Терең сорапты қондырғының жұмыс істеу принципі

Қ ондырғ ы поршенді сораптан, тербелмелі-қ ондырғ ыдан, поршенді тербелмелі қ ондырғ ымен байланыстырып тұ ратын штангілер тізбегінен жә не ұ ң ғ ыма ішіне қ ұ йылғ ан сұ йық ты жоғ ары кө теретін (сорапты компрессорлық қ ұ бырдан) қ ұ бырлар тізбегінен тұ рады (12.2 - сурет).

12.2- сурет. Штангалы терең сорапты қ ондырғ ының

жалпы схемасы

________________________________________

Электрқ озғ алтқ ыш іске қ осылып ременді беріліс арқ ылы редуктордың осіне орналасқ ан трансмиссиялық шкивтің айналуы арқ ылы тісті беріліспен кривошиптің айналуына қ ызмет етеді. Одан ә рі кривошипке бекітілген шатунның кө мегімен тең гергіш жоғ ары-тө мен қ озғ алыс жасап, тең гергіш басына орнатылғ ан арқ анды алқ а арқ ылы штанг тізбегі ілгері-кері тік қ озғ алыс жасайды [2, 8].

Штангалы сорапты қ ондырғ ы жер асты жә не жер ү сті жабдық тарынан тұ рады. Жер асты жабдық тары: цилиндрдің астында орналасқ ан сору клапанынан 1 (жылжымайтын) жә не плунжерлі-поршеннің жоғ ары жағ ында орналасқ ан айдау клапанынан 2 (жылжымалы), штангалы сораптан 3 жә не қ ұ бырлардан тұ рады.

Сонымен бірге, жер асты жабдық тарына штангалы ұ ң ғ ымалық сораптардың тү тікшелерінің қ абылдау бө ліміне жалғ анғ ан жә не қ иын жағ дайда (қ ұ м, газ пайда болғ анда) оның жұ мысын жақ сарту ү шін арналғ ан ә ртү рлі сақ тандырғ ыш қ ондырғ ыларды (газды бө лу жә не қ ұ мнан қ орғ ау якорлары, хвостовик) жатқ ызуғ а болады.

Жер ү сті жабдық тары тербелмелі-қ ондырғ ыдан (СК), электр қ озғ алтқ ыштан - 13, редуктордан - 12, кривошиптен - 11, жү ктерден - 10, шатуннан - 9, тең гергіштен - 8, арқ анды алқ адан - 7, жылтыратылғ ан штоктан - 6, сағ алық сальниктен - 5 жә не сағ алық ү ш жақ ты қ ұ бырдан - 4 тұ рады.

Тербелмелі қ ондырғ ының барлық элементтері - пирамида, редуктор, электрқ озғ алтқ ыш - бетонды іргетасқ а бекітілген рамағ а орнатылады. Одан бө лек, барлық тербелмелі қ ондырғ ыларда, тең гергіш пен кривошипті кез-келген уақ ытта, берілген дең гейде тоқ тату ү шін тежегіш қ арастырылғ ан. Сонымен қ атар, кривошипте шатунның қ осылатын айналыс нү ктесінде штанганың жү ріс ұ зындығ ын ө згертуге болатын бірнеше тесіктер орнатылғ ан. Қ ондырғ ының тербеліс санын ө згерту ү шін редуктор ішіндегі трансмиссиялық беріліс санын жә не электрқ озғ алтқ ыш білігіндегі шкифтің диаметрін (кіші немесе ү лкен) ауыстыруғ а болады.

Тербелмелі қ ондырғ ының тү рлері мен ө лшемдері, негізгі параметрлері мемлекеттік стандартпен шығ арылады. Штангалы ұ ң ғ ымалық сорап ұ зындығ ы 2÷ 4 метр болатын цилиндрден тұ рады. Цилиндрдің тө менгі бө лігінде қ озғ алмайтын сору клапаны бекітілген, ол жоғ ары кө терілгенде ашылады. Цилиндр қ ұ бырғ а ілінеді. Цилиндрдің ішімен ұ зындығ ы 1÷ 1, 5 метр болатын тегіс ө ң делген, жоғ ары қ арай ашылатын, айдау клапанының қ ызметін атқ аратын поршень-плунжер қ озғ алады. Плунжер штангіге ілініп бекітіледі. Плунжер жоғ ары кө терілген кезде, қ ысымның ә серімен сораптың қ абылдауындағ ы сұ йық сору клапаны арқ ылы ішкі бетін толтырады. Плунжер тө мен тү скен кезде сору клапаны жабылады да, плунжер астындағ ы сұ йық сығ ылып, айдау клапаны ашылады. Осылай клапанның ашық болуымен плунжер сұ йық қ а толады. Келесі кезекте, плунжер жоғ ары кө терілгенде сұ йық тың қ ысымымен айдау клапаны жабылады. Осыдан кейін плунжер поршенге айналады да, жү ріс ұ зындығ ы 0, 6÷ 6 метр болатын биіктікке сұ йық ты кө тереді. Плунжердің ү стінде орналасқ ан сұ йық ұ ң ғ ыма сағ асына жетіп, ү шжақ ты қ ұ бырмен мұ най жинау жү йесіне қ осылады.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Терең сорапты қ ондырғ ы қ андай жабдық тардан тұ рады?

2. Қ ондырғ ының жер асты жабдық тарына қ андай сораптар жатады?

3. Терең сорапты қ ондырғ ының жұ мыс жасау принципін тү сіндірің із?