Мақсаты: емдік.

Кө рсеткіштері: қ ан кету. 1-ші тэуліктегі жарақ ат Лих-каның 2-кезең і.Қ ү _рсақ қ уысының ө ткір қ абынуының алғ ашқ ы кезең інде.

Жабдық тары: мұ зды мұ йық, мұ з салынғ ан ыдыс (лоток), мұ з ү хтайтын қ асық, орамал.

Іс ә рекет алгоритмі:

1.Мұ зды мү _йық тың 2/3 бө лігін мұ збен толтыру.

2.Ауаны шығ ару.

З.Тығ ынды жабу.

4.Мұ зды мұ йық ты орамалмен орау.

5.Науқ асқ а беру.

б.Мудцы мұ йық ты 2 сағ ат бойы, арасында 20-30 минут сайын 15 минут ү зіліс жасап қ ою керек.

7.Еріген мұ здың суын тө гіп, қ айтадан мұ з салып отыру керек.

8. Қ олданғ ан соң жылытқ ышты зарарсыздандырың ыз

9. Қ олдарың ызды жуың ыз.

6.6. Қ ЫША Қ ОЮ ІС-Ә РЕКЕТШЩ АЛГОРИТМІ

Мақ саты: ауырсыну мен қ абынуды басуғ а қ арсы. Кө рсеткіштері:

• жоғ арғ ы тыныс алу жолдарының жедел жэне созылмалы ау-
рулары;

• ө кпе қ абынуы;

• қ ан қ ысымының кү рт жоғ ары кө терілуі;

• жү рек тү сының ауыруы;

• миозиттер;

• невралгиялар.
Қ арсы кө рсеткіштері:
•тері аурулары;

• жоғ ары температурада;

• ө кпеден қ ан кету;

• ө кпенің ірің ді аурулары ісікте;

• қ ышағ а жоғ ары сезімталдық;

• науқ астың ауыр жағ дайы.
Жабдық тары:

• қ ышалар

• су қ ұ йылғ ан ыдыс (судың 1: 40-45 о)

• қ олданғ ан материалды салатын ыдыс

• орамал, кө рпе

• дэке сү ліклері

• су температурасын ө лшейтін термометр

• сағ ат.

Іс ә рекет алгоритмі:

1.Науқ асқ а процедураны тү сіндіріп, келісімін алу;

2.Қ ыша қ оятын жердің тері қ абатын тексеру;

З.Қ ышаның сақ талу мерзімін тексеру (ө ткір иісін, ү гітілуін);

4.Қ ышаны сулайтын судың і-н ө лшеу (40-45о);

5.Науқ асты ың ғ айлап жатқ ызу;

б.Қ ышаны суғ а салып, суды сілкіп тастау;

7.Қ ыша жағ ылғ ан жағ ымен денеге жапсыру;

8.Науқ асты орамалмен жэне кө рпемен жабу;

9.10-15 мин.кейін қ ышаны алу; 59

10.Жылы суғ а салынғ ан сү лгімен теріні сү рту; 11.Денені оралмалмен қ ұ рғ атып сү рту; 12.Науқ асты жылылап жабу. ІЗ.Қ олғ апты шешіп, қ олды жуың ыз.

6.7.БОБРОВ АППАРАТЫМЕН ДЫМҚ ЫЛ ОТТЕГІ БЕРУ ІС-Ә РЕКЕТШЩ АЛГОРИТМІ

Мақ саты: эртү рлі жағ дайдағ ы гипоксияны жою. Жабдық тары:

• оттегі кө зі (редукторы бар оттегі баллоны немесе бір
орталық тан беру)

• Бобров аппараты

• залалсыздандырылғ ан ерітінділер (натрий хлоридінің
изотониялық ерітіндісі, дистильденген су, кө бік басатын
ерітінді, 70% этил спирті, 10% антифомсилан)

• залалсыздандырылғ ан вазелин майы

• залалсыздандырылғ ан мұ рын-жү л^қ ыншақ катетері

• крафт-қ ағ азды стерильденген дэке сү лгілер

• залалсыздандырылғ ан пинцет, лоток

• пайдаланғ ан материалды салатын лоток

• лейкопластырь, қ айшы, қ олғ ап

• зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдыс.
Іс ә рекет алгоритмі:

1.Қ олғ а гигиеналық зарарсыздандыру жасап, қ олғ ап кию.

2.Бобров аппаратын биіктігі 15см. немесе 2/3 бө лігін дымқ ылдандыратын сұ йық пен толтыру (дистильденген су, Натрий хлоридінің изотониялық ертіндісі, ө кпе ісігі бар науқ асқ а кө мек кө рсеткенде кө біксө ндіргіш - 96% этиль спиртін, антифомсилан-ды қ олдану).

З.Бобров аппаратының шыны тү тігіне ұ зындығ ы бОсм. резең ке тү тікті кигізің із.

4.Бобров аппаратының оттегі кө зіне шыны ұ зын тү тікке жалғ анғ ан резең ке тү тікті жалғ аң ыз.

5.Системаның ө ткізгіштігін тексерің із (суда газ тү йіршігі бо-лады).

б.Науқ астың басын кө тере жатқ ызың ыз.

7.Катетерді ашың ыз (тығ ыз жабылғ анын жэне сақ талу мерзімін тексерің із).

8.Катетерді қ анша терең дікке салу керектігін ө лшең із (катетердің залалсыздандырылғ ангін сақ таң ыз). Терең дікті мү _рыннан қ ү лақ қ а дейін алу керек.

9.Белгі салың ыз (лейкопластырдан жолақ жасап, немесе мақ таны шиырып жіп жасаң ыз).

Ю.Катетерді ең гізетін шетінен 3-4см. етіп, қ алам ү хтағ андай етіп ұ стаң ыз.

И.Катетерді сулаң ыз немесе залалсыздандырылғ ан вазелин жағ ың ыз.

12.Катетерді мү рын қ уысының тө менгі жағ ымен белгіге дейін кіргізің із.

ІЗ.Катетерді дү рыс салғ анын тексерің із (егер катетер дұ рыс са-лынса, оның шеті тамақ тан кө рініп, Ісм. тілдің кіші бө лігіне жата-ды).

14.Катетердің сыртқ ы бө лігін науқ астың жақ сү йегіне лейко-пластырмен жапсырың ыз.

15.Катетерді резең ке тү тік арқ ылы Бобров аппаратындағ ы қ ысқ а шыны тү тікке жалғ аң ыз.

іб.Оттегін жіберу жылдамдығ ын реттең із (оны редуктор арқ ылы немесе сұ йық тық арқ ылы бө лініп жатқ ан ауа кө піршіктері бойынша анық тайды.)

17. Қ олданғ ан катетерді шығ арың ыз, зарасыздандырың ыз

18. Қ олғ апты шешіп, қ олың ызды жуың ыз.

Ескертпе: қ олданғ ан катетерді алып, зарарсыздандырың ыз. Катетерді мү рын қ уысында 12 сағ атқ а дейін қ алдыруғ а бола-ды. Оксигенотерапия ү шін тек медициналық оттегі қ олданылады (оның қ ү рамында 99% оттегі, 1% азот болады). Оттегі баллоны кө гілдір тү ске боялғ ан, оның «Оттегі» жэне «М» деген маркиров-касы (белгісі) болады. Оттегімен жұ мыс жасағ анда техникалық қ ауіпсіздікті сақ тау керек, себебі оттегі маймен жэне спирт-ііоп қ осылса жарылғ ыш болады. Оттегі баллонын жылытқ ыш қ ү ралдар мен жылыту жү йелеріне жақ ын жерде сақ тауғ а болмай-

ды, темекі шегуге болмайды. Оттегі тиген заттың сыртын майдан мұ қ ият тазартың ыз. Оттегі баллоны сақ талатын жердегі ауа 1-сы 35°С жоғ ары болмау керек.

6.8. СҮ ЛІК Қ ОЮ ІС Ә РЕКЕТШЩ АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: қ ан алу, қ анның ұ юын тө мендету. Жабдық тар:

• стерильденген лоток, пинцет, тампондар, сү лгілер

• байламдық материалдар

• медициналық оң қ алар - 70% спирті бар флакон, 40% глюкоза

• ерітіндісі

• ыстық су қ ү йылғ ан ыдыс

• 6-8 сү лік.

Іс ә рекет алгоритмі:

І.Науқ аспен сенімді қ арым- қ атынас жасаң ыз, іс- шараның мақ саты жэне ретімен таныстырың ыз, келісімін алың ыз. Процедурағ а кері кө рсеткіші жоқ тығ ына кө з жеткізің із.

2.Науқ асты ың ғ айлы жағ дайғ а келтірің із.

З.Дененің керекті жерін босатып, терісін тексерің із, тү ктерін қ ырып тастаң ыз.

4.Теріні спиртпен, содан кейін жылы суғ а матырылғ ан там-понмен сү ртіп, қ ұ рғ атың ыз. Тері ауруының жэне кері эсерінің жоқ тығ ын тексерің із.

5.Сү лік қ оятын жерді 40% глюкоза ерітіндісімен сү ртің із (сү лік жыбысатын тэсіл, себебі сү лікке спирт иісі жақ пайды).

б.Сү лікті пинцетпен алып, қ ұ йрық жағ ымен пробиркағ а салың ыз. Сү лік салатын жерге сү лік салынғ ан банканы жақ ындатың ыз да, сү лікті керек нү ктеге қ арай бағ ыттаң ыз.

7.Сү лік теріге жабысқ анда алдың ғ ы жағ ында толқ ын тэрізді қ озғ алыс пайда болғ анда сү лікті ыдыстан босатың ыз. Бү _л сү ліктің алдың ғ ы жағ ымен теріге жабысқ анын білдіреді.

8.Сү ліктің артқ ы жағ ына сү лік койың ыз (бү _л сү лік белсенділігінің артуынан сақ тандырады).

9.Қ алғ ан сү ліктерді де дэл солай қ оясыз.

Ю.Сү лік салынғ ан жерге лоток қ ойың ыз.

П.Сү ліктер ө здері тү седі егер денеге мү сэтір спиртіне батырылғ ан тампонды жақ ындатса. Сү лік қ ою уақ ыты 20-30/ аспа-уы керек.

12.Қ олданғ ан сү ліктерді формалин немесе мү сэтір спиртінің зарарсыздандыру ерітіндісіне салың ыз.

ІЗ.Сү лік салынғ ан жерге зарарсыздандырылғ ан тампон, оның ү стінен қ ысып тү ратын асептикалық мақ та-дэке байламымен жау-ып, лейкопластырмен бекітің із (қ ан кетуді болдырмау ү шін).

14.Қ олданғ ан заттарды зарарсыздандырың ыз.

15.Қ олғ апты шешіп, оны жуың ыз, қ олың ызды кептірің із.

іб.Байламды тексеріп отырың ыз. Егер байлам суланса, ү стің гі қ абатын алың ыз да, жаң адан мақ та-дэке байламын жапсырың ыз.

17.Байламды 1-2 тэулікке қ алдырың ыз.

7 - ТАРАУ. ДӘ РІЛІК ЗАТТАРДЫ Қ ОЛДАНУ

7.1 - Ерітіндіні ампуладан сорып алу іс-ә рекетінің алгоритмі

7.2 - Ерітіндіні флаконнан сорып алу іс-эрекетінің алгоритмі
7.3 - Антибиотиктерді езу іс-эрекетінің алгоритмі

7.4 - Тері ішіне дэрі жіберу іс-эрекетінің алгоритмі

7.5 - Тері астына дэрі жіберу іс-ә рекетінің алгоритмі

7.6 - Бұ лшық етке дэрі жіберу іс-ә рекетінің алгоритмі

7.7 - Дэрілік заттарды кө к тамырғ а жіберу іс-ә рекетінің
алгоритмі

7.8 - Сұ йық дэрілерді кө к тамырғ а тамшылап жіберу іс-
эрекетінің алгоритмі

7.9 -Биохимиялық зертеулерге кө к тамырдан қ ан алу іс-
ә рекетінің алгоритмі.

7.10- Мұ рынга тамшы тамызу іс-эрекетінің алгоритмі

7.11 - Қ ұ лақ қ а тамшы тамызу іс-ә рекетінің алгоритмі

7.12- Кө зге тамшы тамызу іс-эрекетінің алгоритмі

7.13 - Шыны таяқ шамен кө зге майлы дэрі (мазь) жағ у іс-
эрекетінің алгоритмі

7.1.ЕРІТІДІНІ АМПУЛАДАН СОРЫП АЛУ ІС - Ә РЕКЕТІНІҢ АЛГОРИТМІ

Мақ саты: терапиялық эсерге жету.

Жабдық тау:

• бір реттік қ олданатын 2-5 мл. шприц

• 4 қ абатты залалсызданғ ан салфеткамен жабылғ ан
залалсызданғ ан лоток

• залалсызданғ ан пинцет

• таң у материалдары бар бикс, 70% этил спирті қ ұ йылғ ан
ыдыс

• ампуладағ ы дэрілік заттар

• қ олданылғ ан заттар ү шін контейнер.
Іс-ә рекетінің алгоритмі:

1.Пакетті ашып, шприцті жинаң ыз.

2.Ампуладағ ы дэрілік заттың атын, тағ айындауын, оның мө лшерін, қ олдану мерзімін мү қ ият оқ ып шығ ың ыз.

З.Ампуланы оның ішіндегі сү _йық тық кең жеріне баратындай етіп ақ ырын сілкің із.

4. 70% спиртке малынғ ан мақ тамен оның жің ішке жерін
ө ң дең із.

5. Кескішпен ампуланы егең із, ампуланың жің ішке жерін
спиртті мақ тамен сү ртің із, ампуланың жің ішке ұ шын бө ліп алың ыз.

б.Ампуланы алып, сыртқ ы қ абырғ асына жанаспай, ішіне ине енгізің із. Ине эрқ ашанда ампуланың артқ ы қ абырғ асында кесілген ұ шы тө мен қ арағ ан кү йінде болу керек.

7.Ерітіндінің қ ажет мө лшерін сорып алың ыз.

8.Ампуланы алмай немесе инеге қ алпақ ша кигізіп шприцтен ауаны айдап шығ арың ыз.

9.Инеге қ алпақ ша кигізің із.

Ю.Шприцті залалсызданғ ан лотокқ а салып қ ойың ыз немесе қ ораптың залалсызданғ ан ішкі бетіне қ ойың ыз.

7.2. ЕРІТШДШІ ФЛАКОННАН СОРЫП АЛУІС - Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ

Мақ саты: терапиялық ә серге жету.

Жабдық тау:

• бір реттік қ олданылатын 5-10 мл. шприц

• залалсызданғ ан орамдағ ы ауыстыратын ине

• 4 қ абатты залалсызданғ ан салфеткамен жабылғ ан
залалсызданғ ан лоток

• залалсызданғ ан пинцет

• таң у материалдары бар бикс, 70% этил спирті қ ү _йылғ ан
ыдыс

• флакондағ ы дэрілік заттар

• қ олданылғ ан заттар ү шін контейнер.
Іс-ә рекет алгоритмі:

І.Пакетті ашып, шприцті жинаң ыз.

2.Флакондағ ы жазуды оқ ың ыз (аты, дозасы, қ олдану мерзімі).

З.Спиртті мақ тамен алюминий қ ақ пағ ын сү ртің із.

4.3алалсызданғ ан пинцетпен алюминий қ ақ пағ ының орта тү хынан тесіп ашың ыз.

5.Спиртті мақ тамен резең ке пробканы сү ртің із.

б.Пробканы дэл ортасынан 90 градус бұ рышта тесің із, инені барлық ұ зындығ ымен флаконғ а енгізің із.

7.Дэрілік заттың қ ажет мө лшерін шприцке сорып алың ыз.

8.Шприцті флаконнан алың ыз.

9.Шприц канюлясына ауыстыратын инені кигізің із, шприцтан ауаны айдап шығ ың ыз, инеге қ алпақ ша кигізің із.

10.Шприцті залалсызданғ ан лотокқ а қ ойың ыз.

7.3. АНТИБИОТИКТЕРДІ ЕЗУ ІС - Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ

Жабдық тау:

• бір реттік колданылатын 5-10 мл. шприц

• залалсызданғ ан орамдағ ы ауыстыратын ине

• 4 қ абатты залалсызданғ ан салфеткамен жабылғ ан
залалсызданғ ан лоток

• залалсызданғ ан пинцет

• таң у материалдары бар бикс, 70% этил спирті қ ү _йылғ ан
ыдыс

• флакондағ ы дэрілік заттар

• қ олданылғ ан заттарғ а арналғ ан контейнер
Іс-ә рекет алгоритмі:

1.Пациентті ем- шара бө лмесіне шақ ырың ыз.

2.Тағ айындалғ ан дэрі жайында білетін- білмейтінін анық таң ыз, оны қ олдануғ а қ арсы кө рсеткіші жоқ екеніне кө з жеткізің із.

З.Гигиеналық дең гейде қ олың ызды жуып, залалсызданғ ан қ олғ апты киің із.

4.Пакетті ашып, шприцті жинаң ыз да оны пакеттің ішкі залал-сыз бетінде қ алдырың ыз.

5.Антибиотигі бар флаконды алың ыз, езетін ерітінді салынғ ан қ орапты алың ыз, атын, дозасын, қ олдану мерзімін тексерің із.

б.Антибиотигі бар флаконның қ ақ пағ ын 70% спиртті мақ тамен сү ртің із, одан соң темір қ ақ пақ шаның ортасын залалсызданғ ан пинцетпен тесің із, резең ке қ ақ пақ қ а дейін.

7.Резең ке қ ақ пақ ты 70% спиртке малынғ ан мақ тамен сү ртің із,

8.Дэл осылай резең ке қ ақ пақ ты сү ртің із, антибиотикті езуге арналғ ан ерітіндісі бар ампуланы да спиртті мақ тамен сү ртің із.

9.Флаконнан немесе ампуладан антибиотикті езуге қ ажетті мө лшерде ерітіндіні шприцқ а сорып алың ыз.

ІО.Оң қ олың ызғ а дайын ерітіндісі бар шприцті алың ыз, сол қ олың ызғ а антибиотигі бар флаконды алың ыз, антибиотигі бар флаконды стол ү стіне қ ойың ыз, флакон тығ ынын дэл ортасынан тесіп, инені 1 мм. енгізің із.

П.Езетін ерітіндіні шприцтан флаконғ а жіберің із, инені фла-конда қ алдырың ыз, шприцті залалсызданғ ан лотокта қ алдырың ыз.

12.Флаконды антибиотик толық ерігенше аздап сілкілең із.

ІЗ.Инесі бар флаконды шприцқ а кигізің із, сол қ олың ызбен флаконды ұ стап тү п жағ ын жоғ ары қ арата ұ стаң ыз, оң қ олың ызбен поршеньді тартып дэрінің қ ажет мө лшерін сорып алың ыз.

14.Инесі бар флаконды шприц канюласынан босатың ыз.

15.Шприц канюлясына ауыстыратын инені кигізің із, шприц-тан ауаны шығ арың ыз, инеге қ алпақ ша кигізіп жэне оны залалсызданғ ан лотокқ а қ ойың ыз.

7.4. ТЕРІІШІНЕ ДӘ РІ ЖІБЕРУ ІС - Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ

Мақ саты: диагностикалық, аллергиялық сынамалар жү ргізу ү шін қ олданылады, аурудың алдын алу ү шін егулер кезінде қ олданылады. Тері ішіне 0, 1-ден Імл. сү йық жіберіледі.

Жабдық тау:

• бір реттік қ олданылатын сыйымдылығ ы 1 мл. шприц.

• ұ зындығ ы 15мм. ине, орам қ ағ азда ауыстыру ү шін
залалсызданғ ан ине,

• дэрілік зат

• қ абатты залалсызданғ ан салфеткамен жабылғ ан
залалсызданғ ан лоток

• залалсызданғ ан пинцет

• таң у материалдары бар бикс

• 70% этил спирті қ ұ йылғ ан ыдыс

• қ олданылғ ан заттарғ а арналғ ан контейнер.
Іс-ә рекет алгоритмі:

1.Пациентті ем- шара бө лмесіне шақ ырың ыз.

2.Тағ айындалғ ан дэрі жайында білетін- білмейтінін анық таң ыз, оны қ олдануғ а қ арсы кө рсеткіші жоқ екеніне кө з жеткізің із.

З.Дэрілік заттың атын, концентрациясын, дозасын, сақ тау мерзімін тексерің із.

4.Маска киің із, Гигиеналық дең гейде қ олың ызды жуып, залалсызданғ ан қ олғ апты киің із.

5.Кескішпен ампуланы егең із, ампуланың жің ішке жерін спиртті мақ тамен сү ртің із, ампуланың жің ішке ү _шын бө ліп алың ыз.

б.Пакетті ашып, шприцті жинаң ыз, тері ішіне кіргізетін инені

алың ыз, шприцке дэрі сорып алатын инені кипзің із.

7.Шприцке қ ажет мө лшердегі дэріні сорып алың ыз, ауасын бос ампулағ а шығ арың ыз.

8.Дэрі сорып алғ ан инені тері ішіне кіргізетін инемен ауыстырың ыз, шприцті залалсызданғ ан лотокқ а салың ыз.

9.Пациентті отырғ ызың ыз, қ олын білектің ішкі жағ ы ү стіне қ арайтындай етіп орналастырың ыз, терісін екі рет 70% спиртті мақ тамен сү ртің із.

Ю.Шприцті оң қ олың ызғ а иненің ү лиын жоғ ары қ аратып ү хтаң ыз, қ алпақ шасын алың ыз.

П.Сол қ ол саусақ тарымен ине салатын жердің терісін тартың ыз, білекті сырт жағ ынан қ ыса ұ стап.

12.Тері ішіне тек иненің ұ _шын ғ ана енгізің із, пациент денесінің бетіне қ арай 5 градус бү _рышта, сол қ олың ызды поршеньге ауыстырың ыз жэне дэрінің қ ажет мө лшерін тері ішіне енгізің із. Тері ішіне дә рі жіберген жерде «лимон қ абығ ына» ұ қ сағ ан кішкене тө мпешік пайда болады.

ІЗ.Инені тез суырып алың ыз, канюлясынан ү хтай отырып.

14.Қ олданылғ ан шприц, ине, басқ а да материалдарғ а зарарсыз-дандыру жү ргізің із.

7.5. ТЕРІ АСТЫНА ДӘ РІЖІБЕРУ ІС-Ә РЕКЕТШЩ АЛГОРИТМІ

Тері астына дэрі жіберу сыйымдылығ ы 1-2мл. шприцпен орындалады, иненің ұ зындығ ы30-40мм. Тері астына Змл. дейін сұ йық тық жіберуге болады.

Мақ саты: емдеу мақ сатымен дэрілік заттарды жіберу.

Жабдық тау:

• бір реттік қ олданылатын 1-2 мл. шприц

• залалсызданғ ан орамдағ ы ауыстыратын ине

• 4 қ абатты залалсызданғ ан салфеткамен жабылғ ан
залалсызданғ ан лоток

• залалсызданғ ан пинцет

• таң у материалдары бар бикс,

• 70% этил спирті қ ұ йылғ ан ыдыс

• дә рілік заттар

• қ олданылғ ан заттарғ а арналғ ан контеинер Іс-ә рекет алгоритмі:

I.Пациентті ем- шара бө лмесіне шақ ырың ыз.
2.Тағ айындалғ ан дэрі жайында білетін- білмейтінін анық таң ыз,

оны қ олдануғ а қ арсы кө рсеткіші жоқ екеніне кө з жеткізің із.

З.Дэрілік заттың атын, концентрациясын, дозасын, сақ тау мерзімін тексерің із.

4.Маска киің із, Гигиеналық дең гейде қ олың ызды жуып, залалсызданғ ан қ олғ апты киің із.

5.Пакетті ашып, шприцті жинаң ыз, тері астына кіргізетін инені алың ыз, шприцке дэрі сорып алатын инені кигізің із, шприцті залалсызданғ ан лотокқ а салфетканың жоғ арғ ы бетінің астына қ ойың ыз.

б.Биксті ашып, корнцангпен мэрлі шариктерді алың ыз, залалсызданғ ан лотоктағ ы залалсызданғ ан салфетканың астына қ ойың ыз.

7.Ампуланың жің ішке жерін спиртті мэрлі шарикпен сү ртің із, егеп, қ айтадан спиртті шарикпен сү ртің із, ампуланың жің ішке жерін сындырып бө ліп алың ыз.

8.Шприцке дэріні сорып алың ыз, ампуладан инені шығ армай, шприцтан ауасын шығ арың ыз.

9.Шприцті таза лотоктағ ы залалсыздандырылғ ан салфетканың ү стің гі қ абатының астына немесе қ ағ аз орамның залалсыздандырылғ ан ішкі бетіне қ ойың ыз.

10.Пациентті жатқ ызың ыз немесе кушеткағ а отырғ ызың ыз.

I1.Ине салатын орынды саусағ ың ызбен басып кө рің із, ине са-
латын жердің терісін 70%спиртке малынғ ан мэрлі шарикпен екі
рет сү ртің із.

12.0ң қ олың ызғ а лотоктағ ы шприцті алың ыз, ине салатын жердің терісін сол қ олың ыздың екі саусағ ымен қ ысып ұ стаң ыз, оң қ олың ызбен инені теріге 45 градус бұ рышта иненің 2/3 бө лігін енгізе салың ыз, дэріні жіберің із.

13.Ине салынғ ан жерге залалсыздандырылғ ан 70% этил спиртіне малынғ ан мэрлі шаригін қ ойың ыз, инені тез суырып алың ыз.

14.Шприцті, инені, қ олғ апты, қ олданылғ ан заттарды 70 зарарсыздандырың ыз.

,

7.6.БҰ ЛШЫҚ ЕТКЕ ДӘ РІ ЖІБЕРУ ІС-Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ

Мақ саты: емдеу мақ сатымен дэрілік заттарды енгізу. Жабдық тау:

• бір реттік қ олданылатын 10-20 мл. шприц

• залалсызданғ ан орамдағ ы ауыстыратын ине

• 4 қ абатты залалсызданғ ан салфеткамен жабылғ ан
залалсызданғ ан лоток

• залалсызданғ ан пинцет

• тану материалдары бар бикс,

• 70% этил спирті қ ұ йылғ ан ыдыс

• дэрілік заттар

• қ олданылғ ан заттарғ а арналғ ан контейнер
Іс-ә рекетінің алгоритмі:

1.Пациентті ем- шара бө лмесіне шақ ырың ыз.

2.Тағ айындалғ ан дэрі жайында білетін- білмейтінін анық таң ыз, оны қ олдануғ а қ арсы кө рсеткіші жок екеніне кө з жеткізің із.

З.Дэрілік заттың атын, концентрациясын, дозасын, сақ тау мерзімін тексерің із.

4.Маска киің із. Гигиеналық дең гейде қ олың ызды жуып, залалсызданғ ан қ олғ апты киің із.

5.Пакетгі ашып, шприщі жинаң ыз, тері астъша кіргізетін инені алың ыз, шприцке дэрі сорып алатын инені кигізің із, шпривді залалсызданғ ан лотокқ а салфетканың жоғ арғ ы бетінің астына қ ойың ыз.

б.Биксті ашып, корнцангпен мэрлі шариктерді алың ыз, залалсызданғ ан лотоктағ ы залалсызданғ ан салфетканың астына қ ойың ыз.

7.Ампуланың жің ішке жерін спиртті мэрлі шарикпен сү ртің із, егеп, қ айтадан спиртті шарикпен сү ртің із, ампуланың жің ішке жерін сындырып бө ліп алың ыз.

8.Шприцке дэріні сорып алың ыз, ампуладан инені шығ армай, шприцтан ауасын шығ арың ыз.

9.Шприцті таза лотоктағ ы залалсыздандырылғ ан
салфетканың ү стің гі қ абатының астына немесе қ ағ аз орамның
залалсыздандырылғ ан ішкі бетіне қ ойың ыз.

10. Пациентті жатқ ызың ыз немесе кушеткағ а отырғ ызың ыз.

11. Ине салатын орынды саусағ ың ызбен басып кө рің із, ине салатын жердің терісін 70% спиртке малынғ ан мэрлі шарикпен екі рет сү ртің із.

12. Сол қ олың ыздың 1-ші жэне 2-ші саусақ тарымен ине салатын жердің терісін тартың ыз, инені тік 90 градуста ү хтап етке енгізің із, иеннің тү бінен 5мм. қ алатындай етіп.

13. Сол қ ол саусақ тарымен шприцтің поршенін жоғ ары тартып кө рің із, қ ан бар ма екен деп; поршеньді сол қ олдың бірінші саусағ ымен жайлап баса отырып дэріні жіберің із.

14. Ине салғ ан жерге 70% этил спиртіне малынғ ан мэрлі шарикті қ ойың ыз, канюлясынан ұ стап инені шығ арасыз.

15. Қ олданылғ ан барлык заттарды зарарсыздандырың ыз шприц, ине, мақ та- мэрлі шариктер, резең ке қ олғ аптар.

7.7. КӨ К ТАМЫРҒ А ДӘ РІЛІК ЗАТТАРДЫ ЖІБЕРУ ІС - Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ.

Жабдық тау:

• сыйымдылығ ы 10-20мл. залалсыздандырылғ ан бір реттік
шприц

• ұ зындығ ы 50-60мм.ауыстыратын ине

• 4 қ абатты залалсызданғ ан салфеткамен жабылғ ан
залалсызданғ ан лоток

• залалсызданғ ан пинцет

• таң у материалдары бар бикс,

• 70% этил спирті қ ү _йылғ ан ыдыс

• дэрілік заттар

• қ олданылғ ан заттарғ а арналғ ан контейнер

• қ ан тоқ тататьш резең ке жгут

• клеенка білеу (валик).
Іс - ә рекет алгоритмі:

1.Пациентті ем- шара бө лмесіне шақ ырың ыз. 2.Тағ айындалғ ан дэрі жайында білетін- білмейтінін анық таң ыз, оны қ олдануғ а қ арсы кө рсеткіші жоқ екеніне кө з жеткізің із.

3. Дэрілік заттың атын, концентрациясын, дозасын, сақ гау мерзімін тексерің із.

4. Маска киің із, Гигиеналық дең гейде қ олың ызды жуып, залалсызданғ ан қ олғ апты киің із.

5.Пакетті ашып, шприцті жинаң ыз, тері астына кіргізетін инені алың ыз, шприцке дә рі сорып алатын инені кигізің із, шприцті залалсызданғ ан лотокқ а салфетканың жоғ арғ ы бетінің астына қ ойың ыз.

б.Биксті ашып, корнцангпен мэрлі шариктерді алып, зал алсыздандырылғ ан лотокқ а залалсызд андырылғ ан сал фетканың ү стің гі қ абатының астына қ ойың ыз.

7. 70% этил спиртіне малынғ ан Мэрлі шарикпен ампуланың жің ішке жерін сү ртің із, кескішпен егеп, қ айтадан ө ң деп, ампуланың жің ішке жерін сындырып алың ыз.

8. Шприцке дэріні сорып алың ыз, ампуладан инені шығ армай, шприцтан ауасын шығ арың ыз.

9.Шприцті таза лотоктағ ы залалсыздандырылғ ан салфетканың ү стің гі қ абатының астына немесе қ ағ аз орамның залалсыздандырылғ ан ішкі бетіне қ ойың ыз.

10. Пациентті отырғ ызың ыз, немесе кушеткағ а жатқ ызың ыз отырғ ызың ыз.

11. Пациенттің қ олын киімінен білегіне дейін босатың ыз, шынтағ ының астына клеенка жастық шаны (валикті) қ ойың ыз.

12. Пациент білегінің ортаң ғ ы 1/3 бө лігіне киімінің ү стінен жгут салың ыз, ұ штары жоғ ары қ арап тү ру керек, ал ілгек тө мен бағ ытталғ ан болу керек, бү л кезде білезік буыны тү хынан тамыр
соғ ысы ө згермеу керек.

13. Кө к тамырдың қ анғ а толуы жақ сы болу ү шін пациенттен жү дырығ ын бірнеше рет ашып- жү муын талап етің із, қ анғ а жақ сы толғ ан кө к тамырды саусақ пен басып кө рің із.

14. 70% спиртке малынғ ан мэрлі шарикпен шынтақ буынын екі рет сү ртің із.

15.Шприцті оң қ олың ызғ а алың ыз, инеден қ алпақ шасын шешің із, шприцті иненің кесілген тесік жерін жоғ ары қ аратып ү хтаң ыз, шприцте ауа бар- жоғ ын тағ ы да тексерің із.

іб.Шынтақ буынының терісін сол қ олдың ү лкен саусағ ымен тартамыз, аздап шеткері ығ ыстыра отырып, венаны бекіту ү шін.

17.Иненің тесігін жоғ ары қ аратып, қ олдағ ы шприц жағ дайын ө згертпей теріге параллельді етіп, 15 градус бұ рышта теріні тесің із, ақ ырындап иненің 1/3 бө лігін енгізің із, иненің бағ ытын кө к тамырғ а қ арай ө згертіп, ақ ырындап кө к тамырды тесің із, «бос кең істікке кіргендей» сезім пайда болғ анша.

18.Сол қ олың ызбен шприц поршенін ө зің ізге қ арай тартың ыз, шприцке қ ан келу керек, бұ л иненің кө к тамырда екенінің белгісі.

19.Сол қ олың ызбен резең ке жгутты шешің із, пациенттен жұ дырығ ын жазуды талап етің із, сол қ олың ызбен шприц поршенін басың ыз, сосын ақ ырындап дэріні кө к тамырғ а жіберің із.

20. Ине салынғ ан орынғ а спиртке малынғ ан мэрлі шарикті қ ойың ыз, инені шығ арың ыз, пациенттен қ олын шынтақ буынында бү гуін талап етің із жэне бірнеше минут отыра тұ руын талап етің із.

21.Қ олданылғ ан барлық заттарды зарарсыздандырың ыз.

7.8.КӨ К ТАМЫРҒ А С¥ ЙЫҚ ТЫҚ ТЫ ТАМШЫЛАП ЖІБЕРУ ІС-Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: дэрілік ерітінділерді тамырлар жү йесіне тамшылап жіберу.

Жабдық тау:

• 4 қ абат залалсыздандырылғ ан салфеткамен жабылғ ан
залалсыздандырылғ ан лоток

• екі қ абат салфеткамен жабылғ ан залалсыздандырылғ ан
пинцет

• таң у материалы бар залалсыздандырылғ ан бикс

• сұ йық ты тамшылап жіберуге арналғ ан бір реттік система

• штатив

• дэрілік заттар қ ұ йылғ ан флакон, 70% спирті бар флакон,
клеенка жастық ша

• лейкопластырь

• жгут

• қ олданылғ ан заттарды салуғ а арналғ ан контейнер.
Іс-ә рекет алгоритмі:

І.Іс- шара алдында палатағ а барып, пациентпен эң гімелесіп шығ ың ыз.

2.Тағ айындалғ ан ем жайында хабардар екеніне кө з жеткізің із. З.Тамшылап дэрі енгізер алдында дэретханағ а барып алу керектігін ескертің із.

4.Ем-шара бө лмесінде тамшылап дэрі жіберуге дайындалың ыз:

- маска киің із.

- қ олың ызды гигиеналық дең гейде жуып, қ ұ рғ атып, антисеп-
тикпен ө ң деп, қ олғ апты киің із.

- флакондағ ы дә рінің атын, сыртқ ы тү рін, сақ талу мерзімін
тексерің із.

- флаконның темір қ ақ пағ ын 70% спиртке малынғ ан мэрлі ша-
рикпен сү ртің із.

- қ айшының кө мегімен темір қ ақ пағ ын ашып, спиртке малынғ ан
мэрлі шарикпен резең ке қ ақ пағ ын екі рет сү ртің із.

- тамшылауғ а арналғ ан системаны дайындаң ыз, сақ талу
мерзімін, сырт қ орабының тұ тастығ ын тексерің із.

- системаның орамын шешің із, кысқ ышын жабың ыз, орамнан
залалсыздандырылғ анкті сақ тай отырып алып шығ ың ыз.

- манипуляция столының ү стінде дэрісі бар флаконғ а
системаның қ абылдағ ыш инесін енгізің із.

- флаконды тү бін жоғ ары қ арата тө ң керіп, штативке іліп
қ ойың ыз.

- дэрі жіберетін инені қ алпағ ымен қ оса тү сірің із жэне
залалсыздандырылғ ан лотокқ а залалсыздандырылғ ан салфетка
астына орналастырың ыз.

- системаның ауа ө ткізгішін ашың ыз, тамшы жібергішті жар-
тысына дейін дэрімен толтырың ыз.

- тамшы системаның бір ұ шын алың ыз, лотоктың ү стіне
ұ стаң ыз, қ ысқ ышын ашың ыз, сосын тамшы системаны дә рімен
толтырың ыз.

- тамшы системаның кілтін жауып қ ойың ыз.

- тамшы системағ а дэрі жіберетін инені қ алпақ шасымен қ оса
кигізің із, штативке іліп қ ойың ыз.

1.Палатада пациентті арқ асымен жатқ ызың ыз. 2.Шынтағ ының астына клеенка жастық шаны қ ойың ыз. З.Білектің ортаң ғ ы бө лігін салфеткамен ораң ыз, салфеткадан

жоғ ары жгут салың ыз, пациенттен жү дырығ ын бірнеше рет ашып-жұ муын талап етің із.

4. Кө к тамырын саусақ пен іздеп табың ыз, ине салатын орынды екі рет спиртті мэрлі шарикпен сү ртің із.

5.3алалсыздандырылғ ан пинцетпен залалсыздандырылғ ан ло-токтан екі залалсыздандырылғ ан салфетка алың ыз, дэрі жіберетін иненің канюлясын ораң ыз, инені тамшы системадан тө мен тү сірің із.

6. Инеден қ алпақ шасын шешің із.

7.Пациенттен жұ дырығ ын жү мып отыруын талап етің із, сол қ олдың ү лкен саусағ ымен кө к тамырды бекітің із, ал оң қ олың ызбен инені кө к тамырғ а енгізің із, салфеткамен канюлясынан ү хтай оты-рып.

8. Салфетканың шетін ашың ыз, қ ан канюлядан салфеткағ а кеткеніне кө з жеткізің із.

9.Системаның қ ысқ ышын ашың ыз, дэрінің бірнеше тамшысын лотокқ а ағ ызың ыз, сол қ олдың екі саусағ ымен канюля тү хынан баса ү хтаң ыз, оң қ олдың екі саусағ ымен асептика ережесін сақ тай отырып дэрі жіберетін инені канюлясынан ү хтап, оны тамшы системаның канюлясына кигізің із.

Ю.Жгутты алың ыз, ине астындағ ы салфетканы ауыстырың ыз, асептика ережесін сақ тай отырып ине мен системаның қ осылғ ан жерін залалсыздандырылғ ан салфеткамен орап, лейкопластырмен бекітің із.

11. Кө к тамырғ а дэрінің келу жылдамдығ ын реттең із (1 минут-та 20-40-60 тамшығ а дейін, жіберілетін дэрінің тү ріне жэне дэрігер тағ айындауына байланысты).

12.3алалсыздандырылғ ан салфеткамен дэрі жіберетін ине тү сын жауып қ ойың ыз.

Ескертпе. Ине кірген жерді ауық - ауық қ арап отыру керек дэрі тамырғ а кетіп жатқ анына кө з жеткізу керек. Иненің жағ дайын тексеріп отыру керек, орнынан жылжығ ан жоқ па, жақ сы бекіп тү р ма, пациенттің жалпы жағ дайын қ адағ алап отыру керек, дэрі кетіп жатқ ан жер ауырмай ма деп сұ рау керек, егер пациент ауыр-сынса, немесе иненің дэрі кетіп жатқ ан тұ сында ісік пайда болса, қ ысқ ышты жауып, инені алу керек.

7.9. БИОХИМИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕРГЕ КӨ К ТАМЫРДАН Қ АН АЛУІС-Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ

Мақ саты: қ анның биохимиялық кө рсеткіштерінің мө лшерін анық тау.

Жабдық тау:

• сыйымдылығ ы 5-10мл. бір реттік шприц

• 4 қ абат залалсыздандырылғ ан салфеткамен жабылғ ан
залалсыздандырылғ ан лоток

• екі қ абат салфеткамен жабылғ ан залалсыздандырылғ ан пин-
цет

• таң у материалдары бар залалсыздандырылғ ан бикс

• пробиркалар орналасқ ан штатив

• 70% спирті бар флакон, лейкопластырь

• резең ке жгут,

• клеенка жастық ша

• қ олданылғ ан заттарды салуғ а арналғ ан контейнер.
Іс-ә рекет алгоритмі:

1.Пациентті ем-шара бө лмесіне шақ ырың ыз.

2.1с- шараның мақ саты мен барысын тү сіндірің із.

З.Пробиркаларды нө мірлеп, зертханағ а бағ ыттама жазың ыз.

4.Венепункция жасау ү шін пациентке ың ғ айлы жағ дай туғ ызуғ а кө мектесің із.

5.Қ олың ызды гигиеналық дең гейде жуың ыз, антисептикпен ө ң деп, залалсыздандырылғ ан қ олғ ап киің із.

б.Бір реттік шприцті алың ыз, орама қ ағ азының бү тіндігін тексерің із, шприцті жинаң ыз, орама қ ағ азының ішкі залалсыздандырылғ ан бетінде қ алдырың ыз.

7.Пациенттің шынтақ астына клеенка жастық шаны қ ойың ыз, білектің орта тұ сынан резең ке жгутты байлаң ыз, пациенттен алақ анын жұ муды талап етің із.

8.Саусақ пен кө к тамырын тауып, қ ан алатын жерді анық таң ыз.

9.70% спиртке малынғ ан мэрлі шарикпен шынтақ буынының аймағ ын ө ң дең із, қ айтадан ине салатын жерді екінші рет ө ң цең із.

10. Сол қ олдың ү лкен саусағ ымен кө к тамырды бекітің із жэне
оғ ан шприцтің инесін енгізің із. 77

11. Шприцке 5-10 мл. қ ан алың ыз.

12. Иненің орнына 70% спиртке малынғ ан мэрлі шарикті
қ ойып, жгутты шешіп, кө к тамырдан инені суырып алың ыз.

13. Пациенттен қ олын шынтақ буынында бү гіп, сол қ алпында
2-3 минут отыра тұ руын талап етің із.

Н.Инені шприцтан алып, контейнерге салың ыз.

15. Қ анды штативтегі пробиркаларғ а ақ ырындап қ абырғ асын бойлай жібереміз.

іб.Шприцті контейнерге саламыз, пациенттен мэрлі шарикті алып, оны зарарсыздандыратын ерітіндіге саламыз.

17. Штативті контейнерге, содан соң бикске саламыз.

18. Пациенттің палатасына баруына кө мек жасаймыз.

19. Қ аны бар биксті зертханағ а жеткіземіз.

7.10. М¥ РЫНҒ А ТАМШЫ ТАМЫЗУ ІС-Ә РЕКЕТШЩ АЛГОРИТМІ

Мақ саты: қ абыршақ тан тазарту жэне оның пайда болуының алдьін алу, емдік іс- шара. Жабдық тау:

• қ олғ аптар

• пипетка

• мұ рын тамшысы бар флакон.
Іс-ә рекет алгоритмі:

І.Пациентке іс-шараның мақ саты мен орындалу тэртібін тү сіндіріп, келісімін алың ыз.

2.Қ олың ызды жуып, қ ұ рғ атып, қ олғ ап киің із.

З.Мұ рынның эрбір қ уысына тамызу ү шін пипеткағ а 2-3 тамшы жылы ерітінді алың ыз.

4.Пациенттің басын тамшы тамызатын мұ рын қ уысына қ арама-қ арсы жақ қ а қ арай бу_рың ыз.

5.Мұ _рын қ уысына тамшы тамызың ыз.

6.1-2 минуттан соң мұ рынның екінші қ уысына тамшы тамызың ыз.

7.Қ олданылғ ан заттарды ө ң дең із.

8.Қ олғ апты шешіп, қ олың ызды жуың ыз.

/5

7.11.Қ ¥ ЛАҚ Қ А ТАМШЫ ТАМЫЗУ ІС-Ә РЕКЕТШЩ АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: емдік Жабдық тау:

• қ олғ ап

• пипетка

• қ ү лақ тамшысы бар флакон

• залалсыздандырылғ ан мақ та.
Іс-ә рекетінің алгоритмі:

І.Пациентке іс-шараның мақ саты мен орындалу тэртібін тү сіндіріп, келісімін алың ыз.

2.Қ олың ызды жуып, қ ұ рғ атып, қ олғ ап киің із.

З.Ә рбір қ ұ лақ саң ылауына тамызу ү шін пипеткағ а 2-3 тамшы жылы ерітінді алың ыз.

4.Пациенттің басын тамшы тамызатын қ ү лақ қ уысына қ арама-қ арсы жақ қ а қ арай бұ рың ыз.

5.Сол қ олың ызбен пациенттің қ ү лақ жарғ ағ ын жоғ ары жэне артқ а кө терің із, ал оң қ олың ыздағ ы пипеткамен қ ү лақ саң ылауына тамшы тамызың ыз.

6. Пациентке басын бұ рғ ан қ алпында 15-20 секундтай болуын
сү _раң ыз, (дә рі қ ұ лақ саң ылауынан сыртқ а ағ ып кетпеу ү шін.), одан
соң қ ү лақ ты залалсыздандырылғ ан мақ тамен сү рту керек.

7. Дэл осылай екінші қ ұ лақ қ а да дэрі тамызың ыз.

8. Қ олданылғ ан заттарды ө ң дең із, қ олың ызды жуың ыз.

7.12 КӨ ЗГЕ ДӘ РІ ТАМЫЗУ ІС-Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: емдік Жабдық тау:

• қ олғ ап

• залалсыздандырылғ ан кө зге арналғ ан пипеткасы

• кө з тамшысы бар флакон.
Іс-ә рекетінің алгоритмі:

І.Пациентке іс-шараның мақ саты мен орындалу тэртібін тү сіндіріп, келісімін алың ыз.

2.Қ олың ызды жуып, қ ұ рғ атып, қ олғ ап киің із.

З.Дә рінің атауы дэрігер тағ айындауына сэйкестігін тексерің із.

4.Кезекпен 2-3 тамшыдан эр кө зге жеке тамшы алың ыз.

5.Пациенттің отырғ ан немесе тө секте жатқ ан жағ дайында ба-сын артқ а қ арай қ айырып жоғ ары қ арай қ арауын сұ раң ыз.

б.Тө менгі қ абағ ынан тө мен қ арай тартың ыз, кірпіктеріне жа-наспай, пипетканы кө зіне 1, 5 см. жақ ындық та ұ стаң ыз, тамшыны кө здің конъюктивасына, алдымен бір кө зге, содан соң екінші кө зге тамызың ыз.

7.Кө зге залалсыздандырылғ ан дэкелер салып қ ойың ыз.

8.Қ олданылғ ан заттарды зарарсыздандыратын ерітіндісі бар ыдысқ а салың ыз.

9.Қ олың ызды жуың ыз.

7.13. ШЫНЫ ТАЯҚ ШАМЕН КӨ ЗГЕ МАЗЬ ЖАҒ У ІС - Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: емдік Жабдық тау:

• қ олғ ап

• залалсыздандырылғ ан шыны таяқ ша

• кө з майы бар флакон

• залалсыздандырылғ ан дэкелер

• лотоктар.
Іс-ә рекетінің алгоритмі:

І.Пациентке іс-шараның мақ саты мен орындалу тэртібін тү сіндіріп, келісімін алың ыз.

2.Қ олың ызды жуып, қ ұ рғ атып, қ олғ ап киің із.

З.Пациенттің жатқ ан немесе отырғ ан кү йінде басын артқ а қ арай қ айырып, жоғ ары қ арай қ арауын сұ раң ыз.

4.Шыны таяқ шағ а мазьді аламыз, мазь таяқ шаның домалақ ба-сын толық жауып тұ ру керек.

5.Таяқ шаны кө з тұ сында горизонтальды ұ стаң ыз, май жағ ылғ ан ү ліы мұ рын жақ қ а қ арау керек.

б.Тө менгі қ абақ ты тартып, таяқ шадағ ы майды кө з алмасына қ арай жағ амыз, таяқ шаның бос ү _шы қ абақ қ а қ арау керек.

7.Тө менгі қ абақ ты босатың ыз, пациенттен кө зін аздап жұ муын сұ раң ыз.

8.Жабылғ ан қ абақ тар арасынан шыны таяқ шаны самай тү хына бағ ыттап суырып алың ыз.

9.Дэл осылай екінші кө збен жұ мыс жасаң ыз.

Ю.Кө здерге залалсыздандырылғ ан салфетка салып қ ойың ыз

11.Қ олданылғ ан заттарды зарарсыздандыратын ерітіндісі бар ыдысқ а салың ыз.

12.Қ олың ызды жуың ыз.

8 - ТАРАУ. КЛИЗМАЛАР.

. 1 - Тазарту клизмасын қ ою іс-ә рекетінің алгоритмі 1.2 - Гипертониялық клизма қ ою іс-эрекетінің алгоритмі \.Ъ - Майлы клизма қ ою іс-эрекетінің алгоритмі $.4 - Сифондық клизма қ ою іс-ә рекетінің алгоритмі

5.5 - Дэрілік клизма қ ою іс-эрекетінің алгоритмі

1.5 - Тамшы клизма қ ою іс-эрекетінің алгоритмі

1.1 - Жел шығ аратын тү тікті қ ою іс-ә рекетінің алгоритмі

8.1. ТАЗАРТУ КЛИЗМАСЫН Қ ОЮ ІС-Ә РЕКЕТШЩ АЛГОРИТМІ.

Максаты: нә жістен жэне газдан тоқ ішектің тө менгі жағ ын ішек қ озғ алысын кү шейту жэне нэжісті жұ мсарту арқ ылы тоқ ішектің тө менгі жағ ын нэжістен жэне газдан босату.

Кө рсеткіші:

• іш қ ату;

• дэрілік (емдік), қ оректік жэне тамшылы клизмалар алдында;

• пациентті асқ азан- ішек жолдарын, зэр бө лу мү шелерін
жә не кіші жамбас астауында орналасқ ан мү шелерді рентген-
мен зерттеу алдында дайындау;

• операцияларғ а дайындау;

• тоқ жэне тік ішектерге эндоскопиялық зерттеулер жү ргізу
алдында дайындау.

Қ арсы кө рсеткіші:

• асқ азаннан немесе ішектен қ ан кету;

• тік ішекте немесе тоқ ішекте жедел қ абыну немесе ойық
жара болу;

• тік ішектің қ атерлі ісіктері;

• тік ішек айналасында жара болу немесе тік ішектің тү сіп
кетуі;

• қ анайтын геморрой;

• асқ азан- ішек жолдарына операциядан кейінгі алғ ашқ ы
кү ндері.

Жабдық тау:

• қ олғ ап, халат, алжапқ ыш

• таза Эсмарх кружкасы

• клеенка, жаялық, тегене, судно

• вазелин немесе глицерин

• штатив

• судно

• су термометрі, 1, 5-2 литр кө лемде сумен қ ү _мыра.

• залалсыздандырылғ ан ұ шына кигізетін тү тік жэне
залалсыздандырылғ ан бикстегі салфетка

• корнцанг 83

• зарарсыздандыратын ерітшді қ ұ йылғ ан ыдыс

• қ олданылғ ан материалдарғ а арналғ ан ыдыс.
Іс-ә рекетінің алгоритмі:

I.Процедураның мақ саты мен орындалу тэртібін тү сіндірің із,
пациенттің келісімін алың ыз. Егер пациенттің жағ дайы келсе, про-
цедураны клизма жасайтын арнайы бө лмеде орындаң ыз.

2.Халатың ызды ауыстырып, алжапқ ышты киіп, қ олғ а гигиеналық дең гейде антисептикпен ө ң деу жү ргізің із. Қ олың ызғ а қ олғ апты киің із.

З.Эсмарх кружкасын штативке бекітің із, кушеткадан 1 м. дең гейде, резең ке тү тікі корцангпен жабың ыз.

4.Судың і ө лшең із ол 18-20°, Эсмарх кружкасын 1, 5-2 литр су-мен толтырыныз.

5. Бикстен заласыздандырылғ ан тү тікшені алып жэне оғ ан ва-
зелин майын жағ ың ыз, Эсмарх кружкасының резең ке тү тігіне
жалғ аң ыз.

6. Тү тікшені тө мен қ аратып резең ке тү тіктігінің корцанты
ашыныз, оны суғ а толтырың ыз.

7.Корцангты қ ысып, ү шына кигізілген тү тікшемен қ оса резең ке тү тікті штативке бекітің із.

8.Кушеткағ а клеенка мен жаялық ты шеттерін тө мен қ арай тегене-ге тү сіре жайың ыз (егер пациент суды ү хтай алмай қ алғ ан жағ дайғ а).

9.Пациентке кушетканың шетіне қ арай сол жақ қ ырымен жа-туды ү сының ыз, аяғ ын ішіне тарта бү гіп (іштің еттері босап, тоқ ішекке судың ө туі жең ілдейді).Егер, пациентке қ озғ алуғ а болмай-тын болса, онда оны арқ асына жатқ ызың ыз.

ІО.Сол қ олың ыздың бірінші, екінші саусағ ымен жамбас арасын аша отырып, оң қ олың ызбен ақ ырындап айналмалы қ озғ алыстар жасай отырып тү тікшені тік ішекке енгізің із, алдымен кіндікке қ арай 3-4см. терең дікте, ал содан соң қ ұ йымшақ қ а параллельді 8 Юсм. терең дікте.

I1.Корцангты ашып, тү тікшені ү хтай отырып, тік ішекке суды
жіберің із. Судың тез кетпеуін қ адағ алаң ыз, егер су тез кетсе ол ау-
ырсыну сезімін тудырады. Эсмарх кружкасындағ ы су дең гейін

қ адағ алаң ыз. 84

12. Кружканың тү бінде су аз ғ ана қ алғ анда жауып, тү тікшені
алып шығ ың ыз.

13. Жамбасты қ ысып, пациентке ішектегі суды 5-10 минутқ а
ү хтап тұ руды ұ сының ыз, (мү мкіндігінше), нэжістің жақ сы жібіп,
сұ йылуы ұ шін.

14.Судно берің із немесе пациентті унитазғ а отырғ ызың ыз.

15.Юіизманың нэтижесін тексерің із. Сумен бірге нә жістер шық са, онда клизма сэтті болғ аны.

іб.Егер клизма сә тті болмағ ан жағ дайда процедураны 1-2 сағ аттан соң қ айта қ айталаң ыз.

17. Тү тікшені жэне Эсмарх кружкасын зарарсыздандырың ыз.

18. Қ олғ апты шешіпдолды жуу.
Ескерту:

Атониялық іш қ ату кезінде су температурасы 12-20 градус болу керек, спастикалық іш қ ату кезінде -37-42 градус.

Егер су ішекке кетпей жатса, кружканы жоғ ары кө терің із, немесе ұ шындағ ы тү тікті қ озғ ап, жағ дайын ө згертің із: оны терең дете енгізің із немесе 1-2см. кейін қ арай шығ арың ыз. Егер бү л кө мектеспесе, онда ол нэжіспен бекітіліп қ алғ ан. Онда тү тікті алып, қ атты ағ ынды сумен жуу керек, немесе басқ асына айырба-стап, тік ішекке тү тікті қ айта енгізің із.

Газ болғ ан жағ дайда жә не іш кебу сезімі пайда болғ ан жағ дайда Эсмарх кружкасын кушеткадан тө мен тү сірің із, газ шық қ ан соң қ айтадан біртіндеп кө терің із.

8.2.ГИПЕРТОНИЯЛЫҚ КЛИЗМА Қ ОЮ ІС-Ә РЕКЕТШЩ АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: тоқ ішектің тө менгі бө ліктерін газ жэне нэжістен ішек қ уысына гипертониялық тұ зды ерітінділер енгізу нэтижесінде сұ йық тық тың кө птеп ө туі есебінен босату болып табылады.

Кө рсеткіштері:

• Сусің дену мен қ атар (ісік) іш қ ату болғ ан жағ дайларда.
Қ арсы кө рсеткіштері:

• тоқ ішектің тө менгі жақ тарындағ ы жедел қ абыну процестері;

• ойық жаралар;

• анальді тесігі айналасындағ ы жарық шалар.
Жабдық тау:

• халат, алжапқ ыш, қ олғ ап

• залалсыздандырылғ ан алмұ рт тэрізді баллон немесе Жане
шприці

• залалсыздандырылғ ан корнцанг немесе пинцет

• залалсыздандырылғ ан жұ мсақ терең деткіш ұ шына енгізетін
тү тік немесе жел шығ аратын тү тік.

• вазелин майы

• залалсыздандырылғ ан дэкелер

• тұ здың гипертониялық ерітіндісі (10% натрий хлор, 20-30 %,
магний сульфат немесе натрий сульфат)

• бикс

• залалсыздандырылғ ан лоток

• ыстық су жэне су термометрі

• залалсыздандырылғ ан стакан

• жаялық жэне клеенка

• қ олданылғ ан заттарағ а арналғ ан ыдыс

• дез. ерітіндісі бар ыдыс.
Іс - ә рекет алгоритмі:

1.Процедураның мақ саты мен орындалу тэртібін тү сіндірің із, келісімін алың ыз.Халатты ауыстырың ыз, алжапқ ыш киіп, қ олдың гигиеналық дең гейдегі антисептикалық ө ң деуін жү ргізің із. Қ олғ апты киің із.

2.Стақ анғ а 100- 200 мл. 10% натрий хлор ерітіндісін қ ұ йың ыз.

З.Осы ерітіндіні ыстық суы бар ыдыста 37-38 градусқ а дейін жылытың ыз.

4.3алалсыздандырылғ ан Жане шприцін жинаң ыз жэне оғ ан жылытылғ ан 10% натрий хлор ерітіндісінен 100-200мл. сорып алың ыз.

5.Толтырылғ ан Жане шприцін лотокқ а орналастырың ыз.

б.Пациентті сол жақ қ ырымен аяғ ын ішіне қ арай бү гіп жатқ ызың ыз немесе арқ асымен жатқ ызың ыз. Астына клеенка жэне жаялық салың ыз.

7.3алалсыздандырылғ ан бикстен жел шығ аратын тү тікті

алың ыз. 86

8.3алалсыздандырылғ ан салфеткамен жел шығ аратын тү тікті оң қ олымызғ а аламыз жэне оғ ан вазелин майын жағ амыз.

9.Сол қ олмен пациенттің тік ішегінің арасын ашамыз, ал оң қ олмен ақ ырындап жел шығ аратын тү тікті тік ішекке 15 -20 см. терең дікке, алдымен 3-4 см. кіндікке қ арай, сосын омыртқ а жота-сы бағ ытының бойымен.

Ю.Жел шығ аратын тү тіктің сыртқ ы ү хиына Жане шприцін жалғ аймыз, сосын гипертониялық ерітіндіні баяу енгіземіз.

П.Сол қ олмен шприцтің алдың ғ ы жағ ынан тү тікті қ ысамыз, сосын Жане шприцін ажыратамыз. Шприцті қ олданылғ ан заттар-ды салуғ а арналғ ан лотокқ а саламыз.

12.Оң қ олымызбен жел шығ аратын тү тікті шығ арамыз, бір мезгілде сол қ олмен тү тікті сипалап сеземіз, ондағ ы ерітіндіні ішек қ уысына шығ ару ү шін.

ІЗ.Пациентке арқ асымен жатуды ү хынамыз.

14.Жел шығ аратын тү тікті жэне Жане шприцін зарарсыздандырың ыз. 15.Клизманы ұ йық тар алдында жасайды, 8-10 сағ аттан соң нэжіс сыртқ а шығ арылуы тиіс.

8.3.МАЙЛЫ КЛИЗМА Қ ОЮ ІС - Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ

Мақ саты: тоқ ішектің тө менгі жағ ын газ бен нэжістен маймен орап, жуып тазарту арқ ылы босату. Кө рсеткіші:

• элсізденген науқ астарда іш қ ату;

• операциядан кейінгі кезевде;

• босанғ аннан кейін.
Жабдық тау:

• халат, алжапқ ыш, қ олғ ап

• залалсыздандырылғ ан алмұ рт тэрізді баллон немесе Жане
шприці

• залалсыздандырылғ ан корнцанг немесе пинцет

• залалсыздандырылғ ан жұ мсақ терең деткіш ұ шына енгізетін
тү тік немесе жел шығ аратын тү тік

• вазелин майы немесе ө сімдік майы

• втерильді дэкелер

О /

• залалсыздандырылғ ан бикс

• залалсыздандырылғ ан лоток

• залалсыздандырылғ ан стакан

• жаялық жэне клеенка

• қ олданылғ ан заттарағ а арналғ ан ыдыс

• зарарсыздандыратын ерітіндісі бар ыдыс.
Іс - ә рекет алгоритмі:

I.Процедураның мақ саты мен орындалу тэртібін тү сіндірің із,
келісімін алың ыз.

2.Халатың ызды ауыстырың ыз, алжапқ ышты киіп, қ олың ызды гигиеналық дең гейде астисептик қ олдана отырып жуып, қ олың ызғ а қ олғ апты киің із.

З.Стақ анғ а 50-100мл. вазелин немесе ө сімдік майын қ ү _йың ыз.

4.Ыстық суы бар ыдысқ а май қ ұ йылғ ан ыдысты орналасты-рып, майды 37-38 градусқ а дейін жылытың ыз.

5.Жане шприцін жинап, о&#