Лә иләһә илләллаһ» мәғәнәһе

Алдағ ы дә рестә рҙ ә беҙ Аллаһ ы Тә ғ ә лә тураһ ында һ ө йлә штек. Уның сифаттары булғ анын белдек. Аллаһ ы Тә ғ ә лә – ошо донъяның Илаһ ы, һ ә м беҙ Уғ а ғ ибә ҙ ә т итергә тейешбеҙ. Башҡ а илаһ тарғ а табынырғ а ярамай, сө нки улар – ялғ ан илаһ тар.

Башҡ а илаһ тарҙ ан баш тартыу «Лә илә һ ә иллә ллаһ» тигә н һ ү ҙ ҙ ә н башлана. Был һ ү ҙ ҙ ә р – шә һ ә дә т һ ү ҙ ҙ ә ре. Бә лки, был һ ү ҙ ҙ ә рҙ ең мә ғ ә нә һ ен кү бебеҙ белә лер. «Лә илә һ ә иллә ллаһ» – ул «Аллаһ тан башҡ а илаһ юҡ» тигә н һ ү ҙ. Бер нисә хә ҙ истә ә йтелгә нсә, ошо һ ү ҙ ҙ е ә йткә н кеше йә ннә ткә керә сә к. Ниң ә һ уң был һ ү ҙ ҙ ә ргә шундай ҙ ур ә һ ә миә т бирелгә н? Ә ллә уларҙ ың хә рефтә рендә ниндә йҙ ер бер тылсымлы кө с бармы? Һ ә м был һ ү ҙ ҙ ә рҙ е ә йтеп тел ҡ ыбырланымы, йә ннә т ишектә ре асылып та китә ме?

Юҡ. Шә һ ә дә т һ ү ҙ ҙ ә ре ә йтеп тел ҡ ыбырлатыу етмә й. Был һ ү ҙ ҙ ә рҙ е Фирғ ә ү ен дә ә йтте, лә кин ул йә һ ә ннә м утынан ҡ отолманы. Ҡ ө рьә ндә бының турала шулай тиелгә н: «Һ ә м беҙ Исраил балаларын диң геҙ аша ү ткә рҙ ек, Фирғ ә ү ен һ ә м уның ғ ә скә ре асыу һ ә м дошманлыҡ менә н улар артынан ҡ ыуып китте. Ә ммә, бата башлағ ас, ул: «Иман килтерә м, Исраил балалары иман килтергә н Илаһ тан (йә ғ ни Аллаһ тан) башҡ а илаһ юҡ, һ ә м мин – мосолмандарҙ ан!» - тине. Хә ҙ ер генә ме?! Ә элек һ ин буйһ онманың һ ә м боҙ оҡ лоҡ таратыусыларҙ ан булдың …» («Юныс» сү рә һ е, 90 – 91 аяттар).

Ҡ ө рьә ндә ә йтелгә нсә, Фирғ ә ү ен Муса пә йғ ә мбә р (ғ ә лә йһ иссә лә м) артынан эйә рмә не. Ә бит ул Мусаның (ғ ә лә йһ иссә лә м) Аллаһ илсеһ е икә нен белде. Муса пә йғ ә мбә р Фирғ ә ү енде «Лә илә һ ә иллә ллаһ» һ ү ҙ ҙ ә ренә саҡ ырғ ан ине. Йә ғ ни: «Бү тә н илаһ тарғ а ғ ибә ҙ ә т итеү ҙ ә н баш тарт. Шә һ ә дә т ә йтеп, мосолман бул!» - тине. Ә был Фирғ ә ү ен ү ҙ ен илаһ тип һ анай ине, «Мин ү ҙ халҡ ым ө сө н бү тә н хужа белмә йем, танымайым», - тине. Йә ғ ни, был Фирғ ә ү ен шулай ширк ҡ ылды. Ул ү ҙ -ү ҙ ен Аллаһ ы Тә ғ ә лә гә тиң дә ш кү рҙ е. Алдағ ы дә рестә рҙ ә беҙ, ширк – ул нимә нелер йә кемделер Аллаһ ҡ а тиң дә ш ҡ уйыу, тип ә йткә н инек. Ә Фирғ ә ү ен ү ҙ ен илаһ тип һ ананы һ ә м шул рә ү ешле иң ҙ ур гонаһ ҡ ылды. Был тарихи ваҡ иғ а Ҡ ө рьә ндең бер нисә сү рә һ ендә телгә алынғ ан. Фирғ ә ү ен иман килтермә гә с, Муса пә йғ ә мбә р (ғ ә лә йһ иссә лә м) ү ҙ енең халҡ ы менә н Мысырҙ ан (Египеттан) сығ ып китте. Фирғ ә ү ен иһ ә, йә һ ү дтә рҙ е Мысырҙ ан сығ армаҫ ө сө н, уларҙ ың артынан ҡ ыуа тө штө. Аллаһ ы Тә ғ ә лә Исраил балалары (йә һ ү дтә р) алдында диң геҙ ҙ е икегә айырҙ ы, шул арҡ ала улар Фирғ ә ү ен ғ ә скә рҙ ә ренә н икенсе ярғ а ҡ асып сығ а алдылар. Фирғ ә ү ен дә, уларҙ ы ҡ ыуып етә м тип, ошо икегә айырылғ ан диң геҙ тө бө буйлап елде. Лә кин Аллаһ ихтыяры менә н диң геҙ кире ҡ ушылды, һ ә м Фирғ ә ү ен ү ҙ ғ ә скә рҙ ә ре менә н бата башланы. Шул ваҡ ыт ул: «Лә илә һ ә иллә ллаһ! Мин мосолман!» - тип ҡ ысҡ ырҙ ы, тик был һ ү ҙ ҙ ә р уны ҡ отҡ арманы. Уйлана белгә ндә р был тарихтан ү ҙ ҙ ә ренә ғ ибрә т алһ ын ине.

Ә лбиттә, «Лә илә һ ә иллә ллаһ» тип ә йткә н кеше йә ннә ткә керә сә к. Лә кин был һ ү ҙ ҙ ә рҙ е уғ а ысын йө рә ктә н ә йтеү фарыз. Был һ ү ҙ ҙ е, иман шә һ ә дә тен, ә йтеү се кеше баштан аяҡ ҡ а тиклем ү ҙ гә рергә тейеш. Ә бының ө сө н шә һ ә дә ттең мә ғ ә нә һ ен дө рө ҫ аң ларғ а, уны йө рә гең менә н ҡ абул итергә һ ә м тормошоң до шул ҡ абул ителгә н тө шө нсә гә ярашлы ҡ орорғ а кә рә к. Шуғ а кү рә иң тә ү ҙ ә был һ ү ҙ ҙ ә рҙ ең мә ғ ә нә һ ен аң латып ү тә йек.

«Лә»: юҡ;

«илә һ ә»: илаһ (табыныу культы);

«иллә»: башҡ а, бү тә н;

«Аллаһ»: Аллаһ.

Йә ғ ни, «Лә илә һ ә иллә ллаһ» – «Аллаһ тан башҡ а илаһ юҡ» тигә н һ ү ҙ. Тулыраҡ итеп ә йтһ ә к, «Аллаһ тан башҡ а табыныуғ а лайыҡ лы һ ис бер илаһ та юҡ» килеп сығ а. «Илаһ» – ғ ә рә п һ ү ҙ е, ул илаһ лаштырыла алғ ан бө тә нә мә не лә ү ҙ эсенә ала. Шулай булғ ас, насраниҙ арҙ ың (христиандарҙ ың) илаһ ы – Ғ айса пә йғ ә мбә р (Иисус), ҡ ытайҙ арҙ ың бер ө лө шө нө ң илаһ ы – Будда, коммунистарҙ ың илаһ ы – Ленин (йә Карл Маркс), донъя малы ө сө н ҡ айғ ырып йә шә гә н кешелә рҙ ең илаһ ы – аҡ са… Дауам итә йекме? Кә рә кмә йҙ ер. Ә һ еҙ ҙ ең илаһ ығ ыҙ кем? Артабан уҡ ыр алдынан, бер уйлағ ыҙ ә ле: һ еҙ ҙ ең ө сө н нимә йә кем бар нә мә нә н дә иң -иң ө ҫ тө н булып тора? Нимә йә кем һ еҙ ҙ ең ө сө н иң ҡ ә ҙ ерлеһ е, иң яратҡ аны, иң ө ҫ тө нө – шул һ еҙ ҙ ең илаһ ығ ыҙ. Һ еҙ уғ а табынаһ ығ ыҙ һ ә м һ еҙ – уның ҡ оло. Кемдер, бә лки: «Кешелә р нимә нелер ө ҫ тө н ҡ уялыр ҙ а, ә ммә лә кин улар уғ а табынмай бит!» - тиер. Ә һ еҙ «табыныу» һ ү ҙ енең мә ғ ә нә һ ен белә һ егеҙ ме? Табыныу – ул һ еҙ ү ҙ егеҙ ө сө н иң ө ҫ тө н тип ҡ уйғ ан нә мә гә ярарғ а тырышып йә шә ү, ул ҡ уйғ ан шарт-талаптарҙ ан ситкә тайпылыуҙ ан ҡ урҡ ыу.

Ә йтә йек, фашистҡ а Гитлер: «Ү ҙ ең де башҡ аларҙ ан ө ҫ тө н ҡ уй, немец булмағ андарҙ ы кешегә һ анама, «Бө йө к Рейх» ө сө н ғ ү мерең де бирергә ә ҙ ер бул!» - тип ө йрә тһ ә, һ ә м фашист был принциптарғ а ышанып, улар буйынса йә шә һ ә, ул ошо идеологияның ҡ олона, бө йө к Германия идеяһ ы – уның илаһ ына, ә Гитлер уның пә йғ ә мбә ренә ә йлә нә, ә стә ғ фируллаһ.

Ә бө гө н кемдер: «Мин аҡ са ө сө н йә шә йем, ятһ ам да, торһ ам да уны уйлайым, аҡ сағ а таянғ ан принциптарҙ ы ү ҙ итә м, ә матди файҙ аһ ы булмағ ан принциптарҙ ы ҡ абул итмә йем», - ти. Ул – аҡ са ҡ оло. Ундай кешегә нимә ярай, нимә ярамағ анын аҡ са билдә лә й.

Кемдер иһ ә: «Мин бер нә мә нең дә ҡ оло тү гел, минең илаһ ым юҡ, мин ү ҙ ем нимә не кә рә к тип табам, шуны эшлә йем!» - тиһ ә, ул – ү ҙ нә фсеһ енең (ү ҙ «эго»һ ының) ҡ оло.

«Кешелә р араһ ында Аллаһ ҡ а тиң дә ш тотоусылар бар һ ә м, Аллаһ ты яратҡ ан кеү ек, уларҙ ы яраталар. Ә ммә иман килтергә н кешелә р Аллаһ ты нығ ыраҡ ярата…» - ти Аллаһ ы Тә ғ ә лә («Һ ыйыр» сү рә һ е, 165 аят). Ә хә ҙ ер инде тағ ы ла уйлағ ыҙ: кем ул һ еҙ ҙ ең илаһ ығ ыҙ? Аллаһ ы Тә ғ ә лә ме? Яҡ шы. Лә кин һ еҙ Уғ а нимә оҡ шай, нимә оҡ шамай икә нен һ орағ анығ ыҙ булдымы? Ү ҙ ғ ү мерегеҙ гә бер тапҡ ыр булһ а ла. Уның «ярай-ярамай» йә иһ ә «хә лә л-харам»дарын белергә тырыштығ ыҙ мы? Ә ллә һ еҙ ҙ ең бө гө нгө кө нгә тиклем ниндә йҙ ер башҡ а илаһ ығ ыҙ булды ла, ул һ еҙ гә хә лә л-хә рә мдә рҙ е билдә лә неме? Ә гә р шулай икә н, иҫ ке илаһ ығ ыҙ ҙ ан тиҙ ерә к ваз кисегеҙ һ ә м яң ынан «Лә илә һ ә иллә ллаһ» тип иман килтерегеҙ. Бына хә ҙ ер инде һ еҙ – мосолман. Ә гә р был һ ү ҙ ҙ ә рҙ ең мә ғ ә нә һ ен дө рө ҫ аң лап, ысын кү ң елдә н ә йттегеҙ икә н, һ еҙ – мосолман. Һ ә м хә ҙ ер һ еҙ ҙ ең илаһ ығ ыҙ – Аллаһ ы Тә ғ ә лә. Хә ҙ ер һ еҙ Аллаһ ы Тә ғ ә лә ҡ анундары буйынса йә шә й башларғ а тейешһ егеҙ, ә Уның ҡ анундарының сығ анағ ы – Ҡ ө рьә н һ ә м Мө хә ммә т пә йғ ә мбә р (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) Сө ннә те.

«Лә илә һ ә иллә ллаһ»ты, йә ғ ни Аллаһ ы Тә ғ ә лә не берҙ ә н-бер илаһ итеп таныу һ ә м тик Уғ а ғ ына ғ ибә ҙ ә т итеү хә ҡ иҡ ә тен (ә был инде донъяла иң бө йө к хә ҡ иҡ ә т!), аң латыу – бө тә пә йғ ә мбә рҙ ә рҙ ең дә миссияһ ы булғ ан (уларҙ ың дө йө м һ аны – 124 мең). Тимә к, ҡ асандыр башҡ орттарҙ ың да, монголдарҙ ың да, рустарҙ ың да пә йғ ә мбә рҙ ә ре булғ ан һ ә м улар ү ҙ халҡ ын берҙ ә н-бер Аллаһ ы Тә ғ ә лә гә ғ ибә ҙ ә т ҡ ылырғ а саҡ ырғ андар. Сө нки тик Ул ғ ына беҙ ҙ е барлыҡ ҡ а килтергә н, беҙ ҙ е йә шә тә, ә ллә нисә тө р йә н эйә лә рен яратып, беҙ гә хеҙ мә т иттерә, ошо Ер шарын һ ә м ундағ ы йә шә ү шарттарын беҙ гә яраҡ лы ҡ ылғ ан һ ә м, Ү ҙ е вә ғ ә ҙ ә итеү енсә, бер кө н быларҙ ың барыһ ын да юҡ ҡ а сығ арасаҡ … Бына шул кө н, Ҡ иә мә т кө нө, беҙ барыбыҙ ҙ а Уның ҡ аршыһ ында ҡ ылғ ан эштә ребеҙ ө сө н яуап тотасаҡ быҙ. Был донъяла берә й ҡ атын-ҡ ыҙ, етә ксе, балағ ыҙ, аҡ са, власть, мал-мө лкә т, йә башҡ а берә й нә мә һ еҙ ҙ ең илаһ ығ ыҙ булғ ан икә н, ул кө ндө шуларҙ ан ҡ отолоу эҙ лә рһ егеҙ, лә кин ул кө н Аллаһ тан башҡ а бер кем дә ярҙ амсы була алмаҫ:

«Ул кө ндө мал да (йә ғ ни байлыҡ та), балалар ҙ а ярҙ ам итмә ҫ …» («Шағ ирҙ ар» сү рә һ е, 88 аят);

«Гонаһ лы кеше ул кө ндө ү ҙ улдарын, һ ә м ү ҙ енең ҡ атынын, һ ә м ир туғ анын, һ ә м уғ а һ ыйыныр урын бирә торғ ан туғ ан-тыумасаһ ын, һ ә м Ер йө ҙ ө ндә булғ ан барлыҡ кешелә рҙ е фидйә (искупление) итеп биреп ҡ отолорғ а телә р, тик улар уны ҡ отҡ арһ ындар ғ ына» (Ҡ ө рьә н, «Баҫ ҡ ыстар» сү рә һ е, 11 – 14 аяттар). Йә ғ ни, Ҡ иә мә т кө нө ндә кеше ү ҙ ен ҡ отҡ арыр ө сө н бө тө н донъяны бирергә ә ҙ ер буласаҡ. Лә кин һ уң инде. Ул кө ндө кешегә тик изге эштә ре генә файҙ а килтерә алыр;

«Кафыр хә лдә була тороп, балаларҙ ың да сә стә ре ағ ара торғ ан кө ндә н нисек ҡ отолорһ оғ оҙ һ еҙ?» («Кейеменә тө рө нгә н» сү рә һ е, 17 аят);

«Ҡ иә мә т ҡ убыуын яҡ ындан кү ргә н ваҡ ытта кафырҙ арҙ ың йө ҙ ө йә мһ еҙ лә нер, һ ә м уларғ а: «Бына ошо инде һ еҙ саҡ ырғ ан нә мә!» - тип ә йтелер» («Хакимиә т» сү рә һ е, 27 аят);

«…Йө ҙ ҙ ә р ағ арғ ан һ ә м йө ҙ ҙ ә р ҡ арайғ ан кө ндә. Йө ҙ ҙ ә ре ҡ арайғ андарғ а ә йтелер: «Иман килтергә ндә н һ уң һ еҙ кафыр булдығ ыҙ мы ни? Кафыр булғ анығ ыҙ ө сө н ғ азапты татығ ыҙ инде!» («Ғ имран ғ аилә һ е» сү рә һ е, 106 аят);

«Ул кө ндө барығ ыҙ ҙ а килеп баҫ ырһ ығ ыҙ, серҙ ә регеҙ йә шерелмә ҫ» («Ҡ отолғ оһ оҙ» сү рә һ е, 18 аят);

«Ул кө ндө кеше: «Ҡ айҙ а ҡ асырғ а?» - тип һ орар. Юҡ һ ә м юҡ! Ҡ асыу урыны юҡ! Ул кө ндө һ ыйыныу һ инең Раббың а ғ ына!» («Ҡ иә мә т кө нө» сү рә һ е, 10 – 12 аяттар).

Аллаһ тан башҡ а бер кем дә һ еҙ ҙ е ҡ отҡ армаҫ. Һ ә м ул ҡ урҡ ыныс кө ндә тик «Лә илә һ ә иллә ллаһ» буйынса йә шә гә н кешелә р генә йә ннә ткә керер. Сө нки башҡ а илаһ тарҙ ың йә ннә те юҡ, улар һ еҙ ҙ е тик йә һ ә ннә мгә генә илтә лә р. Аллаһ ы Тә ғ ә лә ул ялғ ан илаһ тарҙ ың ҡ олдары тураһ ында шулай ти: «Уларғ а: «Аллаһ тан башҡ а илаһ юҡ!» - тиелгә ндә, улар тә кә бберлә нде» («Сафтарҙ а тороусылар» сү рә һ е, 35 аят). Шундай кешелә р араһ ынан, тә кә бберҙ ә рҙ ә н, булырғ а яҙ маһ ын һ еҙ гә! Һ еҙ гә лә, ата-ә сә лә регеҙ гә лә, баларығ ыҙ ғ а ла! Амин.

Хө рмә тле ҡ ә рҙ ә штә р! Һ еҙ гә тағ ы шуны ә йтергә телә йем. Бө тә геҙ ҙ ә Ҡ ө рьә н китабы тураһ ында белә һ егеҙ. Лә кин ниң ә һ еҙ шул Ҡ ө рьә нде бер тапҡ ыр булһ а ла уҡ ып сығ ырғ а тырышмайһ ығ ыҙ? Ү ҙ егеҙ кеше ү лгә ндә н һ уң ө сө нсө, етенсе, ҡ ырҡ ынсы кө нгә Ҡ ө рьә н уҡ ытыр ө сө н кеше саҡ ыраһ ығ ыҙ. Ул кеше һ еҙ гә Ҡ ө рьә н уҡ ый. Лә кин һ еҙ ҙ ең: «Ә Ҡ ө рьә ндә нимә лә р тураһ ында һ ө йлә нелә ул?» - тип һ орау биргә негеҙ булдымы? Ғ ө мү мә н, Ҡ ө рьә ндең ябай китап тү гел, ә Аллаһ ы Тә ғ ә лә нең Мө хә ммә т пә йғ ә мбә ргә (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) ете кү к артынан иң дергә н Китабы икә нен белә һ егеҙ ме? Һ ә м Аллаһ ы Тә ғ ә лә нең һ еҙ ҙ ә н нимә телә гә не тураһ ында уйланғ анығ ыҙ бармы? Ниң ә һ еҙ Ҡ ө рьә н китабы тураһ ында тик кеше ү лгә ндә, йә кеше тыуғ анда, йә яң ы йортҡ а кү сенгә ндә генә хә терлә йһ егеҙ?

Был китапты Аллаһ ы Тә ғ ә лә тик мә жлестә рҙ ә уҡ ыу ө сө н генә иң дермә не. Ҡ ө рьә н ул тик муллалар ғ ына уҡ ый торғ ан китап та тү гел. Ҡ ө рьә н – шә хсә н һ ә р бер кешегә йү нә лтелгә н китап. Ҡ ө рьә н – ул Аллаһ ы Тә ғ ә лә Һ ү ҙ е. Ҡ ө рьә нде Мө хә ммә т пә йғ ә мбә р (ғ ә лә йһ иссә лә м) ү ҙ е уйлап яҙ мағ ан. Мө хә ммә т пә йғ ә мбә р (ғ ә лә йһ иссә лә м) уҡ ый ҙ а, яҙ а ла белмә й ине. Һ ә м Ҡ ө рьә н матурлыҡ ө сө н генә ө йҙ ә иң юғ ары урында ята торғ ан китап та тү гел. Уны уҡ ып, мә ғ ә нә һ ен аң ларғ а тырышырғ а кә рә к. Иң аҙ ында, һ еҙ Ҡ ө рьә ндең иң тә ү ҙ ә нимә гә саҡ ырғ анын белергә тейешһ егеҙ. Ҡ ө рьә н – ул тулыһ ынса «Лә илә һ ә иллә ллаһ» һ ү ҙ ҙ ә ре тураһ ында. Йә ғ ни, нисек башҡ а илаһ тарғ а табынмаҫ ҡ а һ ә м тик Аллаһ ҡ а ғ ына ғ ибә ҙ ә т итергә – Ҡ ө рьә н бына ошо турала.

«Лә илә һ ә иллә ллаһ» һ ү ҙ ен дө рө ҫ аң ламағ ан һ ә м уны ҡ абул итмә гә н кеше мосолман тү гел. Ундай кеше йә ннә ткә керә алмаясаҡ. «Лә илә һ ә иллә ллаһ»ты инҡ ар иткә н кешенең урыны – йә һ ә ннә м. Ә мә ң гелек тамуҡ ты һ еҙ кү ҙ алдына килтерә алаһ ығ ыҙ мы? Уйлап ҡ арағ ыҙ ә ле, ә гә р һ еҙ ҙ е, ә йтә йек, мунсағ а бер йылғ а биклә п ҡ уйһ алар, эсергә һ ыу ҙ а, ашарғ а ла бирмә һ ә лә р, һ еҙ ү ҙ егеҙ ҙ е нисек тойор инегеҙ? Кемдер ә йтә: «Мин, бә лки, ө с кө ндә н ү лер инем», - ти. Эйе, бә лки. Лә кин, белегеҙ, тамуҡ та кеше ү лмә й. Беҙ ҙ е Аллаһ тамуҡ тан һ аҡ лаһ ын!

Ә тамуҡ тан ҡ отолоу юлы – ул тик «Лә илә һ ә иллә ллаһ» һ ү ҙ ен дө рө ҫ аң лап, уны ҡ абул итеп, шул һ ү ҙ ҙ ә ргә ярашлы тормош ҡ ороу. «Лә илә һ ә иллә ллаһ» һ ү ҙ ҙ ә рен кө н дә йышыраҡ ҡ абатлағ ыҙ. Пә йғ ә мбә ребеҙ (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) был һ ү ҙ ҙ ә рҙ е йыш ә йтә торғ ан булғ ан. Был һ ү ҙ ҙ ә рҙ е ҡ абатлау кешенең иманын яң ырта. Сө нки ниндә йҙ ер тышҡ ы шарттар тә ьҫ ире арҡ аһ ында кешенең иманы ныҡ кә меп китеү е мө мкин. Ә «Лә илә һ ә иллә ллаһ»ты аң лы рә ү ештә ҡ абатлау иманды арттыра, кө сә йтә.

Ө сө нсө дә рес тамам.

4-се дә рес