Анығу қысымы -мұнайдан бірінші бөлініп шыққан газдың көпіршіктері кезіндегі қысым.

Қ абат мұ найдың газғ ақ анық тылығ ы – мұ найда еріген газдың кө лемінің газсыздандырылғ ан мұ найдың массасына қ атынасы

Газсыздандырылғ ан мұ найдың салыстырмалы тығ ыздығ ы – мұ найдың жә не 0, 1 МПа кезіндегі тығ ыздығ ының жә не 0, 1 МПа кезіндегі судың тығ ыздығ ына қ атынасы.

Газдың салыстырмалы тығ ыздығ ы – газдың жә не 0, 1 МПа кезіндегі тығ ыздығ ының жә не 0, 1 МПа кезіндегі 1, 293 тең болатын, ауаның тығ ыздығ ына қ атынасы.

Ағ ынның ү зіксіздік тең деуі – кеуекті ортаның элементар кө леміндегімассаның баланс тең деуі

Кү й тең деуі – изотермиялық ү рдісі кезіндегі біртекті флюид тығ ыздығ ының қ ысымнан тә уелдігі

Ұ ң ғ ының тү п аймағ ы (Ұ ТА) – ұ ң ғ ығ а жақ ын орналасқ ан ө німді қ абаттың аймағ ы.

Қ абат қ ысым – жабық ұ ң ғ ыдағ ы ө лшенген қ ысым, одан сұ йық тық жә не газдың алуы жоқ кезінде.

Мұ найдың тығ ыздығ ы бірлік кө лемдегі оның массасымен анық талады. СИ жү йесінде тығ ыздық тың ө лшембірлігі - кг/м³. Мұ найдың тығ ыздығ ы оғ ан кіретін компонентердің қ ұ рамына, қ ысымғ а, температурағ а, мұ найда еріген газдың мө лшеріне байланысты.

Қ абаттар – бір-бірінен қ ұ рамы, қ аттылығ ы, қ ұ рылысымен ажыратылатын, шө гінді тау жыныстардың қ абатшалары. Қ абатты астынан шектейтін бетті табаны, ал ү стінен шектейтін бетті жабыны деп атайды.

Мұ найдың кө лемдік коэффициенті – қ абат жағ дайдағ ы мұ найдың кө лемінің сол мұ найдың газсыздандырылғ ан кө леміне қ атынасы, яғ ни қ алыпты жағ дайдағ ы кө леміне. Қ абат мұ найдың кө лемдік коэффициенті 1м³ газсыздандырылғ ан мұ най қ абат жағ дайда қ анша кө лем алатының кө рсетеді.

Кен орны – кө мірсутектердің ө неркә сіпті мө лшері жатқ ан, бір типті кеніштердің жиынтығ ы. Кен орындар мұ найлы, газдылы, газконденсатылы, мұ найгаздылы, газмұ найлы жә не мұ найгазконденсатылы деп кластарғ а бө лінеді.

Ө німді қ абатты немесе одан бө лінген бө лікті шекара - беттермен шектелген кең істіктің кейбір аймағ ыретінде қ арастыруғ а болады.

Фильтрацияның дифференциалдық тең деулеріне ү зіксіздік тең деуі – кеуекті ортаның элементіндегі массаның баланс тең деуі, қ озғ алыстың диференциалдық тең деуі -Дарси заң ының дифференциалдық тү рі, тағ ыда флюид жә не кеуекті ортаның кү й тең деулері кіреді.

Ндіру ұ ң ғ ының терең дігі бойынша температураның таралуыпайдалану тә сіліне, ұ ң ғ ының дебитіне, ұ ң ғ ының немесе сорапты-компрессорлық қ ұ бырлардың диаметріне жә не тағ ы басқ а параметрлерге байланысты.

Табиғ и газдарды идеалды деп санауғ а болады, егергазкен орнының қ абат қ ысымы ү лкен емес (6-9 МПа дейін) жә не депрессиясы 1 МПа дейін.

Менделееев – Клайперонның тең деуі P/ρ =RT идеал газдың кү й тең деуі болып табылады, мұ нда R – газ тұ рақ тысы.

Ү лкен депрессиямен пайдалынатын, жоғ ары қ абат қ ысымды(40-60 МПа дейін) газ кен орындарын ү шін реал газдың кү й тең деуін колданады, мұ нда z – газдың жоғ арысығ ылғ ыштық коэффициенті.

Қ абаттың кө лемдік серпімділік коэффициентін енгізіп, тау жыныстың сығ ылу заң ы келесі тү рде жазылады m= m +β _с .

Ұ ң ғ ы дебиті – бірлік уақ ыттағ ы ұ ң ғ ының ө німділіктігі (мұ най ұ ң ғ ылары ү шін – тонна/тә у, бар/тә у; газ ұ ң ғ ылары ү шін – мың. м³/тә у).

Депрессия – қ абат жә не тү п қ ысымдары арасындағ ы айырмашылық.

Ө ткізгіштіктің қ ысымнан байланысын қ ысым аз ө згергенде сызық ты , ал кө п ө згергенде экспоненциалды деп алуғ а болады.

Қ абаттың кө ректену аймағ ын сыртқ ы шекаралық бет деп атайды, ал ұ ң ғ ы қ абырғ асы қ абаттың ішкі шекарасы болып табылады.

Кеуекті орта біртексіз деп аталады, егер оның фильтрациялық сипаттамалары – кеуектілігі жә не ө ткізгіштігі – кез келген аймақ тарда ә р тү рлі.

Қ абаттық біртексіздік – егер қ абат қ алындығ ы бойынша бірнеше қ абатшалардан тұ ратын болса жә не олардың ә рқ айсысында ө ткізгіштігі орташа шамамен тұ рақ ты, бірақ та екі кө ршілес қ абатшаларда ө ткізгіштері бірдей емес болатын болса.

Ұ ң ғ ы гидродинамикалық жетілген деп аталады, егер ол ө німді қ абатты барлық қ алындығ ына h ашса жә не ұ ң ғ ы тү бі ашық, яғ ни тү птің барлық ашылғ ан аймағ ы фильтрацияланатын болса.

Егер ашық тү бімен ұ ң ғ ы қ абаттың барлық қ алындығ ын h ашпаса, ал тек бірнеше терең дігін b, онда оны қ абатты ашу дә режесі бойынша гидродинамикалық жетілмеген деп атайды. Бұ л жағ дайда қ абаттың салыстырмалы ашылуы деп атайды.

Егер ұ ң ғ ы қ абатты табанына дейін ашса, бірақ та қ абатпен байланыс шегендеу қ ұ бырдағ ы арнайы тесіктер арқ ылы немесе арнайы сү згіштер арқ ылы болса, онда осындай ұ ң ғ ыны қ абатты ашу сипаты бойынша гидродинамикалық жетілмеген деп атайды.

Ұ ң ғ ыларда жетілмегендіктің екі тү рі - қ абатты ашу дә режесі жә не ашу сипаты бойынша да - кездеседі.

Пьезоө ткізгіштік коэффициенті серпімді режим кезінде қ абат қ ысымның таралу қ арқ ының сипаттайды.