Йілім параметрлерін, аттырылған тау жыныстарының қопсу коэффициентін және кесектілігін анықтау

1. Кө пқ атарлы Қ МА кезінде аттырылғ ан тау жынысы ү йілімінің ені келесі формуламен анық талады:

, м

мұ ндағ ы – бә сең дету уақ ыта байланысты аттырылғ ан тау жынысының лақ тырылу қ ашық тығ ының коэффициенті (мә ліметтерге сә йкес мс кезінде );

зарядтар қ атары арасындағ ы жарылыстарды бә сең дету уақ ыты

t, мс 0 10 25 50 75 жә не одан да кө п

К_з 1 0, 95 0, 9 0, 85 0, 8

– ұ ң ғ ылар қ атарының саны (); В – ұ ң ғ ылар қ атары арасындағ ы қ ашық тық (в=8 м); – бірқ атарлы лезде аттыруғ а сә йкес келетін ү йілім ені.

шамасы келесі формуламен анық талады:

, м

мұ ндағ ы – тау жыныстарының жарылуына байланысты коэффициент (ө те қ иын жарылатын жыныстары ү шін ); – ұ ң ғ ының горизонтқ а кө лбеу бұ рышын ескеретін коэффициент ().

.

Ұ ң ғ ылардың кө лбеу бұ рышы 75⁰ қ абылданғ андық тан

.

Сонда

м

Сонда ү йілімнің жалпы ені

м.

2. Ү йілімнің пішіні мен биіктігі. Кө лбеу ұ ң ғ ыларды қ ысқ а мезеттік аттыру кезінде ү йілім трапецияпішінді болады.

5-сурет. Ү йілімнің кескіні мен параметрлері: а, б, в жә не г — сә йкесінше кө лбеу, тік жә не азайтылғ ан, қ алыпты жә не кү шейтілген бірқ атарлы ұ ң ғ ыларды аттыру кезінде; д жә не е — сә йкесінше тіреу қ абырғ асы бар жә не тіреу қ абырғ асы жоқ кө пқ атарлы ұ ң ғ ыларды аттыру кезінде: Н_р._м._п.с жә не В_м.п.с^—тіреу қ абырғ асы бар кө пқ атарлы аттыру кезіндегі ү йілімнің биіктігі мен ені Р шамасы

м

Тіреу қ абырғ асы жоқ екі қ атарлы Қ МА кезіндегі ү йілім биіктігі

м.

3. Массивті сілку ү шін аттыру кезінде барлық аттырылғ ан жыныстар байланысқ ан-сусыма (К_р=1, 2–1, 3) немесе байланысқ ан (К_р=1, 03–1, 1); ү йілімнің анық қ иябеттері жоқ. Жыныстарды ұ сақ тау ү шін тік ұ ң ғ ылармен аттыру кезінде ү йілімнің пішіні ү шбұ рышты болады, ал кө лбеу жә не тік кү шейтілген зарядтар кезінде – трапецияпішінді болады. Ү йілімнің лақ тырылғ ан бө лігіндегі жыныстар сусымалы К_р=1, 44–1, 6.

Ү йілімдегі жыныстардың қ опсу коэффициенті

4. Аттырылғ ан тау-кен қ азындысының кесектілігі келесі формуламен анық талады

, м

мұ ндағ ы - табиғ и жеке бө лігінің ө лшемі, м (тапсырмағ а сә йкес м); - ұ ң ғ ы диаметрі, мм ( мм); - АЗ фактілі менікті шығ ыны ВВ, кг/м³ ( кг/м³).

Сонда м

Атырылғ ан тау жынысы кесектілігі қ ажетті шамағ а сә йкес келеді м (№6 тапсырманы қ ара).

Бұ зылғ ан жыныстары сыныптамасын сә йкес кесектілігі бойынша бұ л жыныстары IV категорияғ а – ірі бұ зылғ ан жыныстарғ а жатады.

Кесектілікті кесектердің орташа сызық тық ө лшемі бойынша анық тайды.

Бұ зылғ ан жыныстар кесектілігі бойынша бес категорияғ а бө лінеді:

I категория — ө те майда бұ зылғ ан тау жыныстары, ірі кесектерінің ө лшемдері 0, 4—0, 6 м дейін; d_cp£ 0, l м;

II категория — майда бұ зылғ ан тау жыныстары, кесектерінің ө лшемдері 0, 6—1, 0 м дейін; d_сp=0, 15¸ 0, 25 м;

III категория — орташа бұ зылғ ан тау жыныстары, кесек ө лшемдері 1, 0—1, 4 м дейін; d_cр = 0, 25¸ 0, 35 м;

IV категория — ірі бұ зылғ ан тау жыныстары, кесек ө лшемдері 1, 5—2, 0 м дейін; d_cp = 0, 4¸ 0, 6 м;

V категория — аса ірі бұ зылғ ан тау жыныстары, кесек ө лшемдері 2, 5—3, 0 м дейін жә не одан да кө п; d_cp = 0, 7¸ 0, 9 м.