Тақырып 2. Этнопсихологиялық зерттеулер туралы түсінік

Мақ саты: магистранттарды этнопсихологиялық зерттеулер мен негізгі принциптерімен таныстыру.

Басты сө здер: этнопсихологиялық зерттеулер, стандартты, кросс-мә дени зерттеулер т.б. Этнопсихологиялық параметрлік ө лшемдер бақ ылау, интервью, тестов ә дістердің кө мегімен салыстырмалы - мә дени талдау жасау арқ ылы іске асады. Салыстыру жасырын жә не қ олданбалы болуы мү мкін.

Этнопсихологиялық подход теориялық екі жағ ы: кросс-мә дени – ұ лттардың психикалық іс-ә рекет ерекшеліктерін салыстыру, бір немесе бір уақ ыт жасайтын; тарихи – бір немесе ә р тү рлі этнос ө кілдерінің пайда болуының психикалық тү сініктерін салыстыру. Дегенмен этнопсихология тек кросс-мә дени зерттеулер, екінші – психология тарихының артық шылығ ымен айналысады. Классикалық жағ ы салыстырмалы –мә дени тұ рғ ыда этнопсихология – мә дениаралық салыстыру жә не зерттеу. Индувидуалды-психологиялық тү сінік ә ртү рлі салыстырылады (танымдық процесте, мінез жә не т.б.) немесе ә леуметтік-психологиялық феномен (диспозиция, стереотиптер). Жалпы кескін қ ұ рылымы: тұ лғ а жә не іс-ә рекет параметрі салыстырмалы талдау кө мегімен қ ойылғ ан талаптарғ а адекватты мақ сатына байланысты зерттеу таң дау ә дісі психологиялық ә рекет ету арсеналы

Этнопсихологиялық зерттеудің спецификасы ә леуметтік-психологиялық зерттеулерді салыстырғ анда олардың негізі, бірнеше этникалық топтармен психологиялық феномен бірге жү реді. Соның ө зінде тә уелді тапсырмалар, зерттеуші қ ойғ ан мақ сатына байланысты, ә ртү рлі қ орытындыларғ а байланысты акцентті анық тауғ а болады немесе ұ қ састық тардың кө мегімен. Этнопсихологиялық зерттеу принциптері: корреляция принципі, аналогия принципі, себеп-салдар қ атынас, байланыс принципі т.б. Все методы

Этнопсихологиялық зерттеулер 4 топқ а бө лінеді: 1- салыстырмалы, лонгитюдті, кешенді ә діс; 2 – обсервантық, диагностикалық, эксперименттік, биографиялық, праксиметриялық ә діс; 3 – алынғ ан эмпирикалық нә тижесін ө ң деу, 4 –алынғ ан нә тижені интерпретациялау ә дісі. Для этнопсихологиялық зерттеу ү шін бү гінгі актуальды мә селе репрезентативтік жә не валидтік этнопсихологиялық зерттеулер.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Этнопсихологиялық зерттеудің логика жә не принциптер.

2. Этнопсихологиялық зерттеулердіі тү рлерін ата (стандартты жә не кросс-мә дени этнопсихологиялық зерттеулер).

3. Бү гінгі актуальды мә селе репрезентативтік жә не валидтік этнопсихологиялық зерттеулер.

4. Кросс-мә дени этнопсихологиялық зерттеулерді ата.

5. Кросс-мә дени зерттеу ә дістердің ерекшеліктерін кө рсет

1. Басқ арушы принциптер, бейімделу тестің аудармасын практикада пайдалану.

Ұ сынылғ ан ә дебиеттер:

1.Аймаганбетова О.Х. Социально-этнические проблемы современной психологии. - Алматы: КазНУ, 2008. – 176 с.

2.Крысько В.Г.Этнопсихология и межнациональные отношения. – М.: Экзамен, 2002. –448

3.Лебедева Н.М. Введение в этническую и кросс-культурную психологию. - М.: Изд. Дом " Ключ", 1999. – 224 с.

4.Саракуев Э.А., Крысько В.Г.Введение в этнопсихологию. – М.: Инст-т практ.психол., 2003. – 344 с.

5.Стефаненко Т.Г. Этнопсихология. - М.: Аспект Пресс, 2006. - 386 с.

6.Платонов Ю.П. Основы этнической психологии. - СПб.: Речь, 2005– 452 с.