Туризмдегі шағын кәсіпкерлік, әлемдегі оның маңыздылығы

Шағ ын кә сіпкерлік дегеніміз – жеке жә не заң ды тұ лғ а қ ұ ра отырып, жұ мысшыларының саны 50 адамнан аспайтын жә не жыл бойғ ы активтерінің орташа жылдық қ ұ ны Қ Р бюджет туралы заң ында белгіленгендей 60 мың еселенген айлық кө рсеткіштен аспайтын кә сіпкерлік іс – ә рекетті айтамыз.

Шағ ын кә сiпкерлiктiң ө зiндiк артық шылық тары да бар. Оларғ а:

· Сыртқ ы экономикалық факторлардың ө згеруiне тез бейiмдiлiгi;

· Шағ ын инновациялық кә сiпкерлiк бiр салада тоқ тап қ алмай экономиканың барлық сферасын қ амтиды;

· Шағ ын кә сiпкерлiк iрi компанияларғ а қ арағ анда ғ ылыми – техникалық зерттеулер нә тижелерiн инновацияларды ө неркә сiпке жылдамырақ енгiзедi;

Осындай елеулi артық шылық тары бола отырып шағ ын кә сiпкерлiк келесi салаларбойынша бө лiнедi:

- шағ ын бизнестiң кә сiпкерлiк қ ызметтiң бағ ытталуына байланысты: ө ндiрiстiк, коммерциялық, қ аржылық, инновациялық болып бө лiнедi;

- кә сiпкердiң функционалды операциясының қ ұ рылымына қ арай: ө ндiрiспен басқ ару, қ аржыландыружә не делдалдық қ ызмет:

- шаруашылық тү рлерiнiң санына байланысты: бiр профильдi, кө п профильдi;

- шаруашылық тың салаларына бағ ытталуына байланысты: ө ндiрiстiк, агроө ндiрiстiк, ауыл шаруашылық, қ ұ рылыста жә не басқ ада халық шаруашылық салаларында.

Шағ ын кә сiпкерлiк нарық қ атынастарын ұ дайы iске қ осып отыратын орта. Экономиканың ө тпелi кезең iндегi шағ ын кә сiпкерлiк ең алдымен рыноктың тауармен толығ уына жә не жаң а жұ мыс орындарының қ ұ рылуына мү мкiндiк бередi. Жалпы алғ анда, кә сiпкерлiк экономикада нақ ты белсендi, бә секелес ортаны ғ ана қ алыптастырып қ оймайды, сонымен қ атар, мемлекеттiң экономикалық дамуында оның тұ рақ талығ ының индикаторы есептi қ оғ амда орта тапты жасақ тайды. Шағ ын кә сiпкерлiктiң ә леуметтiк мiндетiне:

· Халық ты жұ мыспен қ амту жә не жұ мыссыздық мә селесiн шешу;

· Тұ рмыс дең гейiн жоғ ары болуын қ амтамасыз ету;

· Адамның ө мiрге тың сенiммен қ арауының мү мкiндiктерiн арттыру;

Ал шағ ын кә сiпкерлiктiң экономикалық мiндеттерiне келесiлердi жатқ ызуғ а болады:

· Экономиканың бә секеге қ абiлеттiлiгiн арттыру;

· Жаң а жұ мыс орындарын ашу;

· Рыноктағ ы сұ ранысқ а жә не жалпы ө згерiстерге тез бейiмделу;

· Шектеулi ресурстарды тиiмдi пайдалану;

· Экономикалық активтi халық ты барынша ынталандыру;

· Инвестицияларды тиiмдi салаларғ а тарту;

· Инновациялық жаң алық тарды ашып оны ө ндiрiске енгiзу;

· Класстерлiк жү йенiң дамуы;

· Лизингтiк қ атынастардың дамуы;

· Ө нiмдердiң сапалылығ ының жоғ ары болуы;

· Тұ рақ ты экономикалық ө судi қ амтамасыз етiп, ЖIӨ -нiң ө суiне ү лесiн қ осады;

Дамығ ан елдердiң тә жiрибесi шағ ын кә сiпкерлiк экономиканың даму қ арқ ынын арттыра тү сетiнiн кө рсетедi. АҚ Ш-та барлық жұ мыс кү шiнiң 50%-iн кә сiпкерлiкпен шұ ғ ылданушылар қ ұ райды. Iшкi ө нiмнiң 33%-i шағ ын кә сiпкерлiк ү лесiнде. Жапонияда жұ мыс кү шiнiң 80% шағ ын кә сiпкерлiкпен шұ ғ ылданады жә не жалпы ө нiмнiң 55% ү лесiн алып отыр. АҚ Ш-та шағ ын кә сiпкерлiк ғ ылыми зерттеу жұ мыстарының 3% ғ ана жү зеге асырса да, ө ндiрiске енгiзiлетiн iрi жаң алық тардың экономикадағ ы елеулi ү лесi 50% қ ұ райды. Шағ ын жә не орта кә сiпкерлiктiң қ азiргi жағ дайы - Елдегi ә леуметтік-экономикалық жағ дайдың тұ рақ тылығ ы шағ ын жә не орта кә сiпкерлiктiң дамуына оң ық пал еттi. Қ азақ стан Республикасы Статистика агенттiгiнiң мә лiметтерi бойынша 2005 жылғ ы 1 қ аң тарда республикада 208, 4 мың заң ды тұ лғ алар тіркелген, оның 195, 7 мың шағ ын кә сiпорындар қ ұ райды, орта кә сiпорындар - 10, 67 мың. Бұ л ретте, шағ ын кә сiпкерлiк субъектілерi жалпы санының 93, 9%-ын қ ұ райды. Шағ ын кә сіпкерлікте (заң ды тұ лғ алар) жұ мыспен қ амтылғ ан азаматтардың саны 2005 жылғ ы 1 қ аң тарда 524, 6 мың адамғ а жетті, ө су 2004 жылғ ы тиiстi кү нiне 8, 7%-ды қ ұ рады. Шағ ын кә сiпкерлiктiң ЖIӨ -ге қ осқ ан ү лесi 2004 жылы 16, 2%-ды қ ұ рады, яғ ни салыстырмалы тү рде шағ ын жә не орта кә сiпкерлiк шамамен 25%-ды бередi. Заң ды тұ лғ алар - шағ ын кә сiпкерлiк субъектілерiнiң тауарлар мен қ ызметтердi сатудан тү скен кiрiстерiнiң артуы 2005 жылы 2006 жылғ а қ арағ анда 8, 7 %-ды қ ұ рады. Шағ ын кә сiпорындардың қ алыптасқ ан салалық қ ұ рылымы соң ғ ы жылдары мү лдем дерлік ө згерген жоқ. Белсендi заң ды тұ лғ алар - шағ ын кә сiпкерлiк субъектiлерiнiң жалпы санынан сауда, автомобиль жө ндеу жә не ү йде қ олданатын бұ йымдар саласы - 40, 5%-ы басым жағ дайды иеленген, шағ ын кә сiпкерлiк саласында белсендi халық тың жиынтық саны 163, 6 мың ы жұ мыспен қ амтылғ ан (шағ ын кә сiпкерлiкте жұ мыспен қ амтылғ андардың жалпы санынан 31%-ы).

2006 жылы кө лең келi экономиканың ү лесi ЖIӨ -ден 22, 6%-ды қ ұ рады, ә йтседе 1992 жылдан 1998 жылдар кезең iнде аталғ ан кө рсеткiш орташа 30-38%-ғ а дейiнгi аралық та бағ аланды. Бү гiнгi кү нде кә сiпкерлер қ ос бухгалтерлiк жү ргiзе отырып, астыртын ө ндiрiспен жә не жалғ ан мә мiлелермен айналысып не басқ а да кө лең келі операцияларғ а қ атысып ө з қ ызметтерiн салық тардан жасыруғ а тырыса Атқ арушы ө кімет органдарының шағ ын бизнесті қ олдауғ а бағ ытталғ ан шаралары салдарынан оның тұ рақ ты жә не жағ ымды даму серпіні байқ алады. 2007 жылда тіркелген шағ ын бизнес кә сіпорындарының саны 564 бірлікке артты. Облыста барлығ ы 11232 шағ ын кә сіпорын бар. Ә рекеттегі кә сіпорындардың саны 229 бірлікке артты, қ азірде олар – 7891.Шағ ын бизнес кә сіпорындарындағ ы жұ мысшылардың саны 50208 адам, немесе 2006 жылмен салыстырғ анда 5594 есеге кө п.Шағ ын бизнес кә сіпорындарының тауарлар, жұ мыстар жә не қ ызметтерді шығ аруы 17 пайыздан артты. Жеке кә сіпкерлердің саны 5, 9 адамғ а кө бейді, облыста қ азір олар 60 мың нан астам.Жылдың басынан ә рекеттегі шаруа қ ожалық тарының саны 1569 бірлікке артты, 16866 бірлік дең гейіне жетті. Шаруа қ ожалық тарында 33, 7 мың адам жұ мыс істейді.Шағ ын кә сіпкерлік саласында 10895 жаң а жұ мыс орны қ ұ рылды. Елімізде 1 миллионғ а жуық шағ ын кә сіпкерлік субъектілері тіркелгенАСТАНА. Наурыздың 3-і. Қ азАқ парат /Ернұ р Ақ анбай/ - 2008 жылғ ы қ аң тардың 1-індегі жағ дай бойынша, республикамызда 985, 5 мың шағ ын кә сіпкерлік субъекті тіркелді. Бү гін Астанада Қ Р Премьер-Министрі Кә рім Мә сімовтің шағ ын жә не орта бизнес ө кілдерімен кездесуінде бұ л туралы Индустрия жә не сауда министрі Владимир Школьник айтты, деп хабарлайды Қ азАқ парат.
В. Школьниктің сө зіне қ арағ анда, тіркелген шағ ын кә сіпкерлік субъектілерінің 190 мың ы - заң ды тұ лғ алар, 601 мың ы - жеке кә сіпкерлер, 194 мың ы - шаруа қ ожалық тары. Жалпы алғ анда шаруашылық субъектілеріндегі шағ ын кә сіпкерліктің ү лесі 93 пайыз.«2006 жылмен салыстырғ анда ө ткен жылы тіркелген субъектілердің саны 17 пайызғ а кө бейді. Ал жұ мыс істеп тұ рғ ан субъектілер тіркелгендерінің 76 пайызын қ ұ райды», - деді министр. Бұ л ретте ол тіркелгенімен ұ зақ уақ ыт бойы дұ рыс жұ мыс істемей тұ рғ ан субъектілердің азаймай, бұ рынғ ысынша 24 пайыздық дең гейде қ алғ анын айтты. Бұ дан бө лек В. Школьник шағ ын жә не орта бизнес саласында жұ мыс істейтін адамдардың саны ө ткен жылы 1 млн. 838 мың болғ анын, яғ ни оның алдындағ ы жылмен салыстырғ анда 11 пайызғ а ө скенін жеткізді. Шағ ын кә сіпкерлік субъектілері ә лі кү нге дейін сауда, автокө лік жә не тұ рмыстық бұ йымдарды жө ндеу, ауыл шаруашылық салаларында басым болса, ө неркә сіп саласында мейлінше аз.

На современном этапе развития экономики туризм становится все более значимым явлением в социальной и культурной жизни людей, превращается в массовый процесс международного масштаба. Туризм – это отрасль общественного производства, оказывающая влияние на развитие и деятельность других отраслей народнохозяйственного комплекса, обеспечивающая местности доход и расширение сферы приложения труда. Наличие богатого культурного и природного потенциала позволяет району, развивать сферу туризма как вида деятельности, приносящего доход территории в длительной перспективе.

Туризм оказывает стимулирующее воздействие на такие секторы экономики, как транспорт, связь, торговля, строительство, сельское хозяйство, производство товаров народного потребления и составляет одно из наиболее перспективных направлений для развития предпринимательства. Наличие на территории Кирилловского района памятников архитектуры и природы, благоприятная экологическая обстановка, уникальность природных объектов позволяют делать основную ставку на развитие туристической индустрии. Департаментом межрегиональных и внешних связей, туризма, торговли и услуг правительства Вологодской области развитие туризма признано очень перспективным направлением в развитии экономики района, но в настоящее время темпы роста туристского потока гораздо выше прироста объема реализуемых туристских услуг.

Также в департаменте подчеркивают, что необходимо улучшить качество обслуживания в сфере туризма, поскольку это экономически выгодная отрасль хозяйства. Тем не менее, уровень подготовки и количества кадров остается сейчас самой острой проблемой для области. «Туризм в областной бюджет приносит реальные доходы, и это радует,» – подчеркивает Николай Виноградов. «Наша задача улучшить качество обслуживания в сфере туризма, поскольку туризм – это экономически выгодная отрасль хозяйства».

Для анализа проблем, возникающих у субъектов малого предпринимательства в сфере туризма, нами были использованы метод анализа экономической статистики и метод экспертного опроса. Цель проведения экспертного опроса – выявление наиболее важных проблем малого предпринимательства в сфере туризма в Кирилловском районе. Отбор экспертов осуществлялся по следующим критериям: 1) Проживание на территории Кирилловского района; 2) Период занятия предпринимательской деятельностью в сфере туризма на территории Кирилловского района не менее 4 лет. Инструмент исследования – бланк-интервью.

80% посетителей Кирилло-Белозерского монастыря составляют иностранцы, но в связи с участием Кирилло-Белозерского монастыря в конкурсе «Семь чудес России», в ближайшее время можно прогнозировать увеличение потока отечественных туристов. Также в районе развивается новый потенциально перспективный вид туризма – сельский, получивший свое начало шесть лет назад. Особо важным является то, что сельский туризм довольствуется пока использованием существующего потенциала в районе: уникальных природных ресурсов и объектов историко-культурного значения; присутствием частного жилого фонда на селе; производимых в личных хозяйствах продуктов питания и т.п. Сейчас в районе туристов принимают 32 дома, полностью соответствующие требованиям контролирующих органов и комфортным условиям. За счет туризма в Кирилловском районе формируется до 20% бюджета, 6, 5% жителей района заняты в сфере туризма, это небольшой показатель, с учетом того, что развитие данной отрасли является одним из приоритетных направлений в развитии района.