Сабақ. Лексика: Денсаулық – зор байлық.

Лексика: Денсаулық – зор байлық.

Грамматика: Жіктік жалғ ауы.

1- тапсырма. Мына сө здермен танысып, аудармасын жаттаң ыз.

денсаулық – здоровье

негіз – основа

тірегі – опора

нашар – плохой

қ оғ ам – общество

отбасы – семья

мық ты – крепкий

мақ сат – цель

ә леуметтік жағ дай – социальное положение

себеп – причина

жағ ымсыз – неприятный

қ ан тамырлары ауруы – болезнь кровеносных сосуд

екі есе – два раза больше

ә лденеше есе - несколько раз

темекі - сигарет

улы – ядовитый

мә лім – известно

кө ру қ абілеті – зрение

2 - тапсырма. Мә тінді тың дап, ө зің ізге таныс сө здерді жазып отырың ыз. Мә тінді аударың ыз.

Денсаулық – зор байлық

Денсаулық - адам ө мірінің негізі, тірегі. Денсаулығ ы нашар адам қ оғ амғ а да, отбасына да жайсыз екені белгілі. Денсаулығ ы мық ты адам ғ ана алдына қ ойғ ан мақ саттарына қ ол жеткізеді. Бү гінгі таң да қ оршаган ортаның ластануы, ә леуметтік жағ дайдың тө мендігі, жұ мыс орнында жә не отбасындагы келең сіз жағ дайлар, дұ рыс, уақ ытымен тамақ танбау адам денсаулығ ын бұ затын себептер болып отыр.

Жеке адамның бойындагы жағ ымсыз қ ылық тар да денсаулық тың бұ зылуына ә келеді. Атап айтсақ, темекі тарту, ішімдікке жақ ын болу. Ғ алымдардың зерттеуіне қ арағ анда, шылым шегушілердің арасың да қ ан тамырларының ауруы екі есе, ал ө кпе ауруы ә лденеше есе кө п болады. Темекіде «никотин» атты улы зат бар екені мә лім. Темекі қ ұ марлар кү ніне бір қ орап темекі шегеді. Сонда ол адам 30 жыл ішінде ү ш жү з мың тал темекі жұ мсайды немесе бір жарым килограмдай никотин жұ тады. Никотин осы мерзімде мысқ ылдап кіріп, жү рек, жү йке, ө кпе тә різді адамның ең жанды жерлеріне ақ ау салып ү лгереді. Осыдан адам денсаулығ ы нашарлап, жұ мыс істеу қ абілеті тө мендейді. Ендеше, ә р адам ө з денсаулығ ы ү шін кү ресіп, салауатты ө мір сү руге талпыну қ ажет.

3 – тапсырма. Мә тінді бірнеше рет оқ ып, тө мендегі сұ рақ тарғ а толымды сө йлеммен жауап берің із.

1. Денсаулығ ы нашар адам қ оғ амғ а, отбасына жайлы ма?

2. Қ андай адам ө з мақ саттарына қ ол жеткізеді?

3. Бү гінгі таң да денсаулық тың бұ зылуына ә сер ететін қ андай себептерді білесіз?

4. Темекі тартудың зияны бар ма?

5. Темекі тартуда адам ағ засы қ андай улы затпен уланады?

6. Салауатты ө мір сү ру ү шін не істейсіз?

4 – тапсырма. Сұ хбатты жалғ астырың ыз.

- Достым, салауатты ө мір сү ру дегенді қ алай тү сінесің?

- ………………….........................

- Бү гінгі таң да ө зің осы бағ дарлама шарттарын орындап жү рсің бе?

-.........................................................

- Сенің досың шылым тарта ма? Сен оғ ан шылым тартудың зияны туралы айттың ба? Шылым тартудың зияны туралы ө зің қ аң дай ақ параттар оқ ыдың?

-...........................................................

- Мен де салауатты ө мір сү руге талпынамын. Ү немі денемді шынық тырып, темекі, алкогольды сұ йық тардан бойымды аулақ ұ стаймын. Басқ ағ а да осындай тілек айтар едім.

5 – тапсырма. Асты сызылғ ан сө здерді синониммен ауыстырып жазыныз.

1. Денсаулығ ы мық ты адам ғ ана алдына қ ойғ ан мақ саттарына қ ол жеткізеді

(армандарына, биіктеріне, ойларына)

2. Темекіде «никотин» атты улы зат бар екені мә лім (зиянды).

3. Осыдан адам денсаулығ ы нашарлап, жұ мыс істеу қ абілеті тө мендейді (ойлау).

4. Ендеше, ә р адам ө з денсаулығ ы ү шін кү ресіп, салауатты ө мір сү руге талпыну қ ажет (кү ресу қ ажет).

6 – тапсырма. Тө мендегі етістіктерді аударып, жіктік жалғ ауында тү рлендірің із.

Мен ү немі (бегать). Сол себепті денемді (закалять). Таң ертең сен салқ ын сумен (умываться). Біз темекі (не курить). Мен қ ажет болса, (спать). Ол дұ рыс (питается). Дене шынық тыру кезінде сен кү нде (прыгать). Сіз ү немі (плавать).