Тақырып. Этносаралық және мәдениаралық қатынастар психологиясы

Мақ саты: магистрант этна психологиялық кө здестiрiлсiн жә не кросс - бизнестiң саласында мә дени зерттеулермен.

Негізгі сө здер: жетекшiлiктiң экономикалық саясат, институты, экономикалық менталитет тағ ы басқ алар.

Психологиялық аспектiлердiң зерттеуiн ракурсте ерекше қ ызығ ушылық макроэкономика астында жиынтық тү сiну қ абылданғ ан ә сер бойымен мемлекетке ө летiн «экономикалық саясат» категооия таныстырады экономикалық жә не қ оғ амда ә леуметтiк процестер. Мұ ндай экономикалық саясаттың тү сiнушiлiгi контексте экономика саласында мемлекеттiк белсендiлiктiң жеке, психологиялық параметр анық тайтын факторларды қ атар ерекшелеуге болады. Бұ л, бұ рын барлығ ы, тә жiрибенiң жиналғ ан елiн қ оғ амның дамуын дең гей, кө лем, сонымен бiрге ұ лттың экономикалық менталитетi тарихи дамуды жү рiсте, елдiң дамуы таң дамалы ү лгiнi мiнез ә леуметтiк-экономикалық жасалғ ан елдiң экономикалық ә леует ә леуметтiк-саяси жә не жетекшiлiктiң институты.

Бү гiн ерекше ө зектiлiк жә не психологиялық талдау қ ызығ ушылық ең ү лкен кө здiң нү ктесiмен мұ ндай ұ лттың экономикалық менталитетi, экономикалық саясатқ а ә сер жетекшiлiктiң институт факторлар таныстырады. Қ абылданғ ан менталитетпен психологиялық ә дебиетте терең дең гей ұ жымдық тү сiнсiн жә не қ ондырғ ылар, индивидтың ұ сыныстарын санасыз жиынтық ты жә не қ осатын дара сана немесе ә леуметтiк топ ә рекет жасап, ойлап, сезсiн жә не белгiлi бейнемен ә леммен қ абылдау. Менталитет этникалық ортақ тық ө мiр, мә дениеттi стиль, ө зiндiк қ андай болса дағ ана емес, қ ұ ндылық тар, пiкiрлер, дү ние танудың исистемуi, мiнездiң шайтаны, мiнез-қ ұ лық тың норманы да бiлдiредi.

Маң ызды факторды экономикалық саясаттың ұ ғ ынуын негiзде бағ ыттың экономикалық таң дауғ а жоғ арғ ы мемлекеттiк жетекшiлердiң жеке сапасын анық талынайтын ә сер жетекшiлiктiң институтын болып кө рiнедi. Демек, экономикалық саясат, ү лкенiрек дә режеде елдiң дамуы сан, экономикалық ү лгi том бұ л психологиялық феномендердiң ә серiмен анық талады.Одан басқ а, санасына мемлекетiн психологиялық ә серлерi жә не гражданы тө менгi санасы ө те қ олынан келетiн кә сiби сауатты жолымен жү зеге асырады жә не оң имидждың жасау мемлекеттiк лидерлер туралы ақ параттың беруiн жұ қ а ұ йым. Қ азiргi қ азақ стандық бизнесi ө ндiрiстiң қ амтитын фазасын ө ндiрiстiк бизнесiнен тұ рады жә не тауарларды жасауды жү зеге асырғ ан тұ тынудың фазасы, жұ мыстар, услуг, ақ парат, тұ тынушы ө ткiзу олардың келесi рухани қ азынайды.

Шешетiн мағ ына коммерциялық бизнес ү шiн тауарлық -ақ шалай ие болады жә не сауда - айырбастау операция жә не мә мiле. Қ аржы бизне сатып алу-сату ө з объектiсi болады. Ақ шалар, валюта, бiр басқ а тү зулерге айырбасталғ ан бағ алы қ ағ аз бұ л, немесе жанама пiшiнге. Бұ л қ ызметтiң тү рi iздестiруге, анық тау бойымен бағ алы бумагтердi нарық тың тұ рақ ты талдауы, маркетинг қ ызметiнiң жү ргiзуi бағ амдайды жә не ақ шалардың потенциалдық сатып алушыларын тартуғ а, валюта жә не бағ алы бумагтер. Одан басқ а, бизнес этна психологиялық ерекшелiктермен анық талады жә не мiнез-қ ұ лық ө з кә сiби ә деп жә не коммуникациялық мә дениеттiң ерекшелiктерiмен.

Ө зiн-ө зi бақ ылау ү шiн сұ рақ тар:

1. Этнапсихологиялық менталитеттердi санап шығ ың ыз жә не экономикалық саясат.

2. Қ андай мә дениеттiң аралығ ында байланыста болады жә не ұ йымдық қ ұ рылыммен.

3. Кросс-мә дени зерттеулер ө ндiрiстiк қ ұ ндылық тарды салада ө ткiздi ме??

4. Дарашылдық, ерекшелiктерi ұ йымдастыру мә дениетiн ө лшеу. Дара жә не ұ йымдастыру мә дениетiнiң корпоративтiк дең гейлерi.

5. Қ арағ анда жетекшiлiктiң анық тамасында мә дени айырмашылық тармен анық талады жә не менеджмент пе?

6. Кросс-ұ қ састық тардың мә дени зерттеулерi жә не лидерлiк мiнез-қ ұ лық тың айырмашылық тары.

7. Қ азақ стандық бизнеске тә н этно психологиялық ерекшелiктерi қ андай?

8. Кә сiпкерлiкте халық аралық байланыстарды қ арағ анда. кросс- мә дени ә дептiлікті кө рсетедi.

Кең ес берiлетiн ә дебиеттер:

1. Экономикалық психологияғ а Х.Взедение С.М.Жақ ыпов, \Аймағ анбетов /туралы. Алматы: Ал, қ арашы 2003 Т70.

2. Вотцйческую Лебедев Н.М.енгiзу жә не кросс - мә дени психологияны. - " Кiлт" ү й М: баспахана, 1999 34.

3. Мацумото Д.Психологц/жә не-шi мә дениет. - СПб.: Прайм - еврознак, 2003.

4. Стефаненко Т.Г.этнопсихология. - Тығ ыздағ ыш М: аспект, 2006. - 386.

5. Этникалық психологияны сновының Ю.П.платоны. - СПб.: Сө з, 2005-452.

3. Семинар жә не практикалық сабақ тардың қ ысқ аша сипаттамасы (жоспары, семинар жә не практикалық сабақ тардың тапсырмалары)

Семинар сабақ тың жоспары

Тақ ырып 1 Қ азiргi этнопсихологияның негiзгi теориялық -ә дiстемелiк аспектiлерi.

1.«Ә леуметтік-этникалық парадокс» тү сінігі

o «Ә леуметтік» жә не «этникалық» ө зара байланысы

o Ә леуметтік-этникалық тұ лғ а детерминанты

o Ә леуметтік-этникалық мә дениет тү сінігі.

o Ә леуметтік этникалық дамудың ұ лттық -этникалық ерекшеліктегі рө лі

Тақ ырып 2 Қ азіргі этнопсихологиядағ ы кросс-мә дени зерттеулер

Ә леуметтік психологиядағ ы, психология тарихында, философияда этникалық ойлардың туындауы.

Психологияда антропологияның дамуы.

Кросс-мә дени зерттеулердегі ә леуметтік этникалық мә селелер

Тақ ырып 3 Этнопсихологиядағ ы экспериментальды-эмпирикалық зерттеулер ә дісі

Этносаралық қ атынастар психологиялық детерминанты.

Этносаралық қ атынастар зерттеудегі ә леуметтік психология концепциясы.

М.Шерифа этносаралық қ атынастар зерттеуі

Когнитивтік тең еулер Г.Тешфел и Дж.Тернер этносаралық қ атынастар жан-жақ ты критерилері

Тақ ырып 4 Этнопсихологиялық зерттеу бағ дарындағ ы теориялық негіздері - релявитизм, абсолютизм, универсализм

Қ Р этносаралық қ атынастардың теоретиялық жә не ә діснамалық зерттеу мә селелері.

Қ Р этносаралық қ атынастардың қ олданбалы аспектілері.

Этносаралық қ атынастар типологиялық талдау дең гейі

Тақ ырып 5 Кросс-мә дени зерттеулердегіэтнос жә не мә дениет

Қ азіргі этнопсихологиядағ ы этникалық сә йкестілік ә леуметтік-этникалық мә селе ретінде.

Екі этностық сә йкестілік ө лшеу моделі.

Этностық сә йкестілік дең гейі

Тақ ырып 6 Эксперименттік жә не кросс-мә дени зерттеу психологиясындағ ы тулғ а тү сінігі Этномә дени маргиналды жә не этномә дени екіжақ тылық тү сінігі.

Қ азақ станда маргиналды жә не кө пұ лтты актуальность ү йрену мә селелері

Маргиналды тұ лғ аны эксперименттік зерттеу.

Тақ ырып 7 Таным процесіндегі эксперименттік зерттеулер

Этникалық сә йкестілік ық пал ету тілін зерттеу.

Этникалық сә йкестілік қ алыптастыруда тілдің алатын орны.

Тіл асқ ада этнодифференциялық белгі.

Этнолингвистикалық сә йкестілік теориясы.

Этникалық сә йкестілікте эмпирикалық зерттеулер тіл мен байланысты.

Тақ ырып 8 Кросс-мә дени аспектісінің танымдық процесіндегі ә діс жә не ә дістемелерді ү йрену.

Қ азіргі психологиядағ ы ә леуметтік –этникалық тіл мә селелері.

Ұ лттық саясат жә не ұ лттық мә дениет.

Этносаралық қ атынастар тілі жә не мемлекеттік тілдің ә леуметтік-этникалық аспектісі. Этносаралық қ атынастар тү сінігі.

Билингвизм тү сінігі.

Тақ ырып 9 Этносаралық қ атынастар психологиясы эксперименттік жә не кросс-мә дени зерттеулер

Қ азіргі ә леуметтік-этникалық психологиядағ ы этносаралық тү сінігі.

Этносаралық тү сігінің механизмі.

Эсносаралық тү сінігі ә ртү рлі этнос ө кілдерінің ерекшеліктері

Тақ ырып 10 Эксперименттік жә не кросс-мә дени зерттеулеріндегі этникалық бірігу

Қ азіргі психологиядағ ы этникалық стереотиптер қ ұ рылымы

Автостереотиптер жә не гетеростереотиптер.

Этносаралық қ атынастардың стереотип механизміне кө зқ арастары.

Этникалық стереотиптер этносаралық қ атынастар мониторингі формасында.