Мұнай кеніштеріне єсер етудің жылулық әдістері

Жылу єдісімен єсер ету жоѓарѓы т±тќырлыќты м±най µндіруде пайдаланѓан тиімді болып табылады. Біраќ кей кен орындарында м±най ќ±рылысы жєне оныњ жиналу жаѓдайына µндірістік пайдалануѓа тек ѓана жылу єдісі єсер ете алатындай кездер болады.

Егер ќабат температурасы ондаѓы парафинніњ ќабат жаѓдайына кристалдауына тењ немесе жаќын болса, онда м±найды салќын сумен ыѓыстыру, ќабат температурасын м±здатады. Айдалѓан салќын су ќткізгіштігі жоѓары ќабатшалармен тез ќозѓалып, жоѓары жєне тµмен орналасќан µткізгіштігі аз ќабатшаларды м±здатады. М±здату м±найдыњќоюландырады немесе ондаѓы еріген парафиндерді ќаттц фазаѓа айналдырып, ќабатшалардаѓы м±най ќорын конференциялап тастауы м‰мкін. М±най ќ±рамыныњ б±ндай ќасиеті жєне ќабаттаѓы ќабатшалардыњ біртексіздігіне байланысты аса тиімді нєтиже алу ‰шін- ќабатќа жылу айдаѓан жµн. Б±л жаѓдайда ыстыќ су немесе бу айдалады, ол µткізгіштігі жаќсы ќабатшалармен тез ќозѓалып, ‰стінгі жєне астынѓы ќабатшаларды жылытады, соныњ нєтижесінде м±найдыњ т±тќырлыѓы тµмендеп жєне ќорды біршама толыќ алуѓа м‰мкіншілік береді.

Ќабатќа жылу беру арќылы єсер ету єдісі м±най бергіштікті арттыру єдісі болып табылады.

Негізгі жылу беру єдістерініњ т‰рлері:

1. Ќабатќа ыстыќ жылу айдау

2. Ќабат ішімен ќозѓалатын жану ошаѓын ќолдану

3. Ќабаттыњ т‰п аймаѓын периодты т‰рде жылуменµњдеу.

Бірінші екі технологиялыќ процесс єдісі ќабатќа єсер ету болып табылады, ал ‰шінші ќабаттыњ т‰п аймаѓына єсер ету єдісі болып табылады.

Технологиялыќ єдістердіњ ішіндегі кµп ќолданылатын жылу бергіштік, ол бу болып табылады. Ол оныњ жоѓары энтальпиясымен т‰сіндіріледі. Будыњ жылулыќ температурасы суѓа ќараѓанда жоѓары, біраќ ќысым жоѓарлаѓан сайын олар бір біріне жаќындай т‰седі. Буды айдаѓанда ќысымныњ жоѓалауына байланысты, егер оларды тек ќабатќа жылуды кіргізу жаѓынан ќарайтын болсаќ, жоѓарѓы тиімділікті біз буды терењ емес ±њѓыларѓа айдаѓанда аламыз, яѓни б±л кезде онда кµп ќысым берілмегендіктен бу тиімді.

Ќабаттаѓы жылу бергіштік конвективті жєне диффузионды т‰р пайда болады. Конвекция- судыњ аѓуынан немесе будыњ аѓымынан пайда болады, ол диффузия кезекті органын жылу µткізгіштігінен болады. Нєтижесінде температуралы фронт жылу фильтрациясы баѓытымен ќабатта ќозѓалып отырады.

Ќабатќа ыстыќ суды айдаѓанда екі зона пайда болады: 1- температурасы ќ±лайтын зона жєне температура берілмеген зона, яѓни ќабаттыњ бастапќы температурасы мен т±рѓан зона.

Ќабатќа ыстыќ бу айдаѓанда ‰ш зона пайда болады: бірінші зона біршама бірдей температурада ќаныќќан бумен толтырылады, оныњ температурасы осы ќабаттаѓы ќысымнан тєуелді болады. Екінші зона- ыстыќ конденсат (су), б±нда температура ќаныќќан температурасынан бастап ќабаттыњ бастапќы температурасына дейін тµмендейді. ‡шінші зона температура берілмеген зона, ќабат температурасына тењ зона.

Біраќ м±ндай ќабаттаѓы температураныњ біртексіз таралмауы коллекторлар ќ±рамынан, ќабат ќасиетімен, олардыњ жылу физикалыќ ќасиетінен де тєуелді болады, сонымен біргем±найды сумен ыѓыстыру тиімділігімен байланысты.

Ќабатќа бу айдаѓанда фронт температурасы ыѓыстыру фронтына дейін т±раќты болады. Біраќ бу концентрация кезінде жасырын жылу пайда болѓандыќтан ќабаттыњ жылытылѓан зонасы 2-3 есеге кµбейеді, ол айдалѓан будыњ ќ±рѓаќтылыѓына жєне ќысымына байланысты. Осыдан ыстыќ су айдаѓаннан бу айдаѓан салыстырмалы т‰рде тиімді болып саналады.

Ќабатќа ыстыќ су айдаѓанда, ќабаттыњ температура бармай ќалѓан зоналарында м±найды сумен ыѓыстыру изотермиялыќ жаѓдайда ж‰реді, ал жылытылѓан зонада онда температура ќабаттан бастап ±њѓы зонасындаѓы судыњ температурасына дейін µзгереді. Изотермиялыќ жаѓдайда емес. Осы жаѓдайда м±най т±тќырлыѓы тµмендейді, м±най мен судыњ ќозѓалуы жаќсарады, 0 м±най температурасы жоѓаырап жєне беттік молекулярлыќ к‰ш азаяды. Осыныњ барлыѓы м±най бергіштіњ жоѓарлауына єкеліп соќтырады.

єр айтылѓан жаѓдайлайлардаѓы факторлар ќабат ќ±рылымындаѓы температурадан жєне ондаѓы м±найдыњ физика-химиялыќ ќ±рамына –тыѓыздыќ, т±тќырлыќ, жењіл компоненттердіњ болуына да байланысты.