Лекция №15. Тақырыбы:Экологиялық құқық.

1.Экологиялық қ ұ қ ық тың тү сінігі, пә ні, ә дістері.

2.Экологиялық мә селелер, тү рлері, шешу жолдары.

3.Экология заң дары.

1.Экологиялық қ ұ қ ық тың тү сінігі, пә ні, ә дістері.

Экологиялық қ ұ қ ық тың теориялық жә не ә дістемелік салаларының негізгі тіректерінің бірі ұ ғ ымдар мен санаттар болып табылады.Мысалы экологиялық қ ұ қ ық негіздерімен оқ ып танысу барысында «экология», «қ оршағ ан ортаны қ орғ ау», «табиғ и ресустар», «табиғ ат пайдалану» т.б. осы сияқ ты атауларды кездестіруге болады.Сондық тан солардың неізгілерінің мә нін ашып, қ ысқ аша тоқ талып кетуге болады. Экология терминін ғ ылымғ а 1866 жылы неміс биологы Эрнст Геккель (1834-1919) енгізген. Экология – тірі организімдер мен қ оршағ ан ортаның тығ ыз байланыста, қ арым- қ атынаста тіршілік етуі жайындағ ы ілім.

Қ оршағ ан орта – табиғ и объектілерідің, ө зара қ арым-қ атынасындағ ы атмасфералық ауаны, жердің озон қ абатын, суды, топырақ ты, жер қ ойнауын, жануарлар мен ө сімдіктер дү ниесін, сонай-ақ климаты қ оса алғ анда жиынтығ ы.Экологиялық мә селелердің шиеленсуіне байланысты азамат тарапынан қ оршағ ан ортаны қ орғ ауды, яғ ни экологиялық қ ауіпсіздік сақ тауды талап етеді.

Экологиялық қ ауіпсіздік денегіміз жеке адамның, қ оғ амның ө мірлік маң ызды мү дделері мен қ ұ қ ық тарын қ оршағ ан ортағ а антропогендік жә не табиғ и ық пал ету нә тижесінде туындайтын қ атерден қ орғ алуының жай-кү йі.

Ал қ оршағ ан ортаны қ орғ ау – табиғ ат пен адамның ө зара ү йлесімді іс –қ имылына, қ оршағ ан ортаның сапасына жақ сартуғ а, табиғ и ресурстарды ұ тымды пайдалану мен молық тыру бағ ытталғ ан мемілекеттік жә не қ оғ амдық шаралар жү йесі Қ оршағ ан ортаның тазалығ ының тө мендеуіне оның ластануы ә сер етеді.

Табиғ и ресустар – бұ л қ оғ амның материялдық, мә дени жә не басқ а қ ажеттерін қ анағ аттандыру ү шін қ оршағ ан ортаның шаруашылық жә не ө зге қ ызмет процесінде пайдаланылатын қ ұ рамдас бө ліктері.

Экологиялық қ ұ қ ық тық ә дістер дегеніміз нақ ты бір міндетті орындауғ а бағ ынылғ ан шындық ты, болмысты, практикалық жә не теориялық жағ ынан игерудің амал – айлаларының жиынтығ ы. Ә детте қ ұ қ ық тық нормалардың орындалу ү шін адамдардың мінез – қ ұ лығ ына ә сер етудің ә кімшілік –қ ұ қ ық тық жә не азаматтық -қ ұ қ ық ә дістері қ олданылады. Аталғ ан ә дістер экологиялық қ ұ қ ық саласында да пайдаланылады.

2.Экологиялық мә селелер: тү рлері, шешу жолдары.

Бү гінгі таң да адамзат табиғ атты игеруге, ғ ылым мен техниканың дамуында ғ аламат табыстарғ а жетті. Екінші жағ ынан ө ркениеттің дамымен қ атар биосфераның тұ рақ сыздануы жә не қ оршағ ан ортаның, табиғ и жү йелердің тозу қ аупі туындап отыр.Соның солдарынан барынша шеленіскен жаhандық, ұ лттық жә не жергілікті экоә селелер қ алыптасты. Олардың шешуге тек қ ана қ азақ стандық тардың ғ ана емес, халық аралық ынтымақ тастық ты кең ейту жолымен қ ол жеткізіледі.

Экологиялық мә селелер. Жаһ андық экологиялық мә селелер:

1.Климаттық ө згеруі; 2.Озон қ абатынын бұ зылуы; 3. Биоә ртү рлілікті сақ тау(ө сімдіктер мен жануарларды дү ниесінің ә ртү рлілігін) 4.Жердің шө лейтенуі жә не тозуы.

Ұ лтық экологиялық мә селелер: 1.Семей. Арал; 2.Каспий тең ізі қ айранының ресустарының қ арқ ынды игеру мен байланысты мә селелер; 3. Су ресурстарының сарқ ылуы жә не ластануы; 4.Байырғ ы ластанулар; 5.Трансшекаралық сипаттағ ы мә селелер; 6. Ә скери-ғ арыш жә не сынақ кешендері полигондарының ә сері.

Жергілікті экологиялық мә селелер: 1.Ә уе басейінің ластануы; 2.Радиоктифті ластану; 3. Бактерологиялық жә не химиялық ластану; 4.Химиялық ластану. 5.Ө неркә сіптік жә не тұ рмыстық қ алдық тар; 6.Табиғ и жә не техногендік сипаттағ ы тө тенше жағ дайлар.