Бұйымды өндіру тәсілін техника-экономикалық негіздеу.

Бұ йымды ө ндіру тә сілі мен техника-экономикалық тиімділігі жә не қ алыптау посттарының ө німділігі қ алыптау технологиясының дұ рыс таң далуына байланысты. Қ ұ рылыс бұ йымдарын шығ аруда 3 ө ндіру тә сілдерін қ олданады:

- стендті

- конвейрлік

- ағ ынды-аграегаттты

Стендті ә діс кезінде бұ йымды қ алыптау қ озғ алмайтын стационар қ алыптарда жү ргізіледі, ал қ ондырғ ылар бір қ алыптан екінші қ алыпқ а қ арай қ озғ алып жү реді. Бұ л ә дісті негізінен консрукцияның массасы мен ө лшемдері дірілалаң мен крандардың жү к кө теру мү мкіндігінен артық балғ ан жағ дайда қ олданылады.

Ағ ындық ә діс кезінде бұ йымды қ алыптау, қ атаю жә не шегенсіздендіру процестері технологиялық ағ ынның қ ұ рамына енетін арнайы посттарда жү ргізіледі. ә рбір пост қ ажетті машиналар жә не қ ондырғ ылармен жабдық талғ ан, ал қ алыптар мен бұ йымдар постардың арасында қ озғ алып жү реді.

Конвейерлік ә діс кезінде бұ йымдар бір посттан екінші постқ а қ ажетті ритм бойынша (мысалы, 15 мин).

Бұ л ә дістің артық шылық тары: барлық операцияларды бір мезгілде орындаудың ү здіксіздігі мен ритмінің анық тығ ы, босқ а тұ руды болдырмайды; технологиялық процестері стандартты арнайы постарғ а бө ліп беру жә не тар мамандандыру жоғ ары ең бек ө німділігі мен процестерді кешенді автоматтандыру мен механизациялындыруғ а мү мкіндік береді; процестердік ү здіксіздігі технологиялық қ ондырғ ыларды пайдалану коэффициентін арттырады т.б. Конвейерлік технологияның кемшіліктері: ө ндірісті механикаландыру дә режесінің жоғ ары болуына байланысты капиталдық шығ ындардың жоғ ары болуы; механизмдерге қ ызмет кө рсету шығ ындарының артуы т.б.

Ағ ындық – агрегатты ә діс кезінде қ алыптар мен бұ йымдар нақ ты сол операцияларғ а тә н интервалмен постан постқ а қ озғ алады.

Ағ ындық – агрегатты ә діс ө зінің универсалдығ ы мен линияны бір бұ йымды ө ндіруден, басқ а бұ йымды ө ндіруге ө те тез қ айта қ ұ растыру мү мкіндігіне байланысты кең қ олданысқ а ие. Оның негізігі кемшілігі ө німділігінің тө мен болуы мен барлық технологиялық процессті автоматтандыру мен механизациялау мү мкіндігінің жоқ болуында.

Ағ ындық – агрегатты ә дістің негізігі артық шылығ ы технологиялық қ ондырғ ыларды қ олдану бағ ытында ө те икемді, конвейерлік технологиямен салыстырғ анда аз капиталдық шығ ындармен кең номенклатурадағ ы бұ йымдарды шығ ару мү мкіндігі. Сонымен бірге қ озғ алатын агрегаттарғ а негізделген ағ ындық -агрегатты технология бұ йымды бірнеше сатыда қ алыптауғ а мү мкіндік береді.

Келтірілген темірбетон бұ йымдарының ө ндіріс тә сілдерін салыстыруда олардың негізгі техника – экономикалық кө рсеткіштері арқ ылы ө неркә сіптік ғ имараттар ү шін технологиялық процесті ұ йымдастырудың негізгі бағ ытын таң дап алуғ а болады.

Жоғ арыда келтірілген технологиялық ә дістердің мінездемелерін ескере отырып жә не жасалынатын бұ йымдардың ө лшемдерін еске алып отырып жертө ле ү шін темірбетонды блоктарды ө ндіру ү шін агрегатты – ағ ымды технология таң дап алынды.

6.1 сурет – Қ ырлы жабын плиталарын ө ндірудің технологиялық сызбасы.

6.2. Шикізаттық материалдар (техникалық сипаттамалары)

Бетон араласпасы. Ү й қ ұ рылысында қ олданатын қ ырлы жабын плиталарын ө ндіру ү шін бетонның М-300 маркасын қ олданамыз. Бетон араласпасы жайғ асымдылық қ асиетімен сипатталады. Оны конустық шө гуімен анық таймыз. Конустың шө гуі қ ырлы плиталар ү шін 2-4 см.

Ірі толтырғ ыш ретінде МеСТ 10260-82 бойынша қ иыршық тас қ олданылады. Ірі толтырғ ыштың ірілігі Д_тех < δ (мұ нда δ – бұ йымның қ алындығ ы, мм) формуламен анық талады, δ =1460 кг/м³.

Қ иыршық тас – ә ртү рлі тау жыныстарының бұ зылуынан пайда болғ ан шағ ал тасты майдалау арқ ылы алынатын қ ұ рылыс материалы. Оның ө лшемдері 5-10мм жә не 10-20мм, қ ырлары тегіс жұ мырғ а жақ ын пішіні бар.

Орташа тығ ыздығ ы 600-1800кг/м³, қ иыршық таста дө ң гелектеу, ине тә різдес, жұ мыртқ а сияқ ты жә не жұ қ а пластина пішінділері кездеседі. Табиғ аттағ ы қ иыршық тастар ішінде жұ мыр тастар жиі кездеседі.

Аязғ а тө зімділігі жағ ынан тасты материалдар аязғ а тө зімділігі бойынша мына маркаларғ а бө лінеді: Ғ 10, Ғ 15, Ғ 35, Ғ 100, Ғ 200.

Біздің ө ндірісімізге ө лшемдері 5-10 жә не 10-20мм қ иыршық тас таң далды.

Майда толтырғ ыштар ретінде МеСТ 8736-85 бойынша орта іріліктегі қ ұ м қ олданылады ∂ =1700 кг/м³. Майда толтырғ ыш, оның тү йіршіктері цемент қ амырымен ө те жақ сы жабысады, яғ ни бетон араласпасын жасауғ а қ олайлы. Қ ұ мның ү йме тығ ыздығ ы 1500кг/м³.

Тү йіршіктік қ ұ рамы стандарттық електер арқ ылы анық талады. Қ ұ мның тү йіршіктік қ ұ рамы ү здіксіз болғ аны дұ рыс.

МеСТ-10268-80 талаптарына сә йкес 0, 14мм електен 10% артық ө тпеуі қ ажет. Тү йіршіктік қ ұ рамы ірілік модулімен сипатталады. Ірілік модулі теориялық тұ рғ ыдан қ арағ анда 0-ден 5-ке дейін болады.

МеСТ-8736-85 талабы бойынша қ ұ мдар ірілік модулі 0, 63 електегі толық қ алдық пен сипатталады.

МеСТ-10268-80 талабы бойынша маркасы М200 бетондарғ а қ олданылатын қ ұ мның ірілік модулі 1, 5-3, 25 дейін болуы шарт.

Темірбетон ө ндірісінде тұ тқ ыр зат ретінде портландцемент қ олданылады.

МеСТ 10178-85 талабы бойынша цементтің майда ұ нтақ тығ ы оны d=0, 08мм електен (85% аз емес) елеу жолымен немесе меншікті қ ырын сипаттайтын кө рсеткіш арқ ылы анық талады.

Цементтердің меншікті қ ырлары 300-350м²/кг дейін жетеді. Цемент ұ нтақ тығ ындағ ы бө лшектердің ө лшемдері 5-10нан 30-40мкм-ғ а дейін.

Цементтерде ұ стасудың басталуы яғ ни қ атудың басталуы 45мин ерте емес, ал ұ стасудың аяқ талуы 12 сааттан кеш емес болуы шарт.Цементтер 300, 400, 500, 550 жә не 600 маркаларғ а бө лінеді.

Соның ішінде біздің бұ йым ү шін М400 маркасы таң далынды.

Арматуралық элементтер: сеткалар, каркастар МеСТ 8478-82 бойынша жасалынады. Қ олданылатын арматуралардың класы А-I, А-II, А-III, A-IV МеСТ 5781-82 бойынша жә не кә дімгі сым класы В-I МеСТ 6727-80 бойынша жасалынады.

Кө тергіш ілгіштерді арматураның класы А-I Ст3 маркісінен МеСТ 5781-82 бойынша жасалынады.

Монтажды ілгіштер класы А-I маркасы ст3 жұ мыр дө ң гелек болаттан жасалынады МеСТ 5781-61.