Психокоррекциялық жұмыстың тиімді ерекшеліктері

16.

Психокоррекциялық жә не дамытушылық жұ мыстар

Психокоррекция – бағ ыты индивидтің бү тіндік дамуы мен қ ызметіне психологиялық ә сер ету болып табылады. Жеке бас дамуына ә сер ету жас жә не дара психологиялық ерекшеліктеріне (танымдық, эмоционалды-еріктік, қ алыпты мінез-қ ұ лық жә не қ асиеттеріне) қ арай жү ретін қ алыпты процес.

Психокоррекциялық жұ мыстың тиімді ерекшеліктері

Тә жірибелі психолог маман психодиагностикалық ө ң деу кө рсеткішінен алынғ ан нә тижені негізге ала отырып, жеке бас дамуын қ алыптастыруғ а коррекциялық жаттығ улар қ олданады. Психолог маман жұ мысының тиімділігін талдау, балалармен нақ ты ө зара ә рекетті ұ йымдастыру жә не оны жү зеге асыру болып табылады.

Психокоррекциялық жұ мыста «коррекция» терминінің кең қ олданымғ а енуі ХХ ғ асырдың 70 жылдарынан басталды. Тура аудармасы «исправление - тү зету» деген мағ ынаны береді. Психолог жеке тұ лғ пның мінез-қ ұ лқ ы мен сапаларына, белгілі ә сер етуде тү зету жұ мысына бағ дарлама қ ұ рады. Бағ дарлама қ ұ рылымы психологиялық жә не педагогикалық екі бө лімде қ арастырылады.

1. Психологиялық бө лімінде психолог жеке жұ мыс жоспарын жасап, оны жү зеге асырады.

2. Ал педагогикалық бө лімінде психолог басқ а мамандармен – мұ ғ алім, тә рбиеші жә не ата-анамен біріге отырып, психологиялық ұ сыныстар қ ұ растырады.

Р.С.Немовтың пікірінше, «психокоррекция» ерекшелігі – психикасы сау адамның мінез-қ ұ лқ ын реттеуге ә сер ету жә не оның жетіспейтін тұ старын жетілдіруде психологтың қ олданатын психологиялық тә сілдерінің жиынтығ ы.

Психокоррекцияның басқ а бағ ыттардан ерекшелігіне сипаттама:

· психикасы сау адамдарда біріншіден кү нделікті ө мірде шешілмеген мә селелері болады, психологиялық қ иындық ты сезетін ашуланып, оғ ан шағ ым жасайтындар, ал екіншіден ө зін жақ сы сезінетін, сондай-ақ жеке бас дамуын талпыныста ұ стап, ө згеруге дайындық дең гейдегі индивидтерге жү ргізіледі;

· мінез-қ ұ лқ ындағ ы ерекшелікке коррекциялық жұ мыстар жү ргізерде, психикалық саулығ ы міндетті тү рде ескеріледі;

· психокоррекция жұ мыстар жү ргізілуі жеке тұ лғ ада нақ ты шамада бү гін жә не ертең ге бағ ытталады;

· орта мерзімде кө мек беруге бағ ытталады (психологиялық кө мек индивидті қ абылдау 15-реттен аспайды);

· психологтың жұ мыс жоспары индивидтің қ ұ ндылық қ орына негізделе қ ұ рылады;

· ә сер ету дең гейі индивидтің жеке бас дамуы мен мінез-қ ұ лық ө згеруіне бағ ытталады.

Психокоррекциялық жұ мыстың мақ саты – баладағ ы психикалық даму заң дылық тарын тү сіне отырып, ү лкендермен серіктестікте жү ргізілетін белсенді ә рекет тү рі.

Психокоррекциялық мақ сат 3 бағ ытқ а негізделеді:

1. Ә леуметтік даму жағ ын ық шамдау;

2. Балада жетекші іс-ә рекет тү рлерін дамыту;

Жас жә не психологиялық жаң а білімді қ алыптастыру;

Психокоррекцияның негізгі міндеттері:

Жеке бас дамуына қ ажетті когнитивті (ақ ыл-ой), эмоционалды жә не мінез-қ ұ лық тық ө рістер бірге қ арастырылады. Субьектінің мә дени жә не жас ерекшелігі ескеріле отырып, ішкі ресурстарды белсенділеу болып табылады. Психокоррекциялық жұ мыстарды жү ргізу жағ ымды тә жірибе жинақ тау мақ сатында қ ұ рылуы жә не жү зеге асырылуы қ ажет.

Психокоррекциялық бағ дарлама қ ұ рудың тү рлері:

- коррекцияның жалпы моделі сабақ жү ктемесін қ ұ растыруда баланың жеке бас дамуы жағ дайы, қ оршағ ан орта мен адамдар арасындағ ы жү йелі қ атынастары ескеріле отырып, ық шамдап кү нге, аптағ а жә не айғ а бө ліп қ арастырады.

- коррекцияның типтік моделі тә жірибеге негіз етіп, тү рлі жетекші іс-ә рекет (ойын, оқ у жә не ең бек) қ имылын ұ йымдастыру.

- коррекцияның жеке моделі баланың жеке психикалық дамуын, қ ызығ ушылығ ын, білімін жә не мә селелелрінің тү рлерін белгілеу.

- стандартты бағ дарламада: қ ажетті қ ұ рал-жабдық тар, қ атысушыларғ а қ ойылатын талаптар мен кезең дерге бө лінген жоспар.

- еркні бағ дарламада: психолог психокоррекциялық мақ сат, міндеттерді еркін жоспарлайды жә не кезең дерге ө з қ алауынша бө ле алады.

Психокоррекциялық жұ мыста ә сер ету дең гейі психологтың кә сіби біліктілігі мен қ ұ зыреттілігіне байланысты:

Теориялық жағ ынан (баланың психикалық даму заң далағ ы мен жас кезең дерін, оқ ыту мен тә рбие мә селесіндегі қ атынасты, жеке жә не шығ армашылық қ абілетті білуі) дамуы, арнайы ә дістерді (бір ә дістің немесе ық палдың мү мкіндіктерін) жә не жағ дайларды білуі жә не дайындығ ы жатады.

Тә жірибелік жағ ынан кә сіби дең гейде психокоррекциялық ә дістер мен ә дістемелерді қ олдануды мең геруі, қ ызметіндегі қ ұ пияларды сақ тай білуі мен сенімділігі.

Жеке тұ лғ алық дайындығ ы жағ ынан психологтың жеке басында алдымен ө з мә селесі (ө зін-ө зі басқ ару) – бойынша жұ мыстың жү ргізілуі, ө зіндегі жағ дайды шеше білуі (жеке мә селесін шеше алмаса, алдына келген индивид мә селесіне тепе-тең кө зқ араста қ арай алмайды) нейтралды ара қ ашық тық ты ұ стай білуге мү мкіндік береді. Психолог кү нделікті ө зімен жұ мыс жасап, жеке басын жетілдіріп отыруы қ ажет, себебі алдымен сыртқ ы тү рімен сенімге еніп, ә сер етеміз.