Старажытную аграрную абраднасць, звяза-

ную з хлебам, саломай, снапом. Многія

аграрна-абрадавыя сімвалы з саломы зай-

•f J / \ малі аднолькава важнае месца як у трады-

цыйных народных, так і ў царкоўных абра-

дах. Такая з'ява была магчымая менавіта на

Л.Г лавацкая. Алень. 1985• Салома, ніт-

кі, пляценне. Мінск.

Папессі, дзе яшчэ і на пачатку 20 ст. народ-

ную культуру пранізвалі язычніцкія ўяўленні.

Несумненна, што саламянае ўбранне

царкоўных інтэр'ераў у канцы 18 — пача-

тку 19 стагоддзя — з'ява невыпадковая.

Яна абапіраецца на трывалую шматвяковую

традыцыю. Гэтая унікальная з'ява, якую

можна лічыць вяршыняй гэтага віду белару-

скага народнага мастацтва, увасобіла і да-

вяла да дасканаласці папярэднія дасягненні

саломапляцення. Калі зноў звярнуцца да

саламяных куфэркаў, старыя ўзоры якіх не

захавапіся, можна сцвярджаць, што трады-

цыя іх вырабу ў народным побыце быпа вя-

домая па крайняй меры ўжо ў 18 ст., па-

Зней жа яна была скарыстана для вырашэн-

ня задач манументальна-дэкаратыўнага

Характару.

Сярод вырабаў з саломы крыху ўбаку

стаяць арыгінальныя ўпрыгожанні аб'ёмна-

прасторавага характару, якія падвешваліся

на покуці да бэлькі, звычайна да калядных

ці велікодных святаў. Назва гэтага выра-

бу — павук — не нясе ў сабе ніякага се-

мантычнага сэнсу і хутчэй за ўсё адпюст-

роўвае падабенства яго з адмыслова вы-

плеценай ажурнай павуцінкай. Цяжка

ўстанавіць і якія-небудзь аналогіі не толькі з

саламянымі, але і іншымі вырабамі наро-

дных майстроў. He зусім звычайны і спосаб

вытворчасці: іх не плялі, а збіралі з са-

ломінак. Аднак, дзякуючы свайму аб'ёмна-

прастораваму вырашэнню, павукі бліжэй да

плеценых рэчаў і могуць быць аднесены да

гэтагай групы вырабаў з саломы.

Старыя ўзоры павукоў не захаваліся,

няма і згадак пра іх у этнаграфічнай літара-

туры. Відаць, у той час, да якога адносіцца

ажыўленне беларускай этнаграфіі, павукі

ўжо страцілі колішняе сэнсавае значэнне і

лічыліся проста аздобаю інтэр'ера, якую

асабліва не бераглі, замяняючы па крайняй

меры раз у год на новыя. Аднак звесткі

інфарматараў пацвярджаюць іх паўсюднае

бытаванне. Вядомыя павукі таксама за-

ходнім славянам, народам Прыбалтыкі,

Скандынавіі і інш. Адзінага тлумачэння се-

мантыкі і ролі гэтых вырабаў у народным

побыце няма. Розныя і іх назвы: павук, па-

ёнк (у беларусаў і палякаў), мушыны рай (у

чэхаў), содас (сад, у літоўцаў), лакронід (у

эстонцаў), хімелі (карона, у фінаў), хандэ-

крона (падвясная карона, у немцаў) і г.д.

Назвы нічога не гавораць пра паходжанне

гэтых вырабаў і адлюстроўваюць хутчэй іх

знешнія дэкаратыўныя асаблівасці. Аднак