Ызметкерінің этикасы

1. Полицияның басты міндеті — адамның қ ұ қ ық тарын, қ адірқ асиетін жə не абыройын қ орғ ау.

2. Қ оғ амдағ ы плюрализм этикалық қ ағ идалардың қ алыптасуын кү рделендіреді. Алайда,

міндетті болып табылатын белгілі бір шек бар. Мұ ндай ережелер ГФР Конституциясында

бекітілген.

3. Полициялық этикада касталық болуы тиіс. Оның нормалары — бұ л жалпымен қ абылданағ ан

этикалық нормалардың белгілі бір дə режеде тү сіндірілуі.

4. Ол жай ғ ана нұ сқ аулық ережелердің жинағ ы болмауы тиіс, оның нормалары тү сіндіру

мү мкіндігін беруі тиіс жə не кең ейтілген мағ ынада болуы керек.

5. Полиция қ ызметкерінің қ ызметінде шығ армашылық ынта орын алуы тиіс: ол бұ йрық тарды

жай ғ ана орындамай, оларды моральдық қ ұ ндылық тарғ а негіздей отырып орындауы керек. Бұ л

талаптың негізі мынада: полиция қ ызметкері азаматтардың жеке ө мірімен жете танысуғ а ө кілетті,

алайда, ол ө з қ ызметінің мə нін ұ мытпауы керек, яғ ни, жеке тұ лғ аның қ ұ қ ық тары мен

қ адірқ асиеттерін сыйлау жə не қ орғ ау.

6. Полиция қ ызметі мемлекетке, соның ішінде, оның моральдық жə не қ ұ қ ық тық

қ ұ ндылық тарына адалдық қ ағ идасына негізделген.

7. Полиция қ ызметкері белгілі бір ə рекетті қ ылмыс деп саралау ө кілеттігіне ие, — сол себепті де,

ол ə діл, зейінді болуы тиіс.

8. Оқ қ аруын қ олдану ə рқ ашан қ ызметтік тергеумен байланысты, сол себепті, ол полиция

қ ызметкерінің этикалық кө зқ арастарымен де анық аталады.

9. Полициялық этиканың полиция қ ызметкерін дайындау жү йесінде маң ызды рө лді иеленген,

себебі, ол оның қ ызметінің барлық салаларында кө рініс табады. Сондық тан да, ол ə рбір арнайы

пə ннің бір тарауы ретінде оқ ытылуы тиіс жə не қ ызметтің ə рбір функциясынан кө рініс табуы тиіс.

10. Демоскопиялық (яғ ни, ə леуметтік + демографиялық) зерттеулер азаматтардың

кө зқ арастары бойынша полициялық қ ызмет қ ұ ндылық тарының тө мендегідей жү йесін кө рсетеді:

А. Оң қ ұ ндылық тар: мə дениеттілік — 50 %; жə рдем беруге дайындық — 50 %; жақ сы

қ арымқ атынас — 38 %; зейінділік — 37 %; сенім ұ ялататын қ абілеті — 32 %; ə ділеттілік — 28 %;

сыртқ ы бетбейнесі — 26 %; шығ армашылық қ абілеті — 17 %; шыдамдылығ ы — 15 %.

Ə. Теріс қ ұ ндылық тар: қ аталдық — 37 %; бюрократиялылық — 34 %; қ алжың дасу сезімінің

болмауы — 25 %; менмендік — 24 %; зейінсіздік — 12 %; зорлық ты қ олдану — 11 %; сыбайлас

жемқ орлық — 7 %.

Б. Полиция қ ызметінің теріс жақ тары (Полиция қ ызметкерлерінің кө зқ арасы):

― бастық қ ызметкерлерге қ ажетті уақ ытын бө лмейді;

― ол олардың кө зқ арастарымен санаспайды;

― ол сынаушылық ты ұ натпайды;

― ол қ ызметкерлерді кемсіте бағ алайды;

― ол қ ызметкерлердің мү дделерін қ орғ амайды;

― ол қ ызметкерлерлің қ ызметтік ө суінен гө рі, ө зінің мансабы туралы кө бірек ойлайды.

11. Қ ызметкер тек сырттай ғ ана мə дениетті болмауы тиіс. Ол ө зінің ішкі сенімі бойынша

адамгершілік қ ұ ндылық тар мен мемлекеттің қ ағ идаларына адал болуы тиіс.

12. Қ ызметкер, ең алдымен:

― ұ қ ыпты, тиянақ ты болуы тиіс;

― ө з денсаулығ ын ойлауы тиіс;

― ө з қ ауіпсіздігін ойлауы тиіс;

― дайындық пен жə не қ айта дайындық пен айналысуы тиіс.

13. Қ ызметкер қ осымша табыс табу қ ұ қ ығ ын тек бастық тың рұ қ сатымен ғ ана иеленеді. Мұ ның

негіздері:

― халық полиция қ ызметін жең іл, оғ ан кө п бос уақ ыт береді деп тү сінбеуі керек;

― оның ө з жалақ ысы бар, сол себепті де, басқ а бір жұ мыс орнын иеленбеуі тиіс (қ азіргі

кездегі жұ мыссыздық жағ дайында бұ л тіпті де моральғ а қ айшы);

― қ осымша қ ызмет ө зінің негізгі міндеттерін орындауғ а нұ қ сан келтіруі мү мкін;

― қ осымша қ ызмет пен полициядағ ы қ ызметінің арасында қ арамақ айшылық тар болуы

мү мкін.

14. Полиция қ ызметкерінің маң ызды қ асиеттеріне мыналар жатады:

а) серіктестік сезімі — қ ызметкердің маң ызды қ асиеті, алайда, ол шегінен асып кетпеуі керек;

серіктестікті қ ате тү сіну рұ қ сат етілмеген ə рекеттерді жасыруғ а, оларғ а мə н бермеуге алып келеді.

Серіктестік заң дылық пен заң біткен жерде бітуі тиіс. Мұ ндай жағ дайда серікке кө мек берудің

орнын сыншылдық келуі тиіс.

ə) салауатты ө мір салты — арақ ішу денсаулық қ а зиянды, қ ызметтік ə рекеттердің сапасын

нашарлатады, ұ жымдағ ы моральдық психологиялық жағ дайды нашарлатады, серіктестіктің жалғ ан

серіктестікке айналуына жағ дай жасайды.

21. Францияның ұ лттық полициясының