Кен орны туралы жалпы мәліметтер

Қ арашығ анақ кен орны Батыс Қ азақ станда, Ресеймен шекарағ а жақ ын жерде орналасқ ан, оның ауданы шамамен 280 шаршы километр қ ұ райды.

Кен орны Батыс Қ азақ стан облысы аумағ ында Орал маң ының қ ұ нарлы дала аймағ ында орналасқ ан жә не Ә кімшілік тұ рғ ысынан орталығ ы Ақ сай қ аласы болып табылатын Бө рлі ауданына кіреді. Ақ сайдың тұ рғ ындары шамамен 25000 адам қ ұ райды.

Географиялық тұ рғ ыдан кен орны солтү стік ендіктің 51-ші параллелінен жә не шығ ыс бойлық тың 50-ші меридианының солтү стік-шығ ысына қ арай, Ақ сай қ аласынан 16 км, Орал қ аласынан шығ ысқ а 150-ші км, тең із дең гейінен 80-130м биіктікте орналасқ ан.

Ең жақ ын жатқ ан елді мекендер: Тұ ң ғ ыш (кен орнының контурына жатыр қ абаттаса жатыр), Березовка (3 км), Успеновка (9 км), Қ аракемір (8 км), Жаң аталап (4 км), Қ арашығ анақ (6км), Димитров (9 км), Жарсуат (9 км), Бестау (4 км) болып табылады. Кен орнынан оң тү стігірек 15 км жерден Орал-Илек теміржол бағ ыты ө теді. Кен орнының ауданын қ атты жамылғ ысы бар Орал-Орынбор автожолы қ иып ө теді. Кен орнынан солтү стік-шығ ысқ а 35 км жерде «Орынбор-Батыс шекара» газ қ ұ быры, ал батысқ а 160 км жерде – «Маң ғ ышлақ -Куйбышев» мұ най қ ұ быры ө теді. Қ арашығ анақ кен орнынан Орынбора қ аласынан солтү стік-батысқ а 30 км жерде (Қ арғ алы ст.) орналасқ ан Орынбор газ ө ң деу заводына (ОГӨ З) дейін ұ зындығ ы 120 км болатын газ жә не конденсат қ ұ бырлары тартылғ ан. Қ арашығ анақ кен орнынан Орынбор ГӨ З дейінгі қ ашық тық – 80км. Кен орнының батыс бө лігі бойынша, солтү стік-шығ ыс бағ ытта ЭБЖ-35 электр берілісі желісі тартылғ ан, ал кен орындары арқ ылы ЭБЖ-110 ө теді.

Кен орнының орфографиялық ауданы терең дігі 5-10 м жыралар мен сайлардың сирек желісі тілімдеген жазық тық болып келеді. Рельефтің биіктігінің ауытқ улары 1 км-ге 50 м аспайды. Кен орнының кө пшілік бө лігін қ орғ аныс орман жолақ тарымен жеке учаскелерге бө лініп тасталғ ан егін шаруашылығ ы алаң дары мен жайылымдар алып жатыр. Шағ ын орман алқ аптары Орал жә не Илек ө зендерінің алқ аптарында бар.

Аудан аумағ ының 50% жуығ ы егін шаруашылығ ында, 40% - шалғ ындар мен жайылымдар ретінде пайдаланылады, қ алғ ан 10% қ алалық, ауылдық мекендер, ормандар, жолдар жә не инфрақ ұ рылым қ ұ рылыстары алып жатыр.

Ө зен торабы Илек ауылының маң ында, ө з кезегінде Орал облысының бү кіл облыс бойынша солтү стіктен оң тү стікке ағ ып ө тетін ең ірі Орал ө зеніне қ ұ ятын Илек ө зеніне қ осылатын, жазда қ ұ рғ ап кететін Березовка ө зенімен кө рсетілген.

Ауданның климаты кү рт континенталды. Орташа жылдық температура 4.8.°С, орташа айлық температуралар минус 16.4 бастап плюс 26.4.°С дейін ө згеріп отырады. Желдер кү згі-қ ысқ ы уақ ытта басым бө лігінде желдің 6.2 м/с жылдамдығ ымен оң тү стік жә не оң тү стік-шығ ыс бағ ыттан, жазғ ы уақ ытта – желдің 4.3 м/с дейінгі орташа жылдамдығ ымен солтү стік, солтү стік-батыс жә не шығ ыс бағ ыттан соғ ады.

Жауын-шашынның орташа жылдық мө лшері 220 бастап 250 мм дейін, орташа айлық –4.9 бастап 50 мм дейін. Жауын-шашынның ең кө п тә уліктік жиынтығ ы жазда 10 мм, жазда – 18.6 мм жетті. Кей кездері 50 см жете отырып, қ ар жамылғ ысының биіктігі жыл ішінде 13 см бастап 30 см дейін ө згереді. Топырақ тың тоң азу терең дігі 1.0 бастап 1.65 м дейін ауытқ ып отырады.

Облыстың топырақ жамылғ ысы оң тү стік қ ара топырақ пен, қ оң ыр-каштан, орташа-каштан, ашық -каштан жә не бурыл топырақ тармен кө рсетілген.

Орал алқ абында жайылма топырақ тары дамығ ан. Олар жайылманы тасқ ын сулардың жә не топырақ бетіндегі лайланғ ан материалдың шө гінділері басып кетуіне орай тү зіледі.

Ө сімдік жамылғ ысы бойынша ауданда далалық жә не шө л-далалық аймақ тар бө ліп кө рсетіледі.