Кіріспе. Дебиторлық берешектің есебі

Дебиторлық берешектің есебі

Ж О С П А Р

бет

Кіріспе ---------------------------------------------------------------------------------- 3

1. Дебиторлық берешектер есебін ұ йымдастыру -------------------------- 4

1.1. Дебиторлық берешектер есебін ұ йымдастыру------------------------ 4-6

1.2. Дебиторлық берешекті беру-сату ---------------------------------------- 6-9

2. Дебиторлық берешектер бө лімінің есебі - ------------------------------- 10

2.1. Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер берешегінің

есебі --- ----------------------------------------------------------------------10-13

2.2. Кү мә нді дебиторлық берешектер есебі--------------------------------13-15

2.3. Еншілес (тә уелді) серіктестіктердің дебиторлық берешектерінің

есебі ---------------------------------------------------------------------------15-17

2.4. Басқ адай дебиторлық берешектердің есебі---------------------------17-20

2.5. Алдағ ы кезең шығ ындарының есебі----------------------------------- 20-22

2.6. Берілген аванстар есебі--------------------------------------------------- 22-23

Қ орытынды ----------------------------------------------------------- 24

Пайдаланылғ ан ә дебиеттер тізімі ------------------------------ 25

Кіріспе

Бухгалтерлік есеп кө птеген жылдар бойы басқ а ғ ылымдар сияқ ты дамып, қ оғ амның экономикалық -ә леуметтік жағ дайларына сай ө згерістерге ұ шырап келе жатқ ан, сондай-ақ ө мірде ө зінің ерекшелігімен оқ шауланатын ғ ылым болып табылады. Белгілі ғ алым Б. Де Солозано осы ғ ылым туралы «Бухгалтерлік есеп барлық ғ ылымдар мен ө нердің ең алдында тұ рады, басқ алары онсыз ө мір сү ре алмаса, бухгалтерлік есеп ү шін олардың ешқ айсысы қ ажет емес» - деген болса, оның ә ріптесі Р.А. Фаулки «Есеп – бұ л барлық бизнестің тілі, яғ ни философиясы» - деп атағ ан. Бухгалтерлік есеп ұ йымның қ аржылық ақ параттарын ө лшейтін, ө ң дейтін, есептейтін жә не оны пайдаланушыларғ а жеткізіп отыратын жү йе болып табылады. Бухгалтерлік есеп басқ ару жү йесінде ең маң ызды орындардың бірін иеленеді. Жалпы, бухгалтерлік есеп ұ йымғ а оның қ аржылық жағ дайын жоспарлау, бағ алау, бақ ылау жә не талдау секілді функцияларды орындауы ү шін қ ажет. Сонымен қ атар бухгалтерлік есеп кә сіпорынның активтері мен міндеттемелері, капиталы жә не ө ндірілген ө німдері мен олардың сатылғ андығ ы туралы ақ параттарды жинақ тап кө рсетеді. Тек қ ана бухгалтерлік есеп арқ ылы ұ йымның табыстары мен шығ ындарын жә не шаруашылық қ ызметінің соң ғ ы қ аржылық нә тижесін анық тауғ а болады.

Бү гінгі таң да ел экономикасының нарық тық жолғ а кө шуіне байланысты жаң а кә сіпкерлік қ ызметтердің пайда бола бастауына сә йкес бухгалтерлік есептің маң ызы мен рө лі арта тү суде.

Кө птеген кә сіпорындар мен ұ йымдар тауарлар мен қ ызметтерді сатып алу, пайдалану барысында сол мезетте қ олма-қ ол ақ шамен есептеспейді. Яғ ни тауарлар мен қ ызметтерді қ арызғ а алады. Сол кезде тауарлар мен қ ызметтерді сатқ ан кә сіпорындар мен ұ йымдар алынуғ а тиісті шарттар, яғ ни дебиторлық борыштар шотын ашады. Бұ л ө те қ ызық ты бө лім. Осы кә сіпорындар мен ұ йымдарғ а берешек борышы бар заң ды жә не жеке тұ лғ алар дебиторлар болып табылады. Жалпы «дебиторлық берешек» - дегеніміз, бұ л иелік ету қ ұ қ ығ ын қ осқ андағ ы заң ды қ ұ қ ық тармен байланысты активте қ амтылғ ан алдағ ы уақ ыттағ ы экономикалық тиімділік.

Мен ө зімнің курстық жұ мысымда осы дебиторлық берешекті теория тү рінде ғ ана қ арастырамын. Жалпы дебиторлық берешектер келесідей бө лімдерден тұ рады:

«Сатып-алушылар мен тапсырыс берушілер берешегі».

«Кү мә нді дебиторлық берешектер».

«Еншілес серікестіктердің дебиторлық берешегі».

«Басқ адай дебиторлық берешек».

«Алдағ ы кезең шығ ындары».

«Берілген аванстар».

Енді жалпы дебиторлық берешектер есебін ұ йымдастыруды жә не жоғ арыдағ ы аталғ ан бө лімдерді қ арастырамын.