Туристік фирмаларда маркетингті қолданудың маңыздылығы

Туристік фирмалардың маркетингті қ олданудың маң ыздылығ ы оның пайда болуын қ амтамасыз ететін жағ дайларды жасаумен жоғ арылайды, рынокты қ алыптастыру, экономикалық еркінділік, бә секелестің дамуы.

Туристік қ ызметтегі маркетинг концепциясы:

• Рынокты зерттеу жә не болжау;

• Рынокта туристік ө німді тарату ә дістерін ө ң деу;

• Тиімді бағ а саясатын анық тау;

• Ақ параттық қ амтамасыз ету жү йесін қ ұ ру;

• Маркетинг жоспарын ө ң деу.

Туристік маркетинг дегеніміз – ірі туристік ұ йымның туристік экскурсиялық қ ызметтің жаң а, тиімдірек тү рін жасауда жә не оны жасап, ө ткізу арқ ылы, ол туристік ө німнің сапасын жақ сарту негізінде пайда табуғ а бағ ытталғ ан қ ызметін ү йымдастыру жә не басқ ару жү йесі.

Туристік маркетингтің негізгі қ ызметтері – рекреациялық мұ қ таждық ты, сұ ранысты, монопольды жә не коммерциялық бағ аны, рынокты сегменттеуді қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан ә рекет.

Туристік маркетингтің қ ызметтеріне келесілер жатады:

• Рыноктық сұ ранысты анық тау;

• Ө німнің оң тайлы ассортиментін анық тау;

• Ө ндірістің қ ұ рылымын анық тау;

• Тиімді шешімдерді қ абылдау;

• Ө ткізу саясатын жасау.

Туристік фирма бағ а қ ұ рудың белгілі бір саясатын ұ стана отырып, сату кө леміне де, жә не тү сетін пайдағ а да ә сер етеді. Бағ а кө леміне ішікі факторлар (кә сіпорын мен маркетинг мақ саттары, маркетинг кешенінің стратегиялары, шығ ындар, бағ а қ ұ руды ұ йымдастыру) жә не сыртқ ы факторлар (рынок тү рі; турө німнің бағ асы мен қ ұ ндылығ ы арсындағ ы байланыс; бә секелестік; экономикалық жағ дай; делдалдардың мү мкін болатын реакциясы).

Бағ а қ ұ ру саясатына ә сер ететін туркә сіпорынның мақ саттары; рынокта кө п уақ ыт ә рекет ету, пайданы кө бейту, рыноктық ү лесін ұ лғ айту, турө німнің сапасы жағ ынан жетекшілікке ие болу. Бағ а қ ұ руғ а ә сер ететін негізгі факторлар – шығ ындар, тұ гынушылар кө зқ арасы, бә секелестер бағ алары. Бағ аны анық таудың ең оң ай тә сілі, ол шығ ындарғ а негіздеп бағ а қ ұ ру. Бағ а қ ұ рудың дұ рыс тә сілі-қ ажеттіліктерді анық тау жә не турө німнің бағ асы мен тұ тынушының қ ұ ндылығ ының ара-қ атынасын анық тау. Бағ а қ ұ рудағ ы саясатқ а сондай-ақ бә секелестер бағ асы мен олардың бағ аның ө згеруіне қ атысты мү мкін болатын реакциясы. Сондық тан, бә секелестердің бағ асын зерттеу-бағ а қ ұ ру кезіндегі негізгі элемент болып табылады.

Тұ тынушылардың қ ажеттіліктерін білу ең маң ызды мә селе екені бә ріне тү сінікті. Осының мақ сатында туристік фирмалар маркетингтік зерттеулер жү ргізеді. Маркетингтік зерттеулердің негізгі бағ ыттары болып рыноктың сыйымдылығ ы мен конъюктурасы, тұ тынушылары, бә секелестер, жабдық таушылар, делдалдар, ө нім табылады. Туристік кә сіпорын маркетингі кө птеген факторлар ә серіне байланысты (экономикалық, табиғ и, ә леуметтік – мә дени жә не т.б.). Кә сіпорын маркетингі практикасындағ ы факторлар мен оларды қ олданудағ ы кү рделі ө згерістерді қ арастыру керек. Мысалғ а, қ азіргі кезде кө птеген елдер бос уақ ытын спорт пен демалысқ а кетіруге тырысады, туристік фирма іс-ә рекетіне бейімделуге жә не туризм сферасындағ ы т.б. даму беталысын кө рсету міндеті болып табылатын туристік маркетингті дамыту ү шін жаң а перспективаларғ а жол ашады. Мысалы, Қ азақ стан Республикасында негізінен спорт, жү зу, аң аулау саласына бағ ытталғ ан. Ғ ылым мен техниканың дамуы туристік қ ызметтің массалық ө ндірісінің қ ұ ралдарын жетілдіруге мү мкіндік береді. Туризм индустриясындағ ы туристік маркетингке компьютерлік техниканы енгізу керек.Туристік аймақ тың тартымдылығ ын анық тайтын факторларғ а келесілерді жатқ ызуғ а болады: 1) аймақ тың қ олайлығ ы; 2) табиғ аты жә не климаты; 3) келушілерге тұ рғ ылық ты халық тың қ атынасы; 4) аймақ тың инфрақ ұ рылымы; 5) бө лшек сауда жағ дайы; 6) бағ а дең гейі; 7) спорттық жә не білім беру мү мкіншіліктері; 8) мә дени жә не ә леуметтік сипаттар.

Турө німді жылжытудың негізгі қ ү ралының бірі болып, халық аралъқ кө рмелер мен кездесілерге қ атысу болып табылады. Олар турө німге ғ ана емес жә не турфирмағ а назар аударуғ а мү мкіндік береді. Маркетингтік бө лімнің мұ ндағ ы қ ызметі болып жатқ ан, болашақ та болатын кә сіби кө рмелер туралы ақ парат жинау болып табылады. Осығ ан байланысты екі стратегиялық бағ ыт орнатылады – біреуі ә луетті агенттерді бірге жү мыс істеуге тарту («риsһ») жә не екіншісі тұ тынушыларғ а бағ ытталғ ан («рull»). Кә сіби кө рермендер кө рменің ү шін бірінші кү н арналады. Кө рмеге турфирманың ө німін кө рсететін жарнамалық материал дайындалады. Кө рмеге дайындалу кезінде шетел тілдерінде визиттық карточкаларды қ ажетті кө лемде дайындайы қ ажет. Ең негізгісі жарнамалық стендті жасауы қ ажет.

Туристік кө рмелерге қ атысудың екі мақ саты бар: 1) партнерлік байланыстарды жә не агенттік тораты кең ейту; 2) ө зінің ө німдеріне тү пкілікті тұ тынушыларды тарту.

Стендте жұ мыс істеу ү шіе турфирма ең кө зге тү сімді, эрі пысық қ ызметкерлерін қ ояды. Олар шетел тілдерін білуі қ ажет. Стенд – турфирманың қ ызметі жайлы толық мә лімет беретін витрина.

Тур операторлармен жұ мыс істеуге агенттерді тартудың тағ ы бір
қ ұ ралы презентацияларды ұ йымдастыру. Презентация кә сіби кө рме жү мыс
істеп жатқ ан кү ндері, аумақ тардағ ы жаң а филиалдардың ашылуына
байланысты немесе туристік мерзімнің ашылуымен байланысты
ұ йымдастырылады. Презентацияны ұ йымдастырумен маркетинг бө лімі айналысады. Презентация салтанатты тү рде мейрамханаларда, клубтарда жү ргізіледі.Ұ йымдарга демеушілк кө мек, Турфирмалар ә р тү рлі қ оғ амдық шараларда демеуші ролін атқ аруы болады. Маркетинг бө лім елде, қ алада қ андай шаралар ө тіп жатқ андығ ын іздестіріп, ол жерлерге қ атысу туралы шешім қ абылдайды. Негізі қ оғ амдық ө мірде мағ ызы бар жә не БАҚ – да ү лкен резонанс алатын оқ иғ аларғ а демушілік жасайды.

Оперативті маркетинг. Турфирманың маркетингтік бө лімі агенттік торап арқ ылы жә не Интернет жү йесі арқ ылы жү ргізілетін барлық сатулардың мониторингін жү ргізеді. Сатулардың жү ргізілуінің бағ ытын бақ ылау мақ сатында есеп беру бланктары жасалады.

Жарнамалық қ ызмет. Турфирманың жарнамалық қ ызметін жү ргізудің негізгі бағ ыттары болып жарнамалық стратегияны жә не медиажоспар жасау, медиажоспардың орындалуын бақ ылау, БАҚ – да жарнаманы ұ йымдастыру, каталогтар жасау, пресс – конференцияларды жү ргізу жә не т.б. жарнамалық ә рекеттер.

Шетелде турө німнің жарнамасымен тек турфирмалар ғ ана емес, сонымен қ атар, федералды жә не жергілІкті қ ұ рылымдар, қ онақ ү йлер, театрлар, музейлер, тематикалық парктер, мейрамханалар жә не басқ алар. Мысалы, Голландидағ ы қ ызғ алдақ тардың ө скендері жайлы БАҚ – ғ ы кү шті жарнама рақ ылы білуге болады. Аты ә йгілі Кекенхоф ө зінің ғ ажайып гү лдері бар брошюраларын элемнің тү пкір – тү пкіріне жібереді. Бұ л брошюраларда парктың тарихы туралы, қ андй кө лікпен ол жерге жетуге болатындығ ы жэне бағ аларының қ андай екендігі туралы толық ақ парат бар. Қ азіргі кездегі турфирманың қ ызметі рыноктық ортада жү ргізіледі. Сұ раныс пен ұ сыныс қ аң дары, еркін бә секелестік турфирманы рыноктық ойынғ а бас ұ руғ а ә келеді. Маркетинг фирмаішілік жә не сыртқ ы орта шындығ ымен байланыстыратын механизм болып табылады. Ол рыноктың конънктурасы, рыноктағ ы бә секелестер, туристік лектерің бағ ыттары, туристік ө німнің ө згеруі, тұ тынушылардың талғ амы мен кө зқ арасының ө згерісі жайлы ақ папарт береді