Дипломатиялық протокол. Дипломатиялық этикет.

Дипломатиялық протоколдың Ережесі мемлекетаралық қ атынастарда ұ сталынатын этикет, қ ұ рмет жә не сыйластық Ережесінің халық аралық тә жірибеде жалпы қ абылданатын жиынтығ ы – «халық аралық сыпайылық» деп аталатын қ ағ идатқ а негізделеді. Халық аралық сыпайылық ты, ә сіресе қ асақ ана бұ зу, мемлекеттің беделіне нұ қ сан келтіру ретінде қ арастырылады. Дипломатиялық протоколдың негізгі қ ағ идаттары. Дипломатиялық протокол XIX ғ асырда Вена конгресінде (1814-1815) ресми тү рде бекітілді. Бұ л халық аралық қ атынаста мемлекет жә не ү кімет, Сыртқ ы істер ведомстволарының басшылары, дипломатиялық ө кілдіктер, ресми тұ лғ алар ұ стануы тиіс жалпы қ абылданғ ан ережелердің, дә стү рлер мен шарттылық тардың жиынтығ ы. Дипломатиялық протоколдың бай тарихы, ө зінің ерекшеліктері мен дә стү рі бар. Алайда, оның мә ртебелі шетелдік қ онақ қ а, оның шық қ ан елі мен халқ ына терең сыйластық кө рсетуі тұ рақ ты ә рі ө згеріссіз негізі болып қ ала береді. Қ азіргі уақ ыттағ ы қ алыптасқ ан дипломатиялық протоколдың Ережесі мен нормалары іс жү зінде сыртқ ы саяси жә не халық аралық -экономикалық ынтымақ тастық тың барлық нысандарын реттеп отырады. Дипломатиялық протоколдың органикалық қ ұ рамдас бө ліктерінің бірі болып дипломатиялық этикет саналады. Егер дипломатиялық протокол «мемлекеттер арасындағ ы қ арым-қ атынастың жақ сы мә нері» болса, онда дипломатиялық этикет – бұ л ө з мемлекетін таныстыратын лауазымды тұ лғ алар, саяси жә не қ оғ амдық қ айраткерлер арасындағ ы қ арым-қ атынастың жақ сы мә нері болып саналады. Дипломаттардың ү кіметтік, қ оғ амдық жә не іскерлік ортада ө з ә ріптестерімен қ арым-қ атынасы бұ рыннан белгіленген Ережелерді ұ стану арқ ылы жү ргізіледі, қ алыптасқ ан жағ дайдан кері кету ө зара қ арым-қ атынасқ а кері ә серін тигізеді. Дипломатиялық этикеттің Ережесі – ү ндеудің, хат алмасудың, сондай-ақ ресми іссапармен келудің, кездесулер мен сұ хбаттар, дипломатиялық қ абылдаулардың жә не т.б. белгілі бір нысанын қ ұ райды. Олар дипломаттың, мемлекеттік қ ызметкердің, бизнесменнің сыртқ ы келбетіне, олардың киіміне, мә неріне, мінез-қ ұ лығ ына жә не т.б. қ атаң талаптар қ ояды. Дипломатиялық этикет пен протокол нормаларының негізінде ә рбір дипломат ү шін ө здері таныстыратын мемлекет жатады. Ә рбір мемлекет егеменді жә не халық аралық қ атынас тә жірибесінде тең қ ұ қ ық тар мен артық шылық тарды пайдаланады. Дипломатиялық тә жірибеде ө зара тү сіністік қ ағ идатының зор мә ні бар. Дипломатиялық этикеттің қ атаң нормалары жауап берудің міндеттілігі (хатқ а, нотағ а, жіберілген визит карточкасына, сыпайылық визитіне немесе қ ұ ттық тауларғ а), комплименттің кіріспе (хаттың не нотаның басында) жә не қ орытындысында (соң ында) ресми хат алмасуда (нотада, хатта) қ атысу қ ажеттілігі ережесін ұ стануды белгілейді. Бір қ арағ анда, қ атыспай қ алғ ан қ алыптасқ ан дә стү рдегі комплименттер сыйластық не жауыздық деп бағ аланып, оның салдары халық аралық шиеленіске алып келуі мү мкін. Дипломатиялық тә жірибеде ү лкендік қ ағ идатын ұ станудың зор маң ызы бар, бұ л жерде таныстыратын елдің маң ыздылығ ына емес, ө кілдің рангасына жә не оны аккредитациялау кү ніне байланысты. Дипломатиялық этикет нормасының негізінде болатын елдің салт-дә стү рлері мен Ережелерін, олардың заң намалары мен белгіленген тә ртіптерін қ атаң жә не сө зсіз ұ стану жатыр. Шын мә нінде, дипломатиялық этикет толық кө лемде, соның ішінде барлық дипломаттарғ а да міндетті жалпы азаматтық этикеттің Ережесін толық тырады.

Қ азіргі заманғ а сә йкес дипломатиялық жә не іскерлік протоколдың Ережелерін жә не нормаларын сауатты мең геру – қ арым-қ атынастың қ олайлы климатын жасайды, дипломатиялық немесе экономикалық ведомоствоның, сонымен бірге жалпы мемлекеттің беделін арттырады.