ау немесе тоқ татуғ а байланысты нақ ты бір шешім қ абылдаудың негізі болып табылады.

Тексеріс ә рекеті кезең інде жә не тергеудің бастапқ ы, кейінгі кезең дерінде ревизия жә не аудиттің кө мегімен алынғ ан мә ліметтер дә лелдеме ретінде қ олданылады.

Қ ұ қ ық қ орғ ау органдарының бастамасымен жү ргізілетін ревизия, аудит -бастапқ ы, қ айталама, қ осымша болуы мү мкін.

Тергеудің барысында жү ргізілетін бастапқ ы ревизияны тағ айындаудың негізіне тө мендегілер жатады:

• тергеліп отырғ ан іс бойынша жоспарлы ревизияның жү ргізілмегендігі туралы мә ліметгердің болуы;

• айыпкердің негізді (дә лелді) ө тініштерінің болуы;

• айыпкердің басқ а ұ йымдармен қ ылмыстық байланысының (ашылуы) мә лім болуы.

Қ осымша ревизия жә не аудит бастапқ ыда анық талмай калғ ан сұ рақ тар бойынша жү ргізіледі. Қ осымша ревизия жә не аудиторлық тексеріс тағ айындаудың негізіне келесілер жатады: бастапкы ревизия мен аудиторлық тексеріс қ аулысындагы бір жә не сол объектілер бойынша қ осымша сұ рақ тар коюғ а немесе олардың туындауына байланысты қ осымша объектілерді жіберу.

Жедел-іздестіру қ ызметкерлері ревизия, аудит тағ айындау кезінде бухгалтерлік қ ұ жаттамалардың ө згертілуі туралы мә ліметтерге аса кө ң іл бө ле отырып қ ылмыс жө нінде негізгі болжаулар жасаулары тиіс.

Қ айталама ревизия мен аудит жү ргізу ү шін қ андай да нақ ты бір негіз болуы тиіс. Қ айта жү ргізу себептеріне - қ ұ зыреттілігі жоқ маманның қ атыстырылуы, зерттеу жұ мысының ү стірт жү ргізілуі, қ орытындылардың тергеу жә не жедел тексерістер материалдарына сә йкес келмеуі, т.б. жатады.

Жабық тү рде жү ргізілетін тексеріс ә рекеттері зан талаптарына сә йкес жургі-зілуі тиіс. Экономикалық қ ылмыстарды, соның ішінде, бө теннің мү лкін иелену немесе ысырап ету қ ылмыстарын тергеу мен ашу ү шін жедел сипаттағ ы ә ртү рлі, атап айтсақ, сұ рау психологиялық жағ ынан анық тамалар жү ргізу, жасырын камералф арқ ылы бақ ылау жасау, телефон жү йелерін, пошта байланыстары мен факстік акпаратгарды, интернеттерді бақ ылап тындау ә рекеттері қ олданылуы мү мкін. Мұ ндай тексерістер жү ргізу аркылы талан-тараждың жасалу ә дістерін анық тауғ а мү мкіндіктер туады.

Егер жү ргізілген тексеріс ә рекеттері нә тижесінде материалдық қ ұ ндылық -тардың жеткіліксіздігі немесе артыктығ ы туралы; тауарсыз келісім-шарттар жасау; қ аражатты кө зделген мақ саттан тыс жұ мсау; ең бек ақ ыларын тө лемеу; бухгалтерлік есептің бұ зылуы; бухгалтерлік жә не басқ а да кұ жаттардың жалғ андығ ы жө нінде мә ліметтер алынса, Бұ л жағ дайлар қ ылмыстық істі қ озғ аудың негізі ретінде қ арастырылады.

Сонымен қ атар, азаматтардың табатын табыстары олардың ө мір сү ру жағ дайына сә йкес келмеуі де қ ылмыстық істі қ озғ аудың негізі бола алады.






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.