Жоспар түрлері және олардың тәртібі

Мерзіміне байланысты жоспарлау 3-ке бө лінеді:

1. Ұ зақ мерзімді - бұ л кә сіпорынның компаниясының ұ зақ мерзімді даму стратегиясы 5 жылдан жоғ ары.

2. Орта мерзімді – 2-5 жыл арасын қ амтиды.

3. Қ ысқ а мерзімді - айлық, тоқ сандық, жылдық жоспарлау.

Жоспарлау екi тү рге бө лiнедi:

· техника-экономикалық;

· оперативтік.

Техника-экономикалық жоспарлау – перспективті жә не ағ ымдағ ы жос-парлардан тұ рады.

Перспективті жоспар – 5, 10 немесе одандан да кө п жылғ а қ ұ ралады. Перспективті жоспар жү йесіндегі негізгі орынды бес жылдық жоспар алады. Ол мынадай міндеттерді шешіду қ амтамасыз етеді:

- саладағ ы ө нім тұ тынушылығ ын толық қ анағ аттандыру мақ сатында ө ндірісті іске асыру жә не дамыту;

- ө ндіріс тиімділігін жалпылама жоғ арлату жә нее барлық тұ тыну қ орларын тиімді қ олдану;

- берілетін тә жірибедегі техника, ғ ылым жетістіктерін кең ауқ ымда жаң арту (ө ркендету);

- жоғ ары жетістіктегі отандық жә не шетелдік техникадағ ы техника-экономикалық кө рсеткіштерге сә йкес жоғ ары сапалы ө нім тү рін шығ ару жә не жаң а ө німді игеру;

- ең бек пен басқ аруды, ө ндірісті ұ йымдастыруды жетілдіру;

- ұ жымды ә леуметтік дамытуда шаралар;

- табиғ и қ орларды тиімді қ олддану мен табиғ атты қ орғ ау шараларын жү ргізу.

Кә сіпорынның экономикалық жә не ә леуметтік дамуындағ ы перспектив-тік жоспар келесі бө лімдерден тұ рады:

- қ ызмет кө рсету мен ө нім ө ндіру;

- ө ндірісті жетілдіру мен басқ ару, ғ ылыми-техникалық дамыту;

- ө ндіріс тиімділігі жоғ арлату;

- кү рделі қ ұ рылыс;

- материалдық -техникалық қ амтамасыз ету;

- ең бек пен мамандар (кадрлар);

- ө зіндік қ ұ н, пайда жә не ө ндіріс рентабельдігі;

- экономикалық ынталандыру қ оры;

- қ оршағ ан ортаны қ орғ ау жә не табиғ и қ орларды тиімді қ олдану;

- ұ жымдық ә леуметтік дамуы;

- қ аржылық жоспар.

Перспективті жоспар қ орытынды кесте ө ндірістік бірлестіктің (кә сіпорынның) ә леуметтік жә не экономикалық дамуындағ ы негізгі техника-экономикалық кө рсеткіштердің бес жылдық жоспар қ ұ ру бойынша аяқ талады. Онда, кә сіпорынның орталық тандыруымен бекітілген экономикалық мө лшер-мен лимиттер, елдің салалық территориялық бө ліктерінде ә леуметтік жә не экономикалық дамуды мемлекеттік жоспар қ ұ ру бойынша есептеу кө рсет-кіштерін қ олдану қ арастырылады.

Перспективті жоспар ұ зақ мерзімге жасалады, бірақ тапсырмалар ә рбір нақ тылы жылғ а анық талады жә не олар нақ тылы жылдар ағ ымдық жоспар қ ұ руғ а негіз болады.

Оперативті жоспарлау барлық ө ндірістік бағ дарламаны орындау мақ -сатында барлық ө ндірістік бө лімшелер іс-ә рекеті келісімін кү нделікті қ ам-тамасыз етуде, техника-экономикалық жоспарлауды ұ йымдастырудың жалғ асы болып табылады. Оперативті жоспарлау ө ндіріс қ ай кезде жә не қ ай жерде, не ө ндіру керек деген сұ рақ тарғ а жауап береді. Жылдың ағ ымдық мемлекеттік жоспарды орындаудағ ы директивті мерзімге берілген ө нім шығ аруды ырғ ақ ты қ амтамасыз етеді.

Қ аржылық -ө неркә сіптік жоспар - ө ндірістің экономикасымен, ұ йымдас-тыруын, техникалық дамуын кешенді қ арастырады. Қ ойылғ ан мақ сатқ а жетуге нақ тылы жолдар кө рсетіледі. Кә сіпорынның ө ндірістік-шаруашылық іс-ә реке-тіндегі ү демелі жолдар анық талады.

Қ аржылық -ө неркә сіптік жоспардың басты рө лі ө ндірістің ішкі қ орларын қ олдану мен ашуды қ арастыру.

4. Ә рбір кә сіпорынның жылдық жоспары келесі жоспарлы кө рсеткіштерін ө зара байланысты жү йесін қ ұ райды.

1. Жоспарлы кезең дегі фирма жә не оның жеке бө лімшелерінің ө ндірістік қ ызметтерінің негізгі мақ саты.

2. Барлық тауар номенклатурасы бойынша сапалы жә не сандық кө рсеткіштердің нақ ты айқ ындай отырып, ө нім ө ндірісінің кө лемімен негізгі мақ саты.

3. Жылдық ө ндіріс кө лемі мен кә сіпорынның цех бө лімшенің сә йкестігінің есебі сұ раныс пен ұ сыныс тепе тең дігі.

4. Кә сіпорынның оның бө лімшелерінің жылдық ө ндірістік бағ дарламасына ресурстардың қ ажеттіліктерін анық тау, жартылай фабрикаттар мен жинақ таушы бұ йымдар балансының есебі.

5. Жоспарлы жұ м-ы негізгі цехтар (нарық тың тапсырысты орындаушылар) бойынша бө лу, дайындау мерзімі мен ө німді нарық қ а жеткізу бойынша бө лу.

6. жоспарлы кө рсеткіштерге жету қ ұ ралдары мен ә дістерін таң дау

7. жоспарлы тауарлар (ө нім, қ ызмет) ө ндірісін ұ йымдастыру ә дісімен нысанын негіздеу, ө ндіріс жә не ө ткізу жоспарының орындалуына бақ ылау жасау.