GSM уялы байланыс стандарты. КР GSM стандартынын операторлары.

GSM стандарты - Global System of Mobile communication – мобильдік байланыстын бү кілалемдік жү йесі. GSM стандартынын уялы мобильдік байланысынын цифрлык жү йесі екінші урпактын уялы жү йесін білдіреді. Уялы жү йелердін келесі урпагында цифрлык технологиянын тандауы фундаментальды болып табылады.

1982 жылы еуропалык уялы жү йелердін артектілігі мен сайкессіздігі мазалаган Еуропалык пошта администрациясы мен электробайланыс конференциясы (СЕРТ) арнайы топ – Groupe Special Mobile (GSM) куруды шешті. Бул топтан мын емес миллиондаган абонентке кызмет корсете алатын жалпыеуропалык уялы байланыс желісінін спецификациясын куру талап етілді. Шарттар арасында тек бір талап болды: жү йе 1980 жылгы СЕРТ рекомендациясына сайкес 862-960 МГц аукымында жумыс жасауы керек болды. 1984 жылы жү йе талаптары нактылана тү сті – жү йе корсетілетін кызмет тү рлері бойынша ISDN (Integrated Services Digital Network) желілерімен сайкес, цифрлы болады деп шешілді.

GSM стандартынын мобильді байланысынын уялы жү йесінде колданылатын цифрлык тасілдердін артыкшылыктары келесідей болады:

– анагурлым томен жылдамдыкты созді цифрлык кодтау;

– тиімді озгеретін жиілік жолагынын кендігі;

– анагурлым жогары богеуілге турактылык.

GSM стандарты, сонымен катар, озінін пайдаланушыларына уялы байланыстын баска стандарттарында жү зеге асырылмаган біркатар кызметтерді усынады. Оларга келесілер жатады:

-арнага жане байланыс кызметтеріне катынауды камтамасыз ету ү шін SIM- картанын колданылуы;

-таратылатын хабарларды шифрлау;

-криптографиялык алгоритмдер бойынша абонентті аутентификациялау жане абоненттік курылгынын идентификациялауы;

-сырттан тындаудан жабык радиоинтерфейс;

-сигналдау арналары бойымен таратылатын кыска хабарлар кызметінін SMS колданылуы;

-халыктык жане халыкаралык масштабта GSM ар тү рлі желілерінін абоненттерінін автоматты роумингі;

-GSM абоненттерінін DCS 1800, PCS 1900 желілері стандарттарымен, сондай ак персоналды байланыстын спутникті желілері абоненттерімен желіаралык роумингі.

-СЕРТ рекомендациясына сайкес, мобильді байланыстын цифрлык жалпыеуропалык уялы жү йесінін GSM 900 стандарты тараткыштардын жумысын екі жиілік диапазонында карастырады:

-жиілік жолагы 935….960 МГц – мобильді станциядан базалык станцияга хабар тарату ү шін;

-жиілік жолагы 890….915 МГц – базалык станциядан мобильді станцияга хабар тарату ү шін.

Байланыс сеансы уакытында арналарды кайта косу кезінде осы жиіліктер арасындагы айырым аркашан 45МГц тен болады. Коршілес байланыс арналары арасындагы жиілік тарату 200 кГц курайды. Осылайша, 25 МГц кендігі бар белгіленген кабылдау/тарату жиілік жолагында 124 байланыс арнасы орналасады. GSM стандартында, бір тасымалдаушы жиілікте бір уакытта 8 создік арнаны орналастыра алатын, арналары уакытпен болінген копстанциялык катынау TDMA (Time Division Multiple Access) колданылады.

GSM стандартындагы уялы байланыс жү йесінін роумингі.GSM желісіндегі жылжымалы абоненттін роумингін тарату ү шін келесі негізгі номерлермен идентификаторлар иеленеді.

Жылжымалы абоненттін (IMSI) халыкаралык идентификаторы– жылжымалы станцияга койылатын – ПЗУ SIM-картага жазылады.

IMSI озіне косады:

- жылжымалы байланыс елінін коды (MSS) – 3 белгі;

- желі оператор коды(MNS)–2 белгі;

- MSIN оператор желісіндегі абонент номері –10 белгі.

MS пайдаланушы желісінін номірі– жылжымалы байланыстын арбір желі операторынын телефондык номерлеуіне сайкес келеді.

MSRN–уакытша ромингттік номер– кіруші байланысты орнатылган байланыс уакытына карай кондырганда айкындалады, бірак 30 секундтан артык емес. MSRN номерлер блогы жалпы телефонды номерлеу желісінен ерекшеленеді.

GSM Казакстан уялы байланыс операторы — Казакстаннын байланыс нарыгындагы GSM 900, GSM 1800, UMTS/WCDMA (2100 МГц) стандарты бойынша кош бастаушы оператор, жане оз кызметін «Activ», «Kcell жане Vegaline» брендтері аркылы корсетеді. Компания 1998 жылы 30 кыркү йекте курылып, Kcell жане Actіv сауда белгілерімен жумыс істеп келеді. Казакстан Республикасынын 1058 каласы мен елді мекенінде Kcell уялы байланысынын кызметтері корсетіледі, ол негізгі автомагистралдардын 85%-ын камтыган. Базалык станциялар халыктын 66%-ы туратын аумагында сигналдын сапалы кабылдануы мен жеткізілуін камтамасыз етеді. Kcell 113 елдін 236 операторымен автоматты роуминг, 32 елдін 48 операторымен GPRS-роуминг кызметімен байланыскан. Казакстанда сондай-ак, Bеelіne, Pathword, Neo, т.б. байланыс жү йелері кызмет корсетеді.

Neo GSM — уялы байланыс кызметін GSM 900 стандартында корсететін «Мобайл Телеком-Кызмет» казакстандык уялы байланыс операторынын бренді. Ол Казакстаннын уялы байланыс нарыгына 2007 жылдын акпанынан бастап шыкты.[1] 2010 жылы «Мобайл Телеком-Кызмет» уялы байланыс операторынан осы брендті шведтін Tele2 телекоммуникациялык холдингі сатып алган, бірак кейіннен белгілі себептермен бул брендтен бас тартты.