Кіріспе. Қазақстан Республикасының экономикасының дамуы қазіргі уақытта айқын көрінетін екі бағытпен сипатталады

Қ азақ стан Республикасының экономикасының дамуы қ азіргі уақ ытта айқ ын кө рінетін екі бағ ытпен сипатталады. Оның бірі ұ лттық табиғ и байлық ты жә не отандық ғ ылым мен техниканың жетістіктерін тиімді пайдалануғ а негізделген отандық ө ндірістің дамуына байланысты болып табылады. Ол ө ндірілген ө німнің сапасын жақ сарту арқ ылы, ө німді ә лемдік саудағ а шығ ару мен ө ндірісті жетілдірудің қ ұ рылымдық тү зілу шарттарына негізделеді.

Екінші бағ ыты – шетелдік инвестицияларды тартуғ а байланысты, экспортталатын мұ най ө ндіру салаларын дамыту болып табылады [1].

Қ азіргі таң да тек қ ана шикізатқ а бағ дарланғ ан ел болып қ алмас ү шін, біз ғ ылым мен техниканың жетістігіне, жоғ ары технологияғ а сү йенген дү ниежү зілік стандарттарғ а сай, сапалы ө нім ө ндіретін кә сіпорындарды дамытумен қ атар, дамығ ан индустриялды елдер қ атарына қ осылу мақ сатында білімді, техниканы жақ сы мең герген тә жірибелі мамандарды даярлауымыз қ ажет. Бұ л айтылғ ан тұ жырымның отанымыздың мұ най-газ ө ндірісінің маман кадрларын даярлау ісіне де қ атысы бар.

Бір ғ асырдан аса тарихы бар Қ азақ станның мұ най-газ кешендері – бү гінгі таң да егеменді еліміздің экономикасының жетекші кү шіне айналып отыр.

Республикамыздағ ы мұ най мен газ ө ндірісінің дамуы, жаң а ү лгідегі кен орындарын ашу жә не мұ най мен газ ө ндіру аудандарын кең ейтумен ғ ана шектеліп қ оймай, алдағ ы уақ ытта пайдаланатын мұ най кен орындарын игерудің тиімділігін жетілдіру жә не дамытумен сипатталады.

Қ азіргі таң да еліміздің аумағ ындағ ы мұ най-газ шикізатының қ оры геологиялық зерттеу мә ліметтері бойынша 4 млрд.т шамасында деп есептелініп, шикізат ө ндіру бойынша ә лемде алдың ғ ы қ атарлы ондық қ а кіреді.

«Қ азақ стан 2030» даму стратегиясына жә не Қ азақ стан республикасының индустриалды-инновациялық дамыту стратегиясына сә йкес 2015 жылғ а дейін мұ най-газ саласын дамытумен қ атар, энергия ресурстарын ә лемдік нарық қ а шығ ару болып табылады. Ә лемдік нарық тағ ы мұ найғ а деген сұ раныстың ө суіне байланысты, Қ азақ станда мұ най-газ шикізатын ө ндіру кө лемі жыл ө ткен сайын қ арқ ынды ө суде. Еліміздің аумағ ында 200-ден астам мұ най жә не газ, газконденсат кен орындары бар. Олардың негізгі бө лігі - Каспий ө ң ірінің ойпаты, Бозащы ү стү рті, Маң ғ ышлақ, Шу-Сарысу жә не Оң тү стік-Торғ ай ойпатында шоғ ырланғ ан [3].

Мұ най жә не газ кеніштеріндегі кө мірсутегі қ орының ө те терең де жә не кү рделі геологиялық -литологиялық шарттарда орналасуына байланысты, ө ндірілген мұ най қ ұ рамындағ ы қ оспаларды бө ліп алудың қ иындығ ы заманауй техникалар мен технологияларды қ олдануды қ ажет етеді.

Мұ най ө неркә сібінің қ арқ ынды дамуы ү шін, ұ ң ғ ыма ө німдерін кә сіпшілік ішінде жинау, тасымалдау жә не дайындау жү йесін жетілдіруі қ ажет. Сонымен бірге, мұ най-газ ө ндіру кә сіпорындары мұ най мен газды ө ндіруді, жинауды, мұ най қ ұ рамындағ ы ілеспе газды дайындауды, қ абат қ ысымын ұ стап тұ ру жү йесінде пайдаланылатын жер асты суларын қ абатқ а қ айта айдау мақ сатында дайындауды қ амтамасыз ететін қ ұ рылымдардың кү рделі кешені болып табылады.

Қ азіргі таң да жоғ ары жә не орта арнайы оқ у орындарында мұ най жә не газ ө ндірісіне қ ажетті ұ лттық мамандарды дайындау саласында ә лемдік стандарттарғ а сай келетін кә сіби мамандарды дайындау жақ сы жолғ а қ ойылғ ан.

Ұ сынылып отырғ ан оқ у қ ұ ралы «Мұ най-газ ісі» жә не «Технологиялық машиналар мен жабдық тар» мамандығ ы бойынша қ азақ тілінде білім алатын студенттерге, сонымен бірге мұ най-газ саласы бойынша жұ мыс жасайтын мамандарғ а арналғ ан.