Міндет: теңгерімделген экономикалық ортаны ұстап тұру және экономикадағы кредиттік тәуекелдерді төмендету

1. Экономиканың нақ ты секторының ашық тығ ын арттыру.

Қ азақ стан Республикасының аумағ ында қ ызметін жү зеге асыратын кә сіпорындар айқ ындылығ ы дең гейінің тө мендігі, сондай-ақ корпоративтік басқ арудың дамымай қ алуы қ аржы институттары ү шін ә леуетті кредиттік тә уекелдер дең гейінің ұ лғ аюына ә келіп, қ ор нарығ ының дамуын тежейді, сондай-ақ мемлекеттің салық саясатының тиімді жү зеге асырылуына кедергі келтіреді.

Бұ л ретте салық тө леудің толық тығ ы мен уақ тылылығ ы бойынша тексеру рә сімдері ғ ана емес, сонымен қ атар айқ ындылық ты арттыру нә тижесінде бизнес алатын нақ ты пайданы кө рсету арқ ылы ақ паратты шынайы ашуғ а кә сіпорындарды уә ждемелеу қ ажет. Сонымен қ атар дұ рыс жолғ а қ ойылғ ан корпоративтік басқ ару экономикадағ ы тә уекелдерді тө мендету қ ұ ралдарының бірі бола алады.

2. Қ аржы нарығ ы субъектілерінің тарапынан нарық тық тә ртіпті кө теру жә не корпоративтік басқ аруды жетілдіру.

Қ аржы нарығ ына қ атысушылардың ақ паратты ашуы тұ тынушылар ү шін оның операциялық жә не қ аржы кө рсеткіштері, тә уекелге ұ шыраушылығ ы, тә уекелді бағ алау процестері жә не тиісінше, мекеме капиталының жеткіліктілігі туралы ақ парат негізінде қ аржы институтын дербес таң дауғ а мү мкіндік жасайды, бұ л болашақ та клиенттердің бейілдігіне оң ық пал етеді.

Қ аржы ұ йымдары корпоративтік басқ аруды жетілдіру процесін ү немі жү ргізіп отыруғ а тиіс. Бұ л ретте, банктерде директорлар кең есі бекіткен жә не ашылатын ақ параттың сипатының анық тамасына банктің тә сілін сипаттайтын ақ паратты ашудың ресми саясаты, сондай-ақ оны ашудың барысына ішкі бақ ылау болуы тиіс. Оның ү стіне, банктер ақ паратты ашудың негіздемесін жә не кезең ділігін қ оса алғ анда, оның заң дылығ ын бағ алау процесін енгізуге міндетті.

Сонымен қ атар, банктерде тә уекелдің ә рбір тү рі бойынша стратегияларды жә не процестерді; тә уекелді басқ арудың тиісті функциясы бар ұ йымның қ ұ рылымы мен схемасын; тә уекелдің есептілігі жә не/немесе ө лшеу жү йесінің аясы мен сипатын; тә уекелді хеджирлеу жә не/немесе тө мендету саясатын, сондай-ақ тә уекелді хеджирлеу немесе тө мендету қ ұ ралдарының тиімділігін ү немі бақ ылау стратегиясы мен процестерін қ амтитын тә уекелді басқ арудың саясаты болуғ а тиіс.

Ақ паратты ашу банктік тә уекелдер туралы нарық ты ақ параттандырудың тиімді қ ұ ралы болып табылады жә не тү рлі институттарды анағ ұ рлым тиімді салыстыруғ а мү мкіндік беретін ақ паратты ілеспелі жә не тү сінікті ашудың тетігін қ амтамасыз етеді. Ақ паратты ашу қ аржы институтының қ оғ ам алдындағ ы моральдық жауапкершілігін арттыруғ а мү мкіндік береді.

3. Мемлекеттік-жекешелік ә ріптестік институтын дамыту.

Жеке бизнесті дамытуды ынталандыру бойынша, сондай-ақ бизнестің халық алдындағ ы ә леуметтік жауапкершілігін арттыру бойынша экономикалық саясаттың мақ сатына қ ол жеткізу ү шін мемлекеттік-жекешелік ә ріптестік институтын ә рбір қ атысушының тә уекелдерін, оның ішінде мына бағ ыттар бойынша қ атаң шектей отырып одан ә рі дамыту қ ажет:

мемлекеттік (мемлекеттің басымды даму бағ дарламаларын, оның ішінде ә леуметтік бағ дарламаларды орындау мақ сатында экономиканың нақ ты секторын ынталандыруғ а, сондай-ақ сыйақ ы мө лшерлемелерін субсидиялауғ а бағ ытталғ ан мемлекеттік бағ дарламалардың жұ мыс істеуін жалғ астыру мақ сатқ а сай), оның ішінде «Самұ рық -Қ азына» ұ лттық ә л-ауқ ат қ оры» акционерлік қ оғ амы, «Бә йтерек» ұ лттық басқ арушы холдингі» акционерлік қ оғ амы ұ лттық басқ арушы холдингтерінің қ атысуымен қ олдау;

жекешелік қ олдау (Қ азақ стан Республикасының ө ң ірлерінде шағ ын жә не орта бизнеске ұ зақ мерзімді инвестициялар ұ сыну ү шін отандық жә не шетелдік бизнестің ірі ө кілдері венчурлік қ орларды немесе еншілес компанияларын қ ұ ру қ ажет);

борышкерлерді санациялау (Қ азақ стан Республикасы Ү кіметін анағ ұ рлым белсенді тарта отырып, себебі қ арыз алушының ө здерінің, мысалы, ауыл шаруашылы тарапынан тө лем қ абілеттілігі проблемасы орын алады);

кредиторлар мен қ арыз алушылардың мү дделер тең герімін қ амтамасыз етуді ескере отырып, борышты ө ндіріп алудың соттан тыс тетігін заң намалық дең гейде жетілдіру, бұ л соттардың жұ мысын жең ілдетуге ық пал етіп, борышты қ ұ нын жоғ алтпастан қ айтару мерзімін қ ысқ артады (қ ұ жаттамалық жә не рә сімдік тұ рғ ыдан нақ ты нысандандырылғ ан сот тә ртібіне қ осымша, бірақ қ арыздар бойынша міндеттемелердің орындалуы ұ зақ).

4. Кредиттік шешім қ абылдау барысында қ арыз алушыны бағ алау процесін кү шейту.

Кредиттік шешім қ абылдау барысында қ арыз алушының жағ дайын бағ алау қ арыз алушының ө зінің деректерін бағ алау негізінде ғ ана емес, сонымен қ атар, бағ аланатын факторлардың анағ ұ рлым кең спектрін, мысалы, саладағ ы экономикалық ахуалды бағ алауды, бә секеге қ абілеттілікті бағ алауды жә не басқ аларды қ амтитын болады.

5. Қ азақ стан Республикасының қ аржы секторын дамытудың
2030 жылғ а дейінгі тұ жырымдамасын іске асырудың