Гликоген

Гликогеннің де жалпы формуласы крахмалдыкіндей (С6Н10О5)n, бірақ мұ ндағ ы п шамасы крахмалдағ ыдан азырақ. Гликоген жануарлардың полисахарид қ оры. Сү т қ оректі жануарларда гликогеннің негізгі жиналатын орны — бауыр (массасының 10% шамасына дейін) мен бұ лшық еттер (0, 5%), қ анда да (0, 01—0, 05%) жә не азырақ мө лшерде басқ а ұ лпаларда да кездеседі. Жануарлар мен адам организмінде гликоген ү здіксіз тү зіліп жә не ыдырап жатады. Ол — организмге қ уат беретін заттық қ ор. Гликоген де гликоздтік байланыстар— α (1→ 4)- арқ ылы жалғ асқ ан жеке D-глюкозалардан қ ұ ралады

Мұ нда амилопектинмен салыстырғ анда негізгі тізбекке α (1→ 6) байланысы арқ ылы жалғ асқ ан бү йірлік топтар айтарлық тай кө п. Гликогендегі негізгі тізбектің бойында глюкозаның ә р 12 қ алдығ ы сайын тармақ кездеседі (7.3. сурет В), ал амилопектинде ондай тармақ ә р 24 қ алдық тан кейін кездеседі. Крахмал молекуласына қ арағ анда, гликоген молекуласының тармағ ы кө п жә не оның қ ұ рылымы ашық. Бұ л жағ дай ферменттердің гликогенге тигізетін ә серін кү шейтеді, гликогеннен глюкозаның ү зіліп бө лінуін жең ілдетеді.

Қ ышқ ыл ә сер еткенде немесе фермент қ атысқ ан кездегі гидролиз нә тижесінде гликоген ыдырап декстринге айналады, бұ дан кейін мальтоза мен изомальтоза бө лініп шығ ады. Гликогеннің толық гидролизі кезінде D-глюкоза молекулалары ғ ана тү зіледі.

Таза гликоген — ақ тү сті ұ нтақ, суда ериді де коллоидты ерітінді тү зеді. Йодпен ә сер еткен кезде қ ызыл тү ске немесе қ ызыл-қ оныр тү ске боялады. Бауырдың беткі жағ ында тү йіршік тү рінде болады. Молекулалық массасы ө те жоғ ары— 1-1, 5 млн шамасындай. Гликогеннің қ ұ рылымы амилопектиннің қ ұ рылымына ө те ұ қ сас.