Морфология.

Зат есімнің тү рленуі.

Зат есімді тү рлендіретін тұ лғ алар оның жалғ аулары болып табылады.

Қ азақ тілінде жалғ аудың тө рт тү рі бар.

кө птік тә уелдік септік жіктік

Зат есім кө птеледі, тә уелденеді, септеледі.

Тек адамғ а байланысты, адамғ а қ атысты зат есімдері ғ ана жіктеле алады.

Мысалы: Мен бала-мын

Сен бала-сың

Сіз бала-сыз

Ол бала

Оқ улық тағ ы кө птік жалғ ау, тә уелдік жалғ ау мә ліметтері, оғ ан байланысты берілген кесте сабақ та пайдаланылды.

3. «Кітап – досың, ақ ылшың».

Жаттығ улар мен тапсырмалар жұ мысы

1-қ атар. Берілген сө йлемнен кө ртік жалғ ауын қ абылдап тұ рғ ан зат есімдерді табу.

Тіл – адамдар баласының баласын қ азіргі ө ркениетке жеткізген ұ лылар кү шті.Ата-бабалырымыз ана тілімізді шұ райлы да кө рікті қ алпында кейінгі ұ рпақ тарына аманат ете білген.

2-қ атар. Зат есімнің оң аша тә уелденуіне мысал келтір.

3-қ атар. Ағ алар, апалар, аналар деген зат есімдерді ортақ тә уелде.

IV. Бекіту.Ой толғ аныс.

4. «білімің ді байқ ап кө р»

Тест

1. Қ азақ тілінде неше сө з табы бар?

А) 6 Б)9

Ә) 7 В) 8

2. Оқ ушы, бала, ана сө здері қ ай сө з табына жатады?

А) Сан есім Б) Есімдік

Ә) Ү стеу В) Зат есім

3. Жалғ аудың неше тү рі бар?

А) 4 Б) 5

Ә) В) 2

4. Туынды зат есім жұ рнағ ын белгіле.

А) –хана, -паз, -кер

Ә) –лы, -лі, -ды, -ді, -ты, -ті

Б) –шы, -ші, -лық, -ім, -ыс

В) –дай, -дей, -тай, -тей

5. Кү рделі зат есімдерді тап.

А) білім, кү рек, кү йші

Ә) аяқ, ауыл, бала, дала

Б) ана, қ ала, мектеп

В) ашудас, аяқ -табақ, ауыл-аймақ

6. Тә уелдік жалғ ауының оң аша, ортақ тү рінің ІІІ жағ ының қ осымшаларын кө рсет

А) –ым, -ім, -м, -мыз, міз

Ә) –ң ыз, -ң із, -ың ыз, ің із

Б) –сы, -сі, -ы, -і

В) –ң, -ың, -ің.

V. Ү йге тапсырма.

38-жаттығ у. Тә уелдік жалғ аулы сө здерді тауып, оң аша жә не ортақ тү рде ү ш жақ та тә уелдең дер.

Шығ арма жазу. «Туғ ан жер – тұ ғ ырың, туғ ан тіл – қ ыдыры».

VI.Бағ алау. Сабақ қ а қ атысқ ан оқ ушыларды бағ алау.

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ рыбы: Зат есімнің сө йлемдегі қ ызметі

Сабақ тың мақ саты: а) білімділік – зат есімнің сө йлемдегі қ ызметі туралы тү сіндіру, зат есім тақ ырыбы бойынша білімін жетілдіру;

ә) дамытушылық – сө йлеу тілдерін жетілдіру, шығ армашылық қ абілетін даытуғ а ық пал жасау;

б) тә рбиелік – тілге байланысты мысалдар ала отырып туғ ан тлін сү юге, қ адірлеуге тә рбиелеу.

Сабақ тың ә дісі: ой қ озғ ау, топтастыру, сұ рақ -жауап, дең гейлік тапсырма, топтық жұ мыстар.

Сабақ тың кө рнекілігі: плакат-сызбалар, ү лестірмелі қ ағ аздар.

Сабақ тың барысы. 1. Ұ йымдастыру бө лімі.

Сә лемдесу.Сабақ қ а даярлау.

2.Бү гінгісабақ тың қ ұ рлымымен таныстыру.

Сабақ «Ашық журнал сабағ ы» деп аталады.Журналдың ә р парағ ында тақ ырыптар берілген: 1. Қ айталау – оқ у анасы; 2. Жаң а сабақ қ ұ пиясы; 3. Кітап – досың, ақ ылшың; 4.Білімді мың ды жығ ар; 5.Жеті жұ рттың тілін біл; 6. Білімің ді байқ ап кө р.

Ә р беттегі тақ ырыпты аша отырып тапсырмаларды орындаймыз.Сыныптағ ы оқ ушылар дең гейіне қ арай 3 қ атарғ а бө лініп отырғ ызылады. 1-қ атар Белсенділер, 2-қ атар Алғ ырлар, 3-қ атар Талапкерлер (Бү гінгі сабақ та тілге байланысты

мысалдар алынады.)

1. «Қ айталау – оқ у анасы». Ө ткен сабақ тарды, ү й тапсырмасын сұ рауда алғ ашқ ы «Қ айталау – оқ у анасы» парағ ы ашылады.Ә р қ атарғ а ө ткен сабақ бойынша дең гейлік тапсырмалар беремін.

1-қ тар оқ ушылары бірлесіп зат есім бойынша тірек-сызбасын салады, тү сіндіреді, ережесін айтады.

кім? не? дара, кү рделі негізгі, туынды

жалпы, жалқ ы кө птеледі

деректі, дерексіз септеледі тә уелденеді

2-қ атар оқ ушылары бірлесіп зат есімді орыс тілімен салыстырып кө рсетеді.

3-қ атар оқ ушыларынаү й тапсырмасын оқ ытып, тексеремін. 47-жаттығ у.

2.Жаң а сабақ ты тү сіндіруде «Жаң а сабақ қ ұ пиясы» парағ ын ашамыз.

а) «Ой қ озғ ау». Бастауыш, орта буында алғ ан сө йлем мү шелері туралы тү сінігін, тү рлерін сұ раймын.

ә) Мысалдар арқ ылы жаң а сабақ тү сіндіріледі.

- Балалар, мына мысалдарды оқ ып, сө йлем мү шелеріне талдайық.

Оқ ушылардың талдап тү сіндіруі бойынша бірлесе отырып зат есімнің сө йлемдегі қ ызметін анық тап, ережесін шығ арамыз.

1. Тіл – ұ лттың жаны. Атау септікте тұ рып, кім, не сұ рағ ына жауап беріп, бастауыш қ ызметін атқ арады.

2. Тіл – адамның ойын білідіретін қ ұ рал. Зат есім жіктеліп келіп, сө йлемнің баяндауышы да болады.3-жақ та жіктелген сө здің жіктік жалғ ауы болмайды.

3. Тіл – идеяның, ойдың, сезмнің жанды кө рінісі. Зат есім ілік септікте тұ рып анық тауыш қ ызметін атқ арады.

4. Ө з тілің ді қ адір тұ тпай тұ рып, ө зге тілді сү йе алмайсың. Зат есім табыс, барыс, шығ ыс, жатыс, кө мектес септікте тұ рып толық тауыш қ ызметін атқ арады.

5. Біз тіл арқ ылы рухани байлығ ымызды мең гереміз. Зат есім тү бір тұ лғ ада мезгілдік, мекен-бағ ыттық, себеп-мақ саттық мә ндегі шылаулармен тіркесіп келіп пысық тауыш та болады.

3.Жаттығ у жұ мыстарын жү ргізу ү шін «Кітап – досың, ақ ылшың» парағ ы ашылады.

51-жаттығ уды сынып оқ ушылары ауызша орындайды. 3-қ атар оқ ушылары 55-жаттығ уды жазбаша орындайды.

4. «Білімді мың ды жығ ар». а) 2-қ атар оқ ушылары ү лестірмелі қ ағ азбен жұ мыс жү ргізеді.Зат есімдерге толық сатылай талдау жү ргізіледі.

1- топшама.Адам тағ дырын тә рбие шешеді, тә рбие қ ұ ралы – сө з. (Олжас Сү лейменов).

2-топшама. Ақ ылды ой, алғ ыр сө з – адамның ең жоғ арғ ы қ асиеті. (Ғ абиден Мұ стафин).

3-топшама. Ақ ылдың кө ркі – тіл

Тілдің кө ркі – сө з. (Жү сіп Баласағ ұ ни).

4-топшама. Тіл тазалығ ы ү шін кү рес ешқ ашан толастамақ емес.

5-топшама. Тіл – ойдың тікелей шындығ ы.

Тіл – барша білімдердің қ азынасы.

6-топшама. Тілім – шипам, дә рім де,

Мә ң гү рт болып кү н кө рмен.

Абыройдың бә рін де

Мағ ан осы тіл берген.

ә) 1-қ атар оқ ушылары шығ армашылық жұ мыспен айналысады.Берілген тірек сө здер бойынша «Тілім – менің тірегім»

атты шағ ын шығ арма жазады.

5.Сергіту сә ті ретінде «Жеті жұ рттың тілін біл» парағ ы ашылпды.

Оқ ылғ ан мақ алдағ ы айтылмай қ алғ ан сө зді тауып айту, орысша, ағ ылшынша баламасын тау.

а) Жігітті намыс ө лтіреді,... қ амыс ө лтіреді (қ оян – заяц – hare)

ә) Баланың тілі -... (бал – мед – һ unу). Ананың тілі -... (бал –мед – һ unу)

б) Оқ усыз... жоқ,... кү нің жоқ.(білім – знание – khowiedge)

г) Ө нер алды – қ ызыл... (тіл – язык – tongue)

ғ) Кө п сө з – кө мір

Аз сө з -... (алтын – золото – gold)

д)... – оттан да ыстық»Отан – Родина – Motherland)

е) Ашу – дұ шпан, ақ ыл -... (дос, друг – friend)

ж)... ө ссе – жердің кө ркі(гү л – цветы – flower)

... ө ссе – елдің кө ркі (қ ыз – девочка – girl)

з) Айтылғ ан... – атылғ ан оқ (сө з – слова – word)

6.Бекіту сұ рағ ын беру ү шін «Білімің ді байқ ап кө р» парағ ы ашылады.

а) Текст сұ рақ тары

3 нұ сқ адан тұ ратын тест сұ рақ тары беріледі.Ә р нұ сқ ада 10 сұ рақ.

І нұ сқ а сә йкестендіру тесті, ІІ, ІІІ нұ сқ ада ашық тест сұ рақ тары берілген.жауабы тақ тағ а ілініп, ө з-ө здерін тексеріп,

Бағ алайды.

«5»: 0-1 қ ате; «4»: 2-3 қ ате; «3»: 4 қ ате.

ә) Топтстыру. Зат есім сө йлемде қ андай қ ызметтер атқ арады?

баяндауыш бастауыш

анық тауыш толық тауыш пысық тауыш

Ү йге тапсырма: 1.Ө здерің оқ ып жү рген ә деби кітаптан бес сө йлем жазып, зат есімдерге талдау жү ргізу.

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Зат есімнің тү рленуін қ орытындылау.

Сабақ тың мақ саты:

1. Білімділігі: зат есімнің тү рленуінен алғ ан білімдерін кең ейтіп, сө з қ олданыста пайдалана білуге ү йрету, мә тін ішінен тауып, талдауғ а баулу.

2. Тә рбиелігі: оқ ушылардың бойына ұ лттық ө неге, шешендік нақ ыл сө здердің мә н-мағ ынасын ұ ғ ындыра отырып, адамгершілікке, имандылық қ а тә рбиелеу, эстетикалық, ө негелік ортасын қ алыптастыру.

3. Дамытушылық: ө тілген материалды тиянақ ты мең геруге, жү йелі ойлау, ойын ә серлі жеткізуге, шығ армашылық ізденістерін арттыруғ а ық пал жасау; сатылай кешенді талдау арқ ылы зат есімнің тү рленуінен алғ ан теориялық білімдерін іс жү зіне асыру, грамматикалық тұ лғ ада жү йелі сө йлеуге тө селдіру.

Сабақ тың тү рі: «Бә йге» ойын сабағ ы (топтық сайыс).

Сабақ тың ә дісі: қ айталау, сұ рақ -жауап, сынақ, шығ армашылық жұ мыс тест сұ рақ тары.

Сабақ тың кө рнекілігі: схема-таблицалар, қ има қ ағ аздар, тест сұ рақ тары, графопроектор, сурет салынғ ан слайдтар, кестелер, кеспе карточкалар.

Пә наралық байланыс: ә дебиет, ә н-кү й, бейнелеу.

Сабақ тың барысы.

І.Ұ йымдастыру кезең і.

ІІ.Ү й тапсырмасын сұ рау.

Қ айталау сұ рақ тарын графопроектордан кө рсете отырып, оқ ушылардың білімін тексеру.

1.Қ азақ тілінде қ анша жалғ ау бар?

2.Тә уелдік жалғ ау дегеніміз не?

3.Септік сұ рақ тарын айтшы.

4. «Атбегі», «дә рігер» сө здері қ алай жіктеледі?

5. Зат есім сө йлемде қ андай қ ызмет атқ арады?

Қ айталау мақ сатында мына сызбаны толтыру.

«Бә йге» ойыны.Ө тілген сабақ тарды еске тү сіргеннен кейін оқ ушылар тө рт топқ а бө лініп, ә р топқ а «Кө птік тобы», «Септік тобы», «Жіктік тобы», «Тә уелдік тобы» деген аттары жазылып қ ойылады.

Ойынның шарты: бес бө лімнен ө тіп «Зат есімге» бірінші жету.

Бірінші бө лім: «Ой толғ ау» (тест).

1.Кө птік жалғ ауы жалғ анбайтын сө здер

а) мектеп, қ ыз, оқ ушы; ә) ү й, киім, бала; б) отан, бө лме, дә рігер; в) мұ най, газ, тары.

2.Жалқ ы зат есімді тап.

а) орман, кө л, ө зен; ә) Алатау, Екібастұ з; б) бала, бойжеткен; и) ұ зынды-қ ысқ алы, ү лкен-кіші.

3.Зат есім атау септікте тұ рса сө йлемде қ андай қ ызмет атқ арады?

а) бастауыш; ә) толық тауыш; б) пысық тауыш; в) баяндауыш.

4.Жуан, жің ішке буындарғ а бірдей жалғ ана беретін жә не бір ғ ана дыбыстан тұ ратын жалғ ау қ ай септікте?

а) табыс ә) жатыс б) атау в) кө мектес

Екінші бө лім «Ойлан тап».

Кеспе карточкаларындағ ы сұ рақ тарғ а жауап беру.Тез ә рі нақ ты жауап берген топ есепке алынады.

Ү шінші бө лім: поэзия бө лімі.

Слайдқ а салынғ ан сурет графопроектордан кө рсетіледі.Сол бойынша ө тірік ө лең қ ұ растыру.Мысалы.

Қ ұ мырсқ а мен арыстан,

Жер бетінде алысқ ан.

Тасбақ а мен қ арлығ аш,

Кө к жү зінде жарысқ ан.

Оқ улық пен жұ мыс.

55-жаттығ у.Кө п нү ктенің орнына тиісті жіктік жалғ ауын жалғ ап жазу.

Тө мендегі сө здерге сатылай кешенді талдау жасау.

Кө лдің, оқ ушылар, атбегі, елім (ә р топ бір сө зді алады).

Ү лгі

1.Қ ұ рамына қ арай: бір, екі, ү ш қ ұ рамды

2.Тұ лғ асына қ арай: негізгі, туынды

3.Қ ұ рылысына қ арай: а) дара ә) кү рделі

4.Лексикалық мағ ыны

5.Грамматикалық мағ ыналары

6.Сұ рағ ы

7.Мағ ыналық топтары: а) жалқ ы, жалпы ә) деректі, жартылай

деректі, дерексіз

б) нақ ты, нақ ты емес.

Тө ртінші бө лім: перфокарта.

1.Кө птік жалғ ау. 2.Септік жалғ ау. 3.Жіктік жалғ ау 4.Тә уелдік жалғ ау.

1.Сенің атың тұ ра тұ рсын, менің атым жү ре тұ рсын.

2.Орманда ө рт бұ рқ етті.

3.Қ онақ тар шайларын ішті.

4.Шамдансам жығ ар асаумын.

Шамырқ ансам сынар болатпын.

Бесінші бө лім: «Венн диаграммасы».

Айырмашылығ ы Айырмашылығ ы

Ұ қ састығ ы

Кө птік тобы: 1.Зат есім мен сын есімнің айырмашылығ ы.

Септік тобы: 2.Жіктік жалғ ауы мен тә уелдік жалғ ауының ерекшелігі.

Жіктік тобы: 3.Кө птік жалғ ауы мен тә уелдік жалғ ауының айырмашылығ ы.

Тә уелдік тобы: 4.Тә уелдік жалғ ауы мен септік жалғ ауының ерекшелігі.

Қ орытынды. Зат есім жә не мә ресіне бірінші жеткен топтың оқ ушыларына жақ сы жауап бергені ү шін жұ лдызшалар

ү лестіру.

Бағ алау.

Ү йге тапсырма: қ айталау, сабақ тан алғ ан ә серлері туралы ө з пікірлерін жазып келу.

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Қ осымша тү сінік

Сабақ тың мақ саты:

а) Оқ ушылардың ойлау қ абілетін сабақ қ а деген қ ызығ ушылығ ын арттыру жә не негізгі мә селелерге аса кө ң іл бө луге ү йрету;

ә) Ө з бетінше ізденуге, ойлау қ абілетін арттыруғ а ық пал ету, ө з ойын еркін жеткізуге баулу, жылдам жауап беруге дағ дыландыру, тіл, сө йлеу тілдерін етілдіру, сө йлеумашық тарын, шығ армашылық қ абілеттерін дамытуғ а жол ашу, ойлау қ абілеттерін, сө здік қ орларын дамыту;

б) Мақ ал – мә тел арқ ылы оқ ушылардың рухани байлығ ын қ алыптастыру, адамгершілікке тә рбиелеу, тапқ ырлық, іздемпаздық қ асиеттерін қ алыптастыру, адамгершілік қ асиеттерге, ұ лттық қ ұ ндылық тарды сү йе білуге дағ дыландыру.

Сабақ тың тү рі: Аралас сабақ

Сабақ тың ә дісі: сұ рақ – жауап, тү сіндіру

Сабақ тың кө рнекілігі: ү лестірмелікеспе қ ағ аздар

Пә наралық байланыс: ә дебиет

Сабақ тың барысы:

а) Ұ йымдастыру кезең і:

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру.Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу.Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару.

ә) Ү й тапсырмасын пысық тау:

Ү йге берілген жаттығ уды тексеремін. Кеспе қ ағ аздарды ү лестіріп жауап талап етемін.

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

Сө йлем мү шелері тұ рлаулы жә не тұ рлаусыз болып екіге бө лінеді.

Жаттығ умен жұ мыс: 51-жаттығ у. Мә тінді оқ ып қ ұ рамындағ ы зат есімдердің қ ай септікте тұ рғ анын жә не қ ай сө йлем мү шесі екенін айтың дар.

Жеке оқ ушылармен жұ мыс: Мына сө здерді жекеше, кө пше тү рде жіктең дер.

Дә рігер, Азамат, Инженер, Оқ ушы

Білімді бекіту: Оқ ушылардың тү сінбеген сұ рақ тарына жауап беремін.Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

1.Сө йлем мү шесі неше тү рге бө лінеді?

2. Тұ рлаулы мү шесіне қ айсысы жатады?

3. Не себепті тұ рлаусыз мү шесі сө йлем қ ұ рай алмайды?

Білімді бағ алау: Оқ ушылардың ынтасына қ арай білімдері бағ аланады.

Ү йге тапсырма: 54-жаттығ у.

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Тіл ұ старту

Сабақ тың мақ саты:

а) Оқ ушылардың шығ армашылық пен жұ мыс істеуіне ық пал ету.ойлау шеберлігін сө йлеу мә дениетін арттыру;

ә) Тә рбиелік мә ні бар мысалдар келтіре отырып.оқ ушыларды елін, жерін, Отанын сү юге тә рбиелеу;

б) Сабақ барысында оқ ушыларды сауатты, кө ркем жазуғ а дағ дыландыру;

Сабақ тың тү рі: дә стү рлі сабақ

Сабақ тың ә дісі: сұ рақ – жауап, тү сіндіру, талдау

Сабақ тың кө рнекілігі: ү лестірмелікеспе қ ағ аздар

Пә наралық байланыс: ә дебиет

Сабақ тың барысы:

а) Ұ йымдастыру кезең і:

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру.Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу.Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару.

ә) Ү й тапсырмасын пысық тау:

Ү йге берілген жаттығ уды тексеремін. Кеспе қ ағ аздарды ү лестіріп жауап талап етемін.

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

Тіліміздегі мың дағ ан сө здерден ойғ а лайық ты сө з таң дап, оны басқ а сө здермен тіркестіріп дұ рыс сө йлем қ ұ рау оп-оң ай іс емес. Оғ ан ұ қ ыптылық, сауаттылық қ ажет жә не ү немі жаттығ у керек. Тү рлі ғ ылым салаларына байланысты ғ ылыми ә дебиеттерді, тарихи жә не педогогикалық ә дебиеттерді кө п оқ ығ ан кісі ойын дә л жеткізуге икемді болады.

Жаттығ умен жұ мыс: 60-жаттығ у. Тө мендегі аң ыз ә ң гімелерді оқ ып шығ ып, шешендердің сө з қ олданысына назар аударың дар.

Шығ армашылық жұ мыс: Зат есімдерді тү рлендіре отырып, мә тін қ ұ раң дар жә не оғ ан тақ ырып қ ойың дар.

Туғ ан ө лке. Таулы жер. Хош иісті гү лдер. Ө зен. Жазғ ы демалыс. Кү згі жиын-терін.Жасыл. Жапырақ. Ағ аш. Қ азақ стан. Республика. Кең. Халық. Суретші. Ө мір. Сурет Дала. Малды ауыл Ыстық. Ел. Тіршілік. Отан

Тақ тамен жұ мыс: Бірнеше сө йлемдерді синтаксистік талдау жасайды.

Білімді бекіту: Оқ ушылардың тү сінбеген сұ рақ тарына жауап беремін.Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

Білімді бағ алау: Оқ ушылардың ынтасына қ арай білімдері бағ аланады.

Ү йге тапсырма: 63-жаттығ у. Қ ұ рамындығ ы сын есімдерді тауып. Олардың жасалу жолы мен мағ ыналық ерекшілігін тү сіндірің дер.

Сабақ тың тақ ырыбы: Сын есімнің тү рленуі

Сабақ тың мақ саты:

а) Сын есімнің тү рленуі туралы тү сінік беру, сабақ қ а деген қ ызығ ушылығ ын арттыру жә не негізгі мә селелерге аса кө ң іл бө луге ү йрету;

ә) Ө з бетінше ізденуге, ойлау қ абілетін арттыруғ а ық пал ету, ө з ойын еркін жеткізуге баулу, жылдам жауап беруге дағ дыландыру, тіл, сө йлеу тілдерін етілдіру, сө йлеу машық тарын, шығ армашылық қ абілеттерін дамытуғ а жол ашу, ойлау қ абілеттерін, сө здік қ орларын дамыту;

б) Мақ ал – мә тел арқ ылы оқ ушылардың рухани байлығ ын қ алыптастыру, адамгершілікке тә рбиелеу, тапқ ырлық, іздемпаздық қ асиеттерін қ алыптастыру, адамгершілік қ асиеттерге, ұ лттық қ ұ ндылық тарды сү йе білуге дағ дыландыру.

Сабақ тың тү рі: Аралас сабақ

Сабақ тың ә дісі: сұ рақ – жауап, тү сіндіру

Сабақ тың кө рнекілігі: ү лестірмелікеспе қ ағ аздар, тірек сызбалар

Пә наралық байланыс: ә дебиет

Сабақ тың барысы:

а) Ұ йымдастыру кезең і:

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру.Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу.Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару.

ә) Ү й тапсырмасын пысық тау:

Ү йге берілген жаттығ уды тексеремін. Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

1.Сө йлем мү шесі неше тү рге бө лінеді?

2. Тұ рлаулы мү шесіне қ айсысы жатады?

3. Не себепті тұ рлаусыз мү шесі сө йлем қ ұ рай алмайды?

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

Сын есімнің шырай формасына енуі тү рленуі деп аталады.

Бір тектес сапалақ сынның бірінен екіншісінің артық я кемдігін, ә р тү рлі дә режеде болатынын білдіруді сын есімнің шырайы деп аталады.

Сын есім мағ ынасына қ арай: 1- сапалақ, 2- қ атыстық

Сын есім қ ұ рамына қ арай: 1- негізгі, 2- туынды, 3- кү рделі.

Жаттығ умен жұ мыс: 64 -жаттығ у. Мә тінді ө зіндік диктант етіп жазады. Қ ұ рамынан сапалық сын есімдерді тауып, ерекшелігін тү сіндіреді..

Жеке оқ ушылармен жұ мыс: Берілген сын есімдердің бір тектес сапалық белгілерін кө рсететін жұ рнақ тарды жалғ ап жазады.

Мысалы: қ ызыл-қ ызғ ылт, қ ызғ ылтым, қ ызылдау, қ ызылырақ, тым қ ызыл, ө те қ ызыл

Қ ызыл. Кө к. Қ ымбат. Ақ. Ұ зын. Кіші. Ащы. Биік. Жуас.

Біркелкі сындардың бірінен екіншісінің артық я кемдігін салыстыру арқ ылы кө рсететін шырай тү рі салыстырмалы шырай деп аталады Мысалы: ү лкен-ү лкенірек, жақ сы-жақ сылау, терең -терең ірек, кө к-кө кшіл т.б

Салыстырмалы шырай мынадай жұ рнақ тар арқ ылы жасалады.

1) –рақ, -рек, -ырақ, -ірек

2) –лау, -леу, -дау, -деу

3) –аң, -қ ай, -ша, -ше

4) –шыл, -шіл, -шылтым, -шілтім

Біркелкі сындардың бірінен екіншісінің ө те артық не ө те кем екендігін кө рсететін шырай тү рі кү шейтпелі шырай деп аталады Мысалы: ү п-ү лкен, тым ү лкен

1. Кү шейтпелі шырай сапалық сын есімдердің алдына кү шейткіш буындардың ү стелуі арқ ылы жасалады. Мысалы: биік-біп-биік, ұ зын-ұ п-ұ зын.

Кү шейтпелі шырай сапалық негізгі сын есімдерге ө те, тым, аса, ең, тіпті, нағ ыз, нақ, шымқ ай, орасан, кілең кү шейткіш ү стеулердің тіркесуі арқ ылы жасалады

. Жеке оқ ушылармен жұ мыс: Салыстырмалы шырай тұ лғ асында тұ рғ ан сын есімдерді тауып, жұ рнақ тарын дефис арқ ылы бө ліп жазың дар.

Ақ ылды, от, ауырлау, сиректеу, кө ргіш, жинақ ы, сергек, қ оң ырқ ай, сарғ ыштау, ақ шылтым, таяз, қ ышқ ылтым, терең ірек, тә уірлеу.

Талдау жұ мыстарын жү ргізу

Білімді бекіту: Оқ ушылардың тү сінбеген сұ рақ тарына жауап беремін.Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

1. Сын есім дегеніміз не?

2. Сын есім мағ ынасына қ арай нешеге бө лінеді?

3. Сын есім қ ұ рамына қ арай?

Білімді бағ алау: Оқ ушылардың ынтасына қ арай білімдері бағ аланады.

Ү йге тапсырма:.

Сабақ тың тақ ырыбы: Салыстырмалы шырай

Сабақ тың мақ саты:

а) Сын есімнің шырайлары туралы тү сінік беру.Оқ ушылардың шығ армашылық пен жұ мыс істеуіне ық пал ету.ойлау шеберлігін сө йлеу мә дениетін арттыру;

ә) Тә рбиелік мә ні бар мысалдар келтіре отырып.оқ ушыларды елін, жерін, Отанын сү юге тә рбиелеу;

б) Сабақ барысында оқ ушыларды сауатты, кө ркем жазуғ а дағ дыландыру;

Сабақ тың тү рі: дә стү рлі сабақ

Сабақ тың ә дісі: сұ рақ – жауап, тү сіндіру, талдау

Сабақ тың кө рнекілігі: ү лестірмелікеспе қ ағ аздар

Пә наралық байланыс: ә дебиет

Сабақ тың барысы:

а) Ұ йымдастыру кезең і:

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру.Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу.Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару.

ә) Ү й тапсырмасын пысық тау:

Ү йге берілген жаттығ уды тексеремін. Кеспе қ ағ аздарды ү лестіріп жауап талап етемін.

1. Сын есім дегеніміз не?

2. Сын есім мағ ынасына қ арай нешеге бө лінеді?

3. Сын есім қ ұ рамына қ арай?

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

Біркелкі сындардың бірінен екіншісінің артық я кемдігін салыстыру арқ ылы кө рсететін шырай тү рі салыстырмалы шырай деп аталады Мысалы: ү лкен-ү лкенірек, жақ сы-жақ сылау, терең -терең ірек, кө к-кө кшіл т.б

Салыстырмалы шырай мынадай жұ рнақ тар арқ ылы жасалады.

5) –рақ, -рек, -ырақ, -ірек

6) –лау, -леу, -дау, -деу

7) –аң, -қ ай, -ша, -ше

8) –шыл, -шіл, -шылтым, -шілтім

Жаттығ умен жұ мыс: 67-жаттығ у. Берілген сын есімдерден салыстырмалы шырай жасаң дар. Салыстырмалы шырай тұ лғ асындағ ы сын е, сімдерді қ атыстырып сө лемдер қ ұ раң дар.

Толық.Биік.Сұ р. Жаман.Жең іл.Тар. Мық ты. Кіші. Қ атты. Жақ сы.

. Жеке оқ ушылармен жұ мыс: Салыстырмалы шырай тұ лғ асында тұ рғ ан сын есімдерді тауып, жұ рнақ тарын дефис арқ ылы бө ліп жазың дар.

Ақ ылды, от, ауырлау, сиректеу, кө ргіш, жинақ ы, сергек, қ оң ырқ ай, сарғ ыштау, ақ шылтым, таяз, қ ышқ ылтым, терең ірек, тә уірлеу.

Тақ тамен жұ мыс: Бірнеше сө йлемдерді синтаксистік талдау жасайды.

Білімді бекіту: Оқ ушылардың тү сінбеген сұ рақ тарына жауап беремін.Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

1.Сын есім қ алай тү рленеді?

2. Сын есімнің шырайы дегендіміз не?

3.Шырай нешеге бө лінеді?

4. Салыстырмалы шырай қ андай жұ рнақ тар арқ ылы жасалады?

Білімді бағ алау: Оқ ушылардың ынтасына қ арай білімдері бағ аланады.

Ү йге тапсырма.

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Кү шейтпелі шырай

Сабақ тың мақ саты:

а) Кү шейтпелі шырайдың салыстырмалы шырайдан айырмашылағ ын тү сіндіру.Оқ ушылардың шығ армашылық пен жұ мыс істеуіне ық пал ету.ойлау шеберлігін сө йлеу мә дениетін арттыру;

ә) Тә рбиелік мә ні бар мысалдар келтіре отырып, оқ ушыларды сө йлеу мә дениетіне тә рбиеле

б) Сабақ барысында оқ ушыларды сауатты, кө ркем жазуғ а дағ дыландыру;

Сабақ тың тү рі: аралас сабақ

Сабақ тың ә дісі: сұ рақ – жауап, тү сіндіру, талдау

Сабақ тың кө рнекілігі: ү лестірмелікеспе қ ағ аздар

Пә наралық байланыс: ә дебиет

Сабақ тың барысы:

а) Ұ йымдастыру кезең і:

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру.Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу.Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару.

ә) Ү й тапсырмасын пысық тау:

Ү йге берілген жаттығ уды тексеремін. Кеспе қ ағ аздарды ү лестіріп жауап талап етемін.

1.Сын есім қ алай тү рленеді?

2. Сын есімнің шырайы дегендіміз не?

3.Шырай нешеге бө лінеді?

4. Салыстырмалы шырай қ андай жұ рнақ тар арқ ылы жасалады?

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

Біркелкі сындардың бірінен екіншісінің ө те артық не ө те кем екендігін кө рсететін шырай тү рі кү шейтпелі шырай деп аталады Мысалы: ү п-ү лкен, тым ү лкен

1. Кү шейтпелі шырай сапалық сын есімдердің алдына кү шейткіш буындардың ү стелуі арқ ылы жасалады. Мысалы: биік-біп-биік, ұ зын-ұ п-ұ зын.
2. Кү шейтпелі шырай сапалық негізгі сын есімдерге ө те, тым, аса, ең, тіпті, нағ ыз, нақ, шымқ ай, орасан, кілең кү шейткіш ү стеулердің тіркесуі арқ ылы жасалады.

Кім кө п біледі? Ойыны

Тө мендегі кү шейткіш буындар арқ ылы қ ұ ралғ ан қ ос сө здерді кім кө п тауып жазса, сол озып шығ ады. Тап- (5 сө з) ап- (6 сө з) жап-(10 сө з)

Топпен жұ мыс: 1-топ: 73-жаттығ у. Берілген кү шейтпелі шырайды қ атыстырып, сө з тіркесін қ ұ рап жазады.

Ө те ауыр, ең тамаша, тым ә лсіз, тіпті қ ысқ а, сап-сары, қ ап-қ атты, орасан зор, ап-аласа, ә п-ә демі, кіп-кішкентай.

. 2-топ: 74-жаттығ у. Тө мендегі сө з тіркестерімен сө йлем қ ұ растырың дар..

Тү п-тү зу қ айың дар. Кең -кең кө шелер. Біп-биік ү йлер. Ө те ұ зын кө ше. Тым ыстық кү н. Тұ п-тұ щы су. Мө п-мө лдір бұ лақ.Ө те таза жер.

Білімді бекіту: Оқ ушылардың тү сінбеген сұ рақ тарына жауап беремін.Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

1.Сын есім қ алай тү рленеді?

2. Сын есімнің шырайы дегеніміз не?

3.Шырай нешеге бө лінеді?

4. Салыстырмалы шырай қ андай жұ рнақ тар арқ ылы жасалады?

5. Кү шейтпелі шырай қ алай жасалады?

Білімді бағ алау: Оқ ушылардың ынтасына қ арай білімдері бағ аланады.

Ү йге тапсырма: 75 -жаттығ у. Тө мендегі тірек сө здерді пайдаланып «Ө те зейінді оқ ушы» деген атпен шағ ын шығ арма жазың дар.

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Cын есімнің емлесі

Сабақ тың мақ саты:

Білімділігі: сынесімнің тү рленуінен алғ ан білімдерін кең ейтіп, сө з қ олданыста пайдалана білуге ү йрету, мә тін ішінен тауып, талдауғ а баулу.

Тә рбиелігі: оқ ушылардың бойына ұ лттық ө неге, шешендік нақ ыл сө здердің мә н-мағ ынасын ұ ғ ындыра отырып, адамгершілікке, имандылық қ а тә рбиелеу, эстетикалық, ө негелік ортасын қ алыптастыру.

Дамытушылық: ө тілген материалды тиянақ ты мең геруге, жү йелі ойлау, ойын ә серлі жеткізуге, шығ армашылық ізденістерін арттыруғ а ық пал жасау; сатылай кешенді талдау арқ ылы сын есімнің тү рленуінен алғ ан теориялық білімдерін іс жү зіне асыру, грамматикалық тұ лғ ада жү йелі сө йлеуге тө селдіру.

Сабақ тың тү рі: аралас сабақ

Сабақ тың ә дісі: қ айталау, сұ рақ -жауап

Сабақ тың кө рнекілігі: схема-таблицалар, қ има қ ағ аздар

Пә наралық байланыс: ә дебиет

Сабақ тың барысы.

а)Ұ йымдастыру кезең і.

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру.Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу.Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару

ә)Ү й тапсырмасын сұ рау.

Ү йге берілген жаттығ уды тексеремін. Кеспе қ ағ аздарды ү лестіріп жауап талап етемін.

1.Сын есім қ алай тү рленеді? 2. Сын есімнің шырайы дегеніміз не?

3.Шырай нешеге бө лінеді? 4. Салыстырмалы шырай қ андай жұ рнақ тар арқ ылы жасалады? 5. Кү шейтпелі шырай қ алай жасалады?

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

1. Қ осарлану, қ айталану арқ ылы жасалғ ан кү рделі сын есімдер дефис арқ ылы жазылады. Мысалы: балалы-шағ алы, ұ зынды-қ ысқ алы

2. Кү шейткіш буын арқ ылы жасалғ ан кү рделі сын есімдер дефис арқ ылы жазылады. Мысалы: жап-жасыл, сұ п-сұ р, ә п-ә демі.

3. Бірнеше сө здің тіркесуі арқ ылы жасалғ ан кү рделі сын есімдер бө лек жазылады. Мысалы: қ ызыл ала, ұ зын бойлы, қ ара торы.

4. Кү шейткіш ү стеу арқ ылы жасалатын кү шейтпелі шырай тұ лғ алы кү рделі сын есімдер бө лек-бө лек жазылады. Мысалы: ө те ә демі, тым жақ сы, нағ ыз адал.

Жаттығ умен жұ мыс: 78-жаттығ у. Мә тінді кө шіріп жазып, кү рделі сын есімнің емлесін есте сақ таң дар.

Жеке оқ ушылармен жұ мыс: Ақ қ озының дене бітімін кітапқ а қ арамай айтып шығ ың дар.

Білімді бекіту: Оқ ушылардың тү сінбеген сұ рақ тарына жауап беремін.Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

1. Қ осарлану, қ айталану арқ ылы жасалғ ан сын есімдер қ алай жазылады?

2. Бірнеше сө здің тіркесуі арқ ылы жасалғ ан сын есімдер қ алай жазылады?

Білімді бағ алау: Оқ ушылардың ынтасына қ арай білімдері бағ аланады.

Ү йге тапсырма: 79-жаттығ у.

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Cын есімнің сө йлемдегі қ ызметі

Сабақ тың мақ саты:

Білімділігі: сынесімнің тү рленуінен алғ ан білімдерін кең ейтіп, сө з қ олданыста пайдалана білуге ү йрету, мә тін ішінен тауып, талдауғ а баулу.

Тә рбиелігі: оқ ушылардың бойына ұ лттық ө неге, шешендік нақ ыл сө здердің мә н-мағ ынасын ұ ғ ындыра отырып, адамгершілікке, имандылық қ а тә рбиелеу, эстетикалық, ө негелік ортасын қ алыптастыру.

Дамытушылық: ө тілген материалды тиянақ ты мең геруге, жү йелі ойлау, ойын ә серлі жеткізуге, шығ армашылық ізденістерін арттыруғ а ық пал жасау; сатылай кешенді талдау арқ ылы сын есімнің тү рленуінен алғ ан теориялық білімдерін іс жү зіне асыру, грамматикалық тұ лғ ада жү йелі сө йлеуге тө селдіру.

Сабақ тың тү рі: аралас сабақ

Сабақ тың ә дісі: қ айталау, сұ рақ -жауап

Сабақ тың кө рнекілігі: схема-таблицалар, қ има қ ағ аздар

Пә наралық байланыс: ә дебиет

Сабақ тың барысы.

а)Ұ йымдастыру кезең і.

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру.Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу.Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару

ә)Ү й тапсырмасын сұ рау.

Ү йге берілген жаттығ уды тексеремін. Кеспе қ ағ аздарды ү лестіріп жауап талап етемін.

1. Қ осарлану, қ айталану арқ ылы жасалғ ан сын есімдер қ алай жазылады?

2. Бірнеше сө здің тіркесуі арқ ылы жасалғ ан сын есімдер қ алай жазылады?

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

1. Сын есім ә детте сө йлемде анық тауыштың қ ызметін атқ арады.

2. Сын есім жіктік тұ лғ ада тұ рып сө йлемнің баяндауышы да болады.

3. Сын есім сө йлемде етістіктің алдында тұ рып қ имыл, іс-ә рекеттің сынын білдіріп қ алай? деген сұ рақ қ а жауып беріп пысық тауыш та болады.

4. Сын есім ә детте кө птелмейді, септелмейді, тә уелденбейді. Сын есім атау септікте тұ рып, заттанып, бастауыш та болады.

5. Сын есім табыс, барыс, жатыс, шығ ыс, кө мектес септіктерінде келіп, заттанып, толық тауыш та болады.

Жаттығ умен жұ мыс: 80-жаттығ у. Сө йлемдегі сын есімдерді тауып, кө рсетілген ү лгі бойынша талдаң дар.

Шығ армашылық жұ мыс: Қ ұ рамында сын есімі бар мақ алдар айтып, синтаксистік талдау жасаң дар. Мысалы: Сыпайы сырын сақ тар

Ә депті арын сақ тар

Жаманның тілі ащы

Кө к мияның гү лі ащы

Ү лкенді сен сыйласаң

Кіші сені сыйлайды.

Білімді бекіту: Оқ ушылардың тү сінбеген сұ рақ тарына жауап беремін.Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

1.Сын есімдер сө йлемде қ андай сө йлем мү шесін атқ арады?

2. Қ андай жағ дайда баяндауыштың қ ызметін атқ арады?

Білімді бағ алау: Оқ ушылардың ынтасына қ арай білімдері бағ аланады.

Ү йге тапсырма: 82-жаттығ у.

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Диктант

Сабақ тың мақ саты:

а) Балалардың есте сақ тау қ абілетін дамыту, ө з ойын еркін жеткізе білуге, сауатты жазуғ а дағ дыландыру.

ә) Мұ қ ият тың дап, ұ қ ыпты жаза білуге ү йрету.

б) Ө з ісіне ұ қ ыпты, мейірімді, кешірімшіл болуғ а тә рбиелеу.

Сабақ тың тү рі: қ айталау

Сабақ тың ә дісі: баяндау

Сабақ тың кө рнекілігі: диктанттар жинағ ы

Сабақ тың барысы:

Тапсырма: Мә тіннің ішінен кү шейтпелі шырайларды тауып астын сызады.

Ү йге тапсырма: Сын есімнің тү рленуін қ айталау

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Қ атемен жұ мыс

Сабақ тың мақ саты:

а) Балалардың есте сақ тау қ абілетін дамыту, ө з ойын еркін жеткізе білуге, сауатты жазуғ а дағ дыландыру.

ә) Мұ қ ият тың дап, ұ қ ыпты жаза білуге ү йрету.

б) Ө з ісіне ұ қ ыпты, мейірімді, кешірімшіл болуғ а тә рбиелеу.

Сабақ тың тү рі: қ айталау

Сабақ тың ә дісі: талдау, тү сіндіру

Сабақ тың кө рнекілігі: дең гейлік тапсырмалар

Сабақ тың барысы:

а) Ұ йымдастыру кезең і:

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру.Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу.Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару.

ә) Ү й тапсырмасын тексеру:

Жіберілген қ ателер бойынша тақ тағ а шығ ып қ атемен жұ мыс жү ргізеді.

Орфографиялық сө здікпен жұ мыс жү ргіземін

Тақ тамен жұ мыс: Тақ тағ а бірнеше сө здерді жазып буынғ а бө ліп, фонетикалық талдау жү ргізеді.

Білімді бекіту: Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оя отырып тү сінбеген сұ рақ тарына жауап беремін.

Бағ алау: Оқ ушылардың ынтасына, сұ рақ қ а жауап бергеніне қ арай білімдері бағ аланады.

Ү йге тапсырма: Ережелерді жаттап келуге беремін

Пә ні: қ азақ тілі

Сыныбы: 7-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Сан есімнің тү рленуі

Сабақ тың мақ саты:

Білімділігі: санесімнің тү рленуінен алғ ан білімдерін кең ейтіп, сө з қ олданыста пайдалана білуге ү йрету, мә тін ішінен тауып, талдауғ а баулу.

Тә рбиелігі: оқ ушылардың бойына ұ лттық ө неге, шешендік нақ ыл сө здердің мә н-мағ ынасын ұ ғ ындыра отырып, адамгершілікке, имандылық қ а тә рбиелеу, эстетикалық, ө негелік ортасын қ алыптастыру.

Дамытушылық: ө тілген материалды тиянақ ты мең геруге, жү йелі ойлау, ойын ә серлі жеткізуге, шығ армашылық ізденістерін арттыруғ а ық пал жасау; сатылай кешенді талдау арқ ылы сан есімнің тү рленуінен алғ ан теориялық білімдерін іс жү зіне асыру, грамматикалық тұ лғ ада жү йелі сө йлеуге тө селдіру.

Сабақ тың тү рі: аралас сабақ

Сабақ тың ә дісі: қ айталау, сұ рақ -жауап

Сабақ тың кө рнекілігі: схема-таблицалар, қ има қ ағ аздар

Пә наралық байланыс: ә дебиет

Сабақ тың барысы.

а)Ұ йымдастыру кезең і.

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру.Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу.Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару

ә)Ү й тапсырмасын сұ рау.

Ү йге берілген жаттығ уды тексеремін. Кеспе қ ағ аздарды ү лестіріп жауап талап етемін.

1.Сын есімдер сө йлемде қ андай сө йлем мү шесін атқ арады?

2. Қ андай жағ дайда баяндауыштың қ ызметін атқ арады?

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

Сан есімдердің тү рлену жү йесі біркелкі емес, ә ркелкі болып келеді. Мысалы, есептік, жинақ тық сан есімдер сан атаулары ретінде заттық ұ ғ ымда қ олданылатын сө здер болғ андық тан, олар септік, тә уелдік, жіктік жалғ ауларын қ абылдай алады.

Жаттығ умен жұ мыс: 88-жаттығ у. Мә тіндердегі заттық ұ ғ ымда жұ мсалып тұ рғ ан сан есімдерді табың дар. Қ алай тү рленіп тұ рғ анын тү сіндірің дер.

Шығ армашылық жұ мыс: Қ ұ рамында сан есімі бар мақ алдар айтып, синтаксистік талдау жасаң дар. Мысалы: Білекті бірді жығ ар

. Бі