Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Лекция 14. Қазақ этнологиясы






1.Шаруашылық – мә дени типтері.

2.Аң шылық. Аң шылық тың тү рі мен ә дісі:

3.Материялдық мә дениеті.

4.Ә леуметтік – нормативтік мә дениет жә не салт – дә стү р.

1.Шаруашылық – мә дени типтері. Дә стү рлі қ азақ шаруашылығ ының қ ұ рылымы. Кө шпелі шаруашылық. Кө шпелілік генезисі жә не эволюциясы. Кө шпелі шаруашылық типологиясы: кө шпелі, жартылай кө шпелі, отырық шы шаруашылық тар. Кө шпелі шаруашылық ұ йымы. Жайылымдылық мал шаруашылығ ының техникасы жә не ә дістері. Малдарғ а арналғ ан шаруашылық қ ұ рылым типтері. Халық тық мал дә рігерлігі. Мал шаруашылығ ымен байланысты ғ ұ рыптар мен сенімдер. Жер ө ндеу. Шаруашылық тың тү рлі типтеріндегі жер ө ндеудің маң ызды орны. Жер ө ндеу мінездемесі жә не жер ө ндеу. Жерді пайдаланудың формасы мен синтезі. Жер ө ндеу шаруашылығ ындағ ы ең бек ұ йымы. Жер ө ндеу саймандары жә не жасалғ ан мә дениет қ ұ рамы. Жер жырту техникасы. Жыртылатын жерді ө ндеу жә не қ ұ ралдары. Егіс жинау, оны ұ нтақ тау ә дістері, бидайды сақ тау ә дістері. Бау – бақ шалық жә не кө кініс бақ шасы. Жер ө ндеу жұ мыстарының халық тық календары. Жер ө ндеуге байланысты салт – дә стү р, ғ ұ рып жә не мерекелер.

2.Аң шылық. Аң шылық тың тү рі мен ә дісі: аң шы қ ұ старымен, қ абағ ан иттермен (тазы), оларды аулау ә дістері. Дә стү рлі жә не ө зіндік қ ызығ ушылық пен аң шылық. Аң шылық пен байланысты дә стү рлілер, ғ ұ рыптар мен ә деттер. Балық аулау жә не т.б. этностың ө зін - ө зі қ амтамасыз ету жү йесі.

3.Материялдық мә дениеті. Елді – мекен жә не тұ рғ ын жер. Елді мекеннің пайда болуының уақ ыты жә не есебі. Қ оныстанудың дә стү рлі типі. Қ оныстанудын қ азіргі заманғ ы типі жә не оның генетикалық байланысы. Дә стү рлі тұ рғ ын ү й: киіз ү й, кү рке, қ ос, жолым жә не т.б. Тұ рақ ты ү йлер мен шаруашылық қ ұ рылыс типтері. Дә стү рлі жә не қ азіргі ү йлердің азды – кө пті ұ қ састығ ы. Қ ұ рылыс материалы жә не салу технологиясы. Қ оғ амдық қ ұ рылыстар. Халық тың жә не қ азіргі архитектура. Дә стү рлі интерьер жә не жиһ аз. Ү ймен байланысты наным – сенім.

Киім жә не сә ндік ә шекей. Дә стү рлі жә не қ азіргі киімдер. Киім типінің шығ уына географиялық ортаның ә сері. Ерлер, ә йелдер жә не балалар киімдерінің негізгі қ ұ рамды бө ліктері. Кү нделікті, жә не мерекелік, қ ыстық жә не жаздық той жә не қ аралы киімдері. Қ алалық еуропалық киімдердің пайда болуы. Иноэтникалық ық пал. Бас киімдер. Тері жә не пималық аяқ – киім. Белдіктер. Ә шекейлер. Ә шекей бұ йымдарының формасы мен ә дістері. Амулеттер. Киім мен ә шекейлерге байланысты сенімдер мен ғ ұ рыптар.

Тамағ ы. Тамақ тану жү йесі: ет, сү т, ө сімдік, аралас. Кү нделікті, арнайы, мезгілдік мерекелік, қ онақ тық, дә стү рлі жә не ғ ұ рыптық ұ лттық тағ амдар. Тамақ тану уақ ыты. Тиым салынғ ан тағ амдар. Трапеза этикасы. Азық – тү лікті ө ндіру, консервілеу жә не сақ тау ә дістері. Ыдыс – аяқ саймандары: металдық, керамикалық, ағ аш, тері жә не т.б. тамақ пен байланысты дә стү рлер мен ғ ұ рыптар. Ү й – жайлық қ олө нер. Қ азақ тардағ ы қ олө нердің дамуы туралы археологиялық жә не жазба куә ліктері. Ағ аш ө ндеу. Ұ сталық қ олө нер. Зергерлік ө нер. Терілік ө нер. Сү йек ө ндеу. Ү й – жайлық қ олө нер шаруашылық тың мал шаруашылық типінің жалғ асы ретінде. Тері илеу ө ндірісі. Тоқ ымашылық. Кілем тоқ у. Кесте тігу.

4.Ә леуметтік – нормативтік мә дениет жә не салт – дә стү р. Той (ү йлену) ғ ұ рпы. Балалар ғ ұ рпы. Жерлеу – еске алу ғ ұ рпы. Қ азақ тардың отбасы – некелік қ атынастары. Балаларды тә рбиелеуде этникалық дә стү р жү йесі. Қ азақ станның ә леуметтік – нормативті этикеті. Дә стү рлі музыка. Халық мереклері жә не ойындары. Қ азақ тардың діни кө зқ арастары, сенімдері мен білімі. Исламғ а дейінгі наным – сенім. Тә ң ірге табыну. Шаманизм жә не бақ сылық. Бабалар аруағ ына сенім. Қ азақ тарда исламның таралуы. ө мірдегі тү рлі халық тық білімдері – календарь, аурудың емі, малды емдеу туралы тү сінігі.






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.