Билет №14

1. Катиондық полимерленуге ә р тү рлі факторлардың ә сері. Катиондық полимерленуде тізбек ө су реакциясынын жылдамдық константасы мономердің, табиғ аты мен температурағ а ғ ана тә уелді емес, оғ ан ортаның полюстігі жә не инициатордың типі де ә сер етеді. Сондық тан осы факторларды жекелеп қ арамай, комплексті тү рде бағ алау керек. Темпертураны тө мендеткенде процестің жылдамдығ ы азаяды, ал ортаның диэлектрлік ө тімділігі артады. Осыдан қ арсы ионның процеске ә сері нашарлан, тізбектің ө су жылдамдық константасының артуына себепші болады.

Ортанын полюстігі артқ анда иницирлеу жылдамдығ ы ө седі жә не тізбектің, ү зілуі кемиді. Ол полимердің молекулалық массасын арттырады.

Катиондық полимерленуге реакциялық ортадағ ы қ оспалар да ә сер етеді. Егер қ оспалардың мө лшері аз болса, ол сокатализдік ық пал жасап, реакция жылдамдығ ын арттырады. Ал қ оспалардың концентрациясы кө п болса олардың артық мө лшері тізбектің ө суіне кедергі жасайды, яғ ни кері эффект кө рсетеді.

2. Пластмассалар. Пластмассалар, пластикалық материалдар — қ ұ рамында бұ йымдарды дайындау кезінде созылғ ыштық немесе жоғ ары иілгіштік, пайдалану барысында шыны тә різдес немесе кристалдық қ алпын сақ тайтын полимер бар материалдар. Пластмассалар шыны тә різді немесе кристалды, диэл. қ асиеті жоғ ары, атмосфера ә серіне тұ рақ ты, мех. жағ ынан берік болады. Пластмассалардың кез келгенінің (шайыр мен қ арамай негізді пластмассаларды қ оспағ анда) тү п негізін полимерлер қ ұ райды. Полимерлерден басқ а пластмассалардың қ ұ рамына пластификаторлар, толық тырғ ыштар, стабилизаторлар, бояғ ыш заттар енеді. Макромолекуласы сызық тық, тармақ талғ ан немесе торланғ ан қ ұ рылымды болады. Пластмассалар гомогенді (бір фазалы) немесе гетерогенді (кө п фазалы) материалдар болуы мү мкін. Гомогенді пластмассаларда полимер материалдың қ асиетін анық таса, гетерогенді пластмассаларда полимер байланыстырғ ыш қ ызметін атқ арады, қ алғ ан қ ұ рам бө ліктері ө з бетінше жеке фазалар тү зеді.

Пластмассалар 4 топқ а бө лінеді:

Полимерлену ө німдері Пластмассалар (полиэтилен, полистирол, т.б.) негізіндегі пластмассалар;

Поликонденсациялану (полиамидтер, полиэфирлер, т.б.) негізіндегі пластмассалар;

Хим. модификацияланғ ан табиғ и полимерлер негізіндегі пластмассалар (протеин, целлюлоза, галалит);

Табиғ и жә не мұ най асфальттары мен шайыр негізіндегі пластмассалар. Сонымен қ атар термопластик. жә не термореактивті пластмассалар болады.

Термопластикалық пластмассалар олардың қ асиеттері қ ыздырғ ан кезде ақ ырындап ө згеріп белгілі бір t – ғ а жеткен кезде тұ тқ ыр кү йге тү седі. Сұ йық термопласты полимерді суытқ ан кезде кері қ алпына келеді.

Термореактивті пластмассалар оларды қ ыздырғ анда артынша суытқ ан кезде ө здерінің қ асиеттерін бастапқ ы қ алпына келтіре алмайтын полимерлер.

Пластмасса негізгі қ олданылу саласына қ арай бірнеше топқ а бө ліп қ арастыруғ а болады:

Конструкциялық

Электр жә не радио техникалық

Антикоррозиялық жә не бү лдіргіш орталарғ а тұ рақ тылық

Дыбыс жә не жылу оқ шаулағ ыштар