Сын тұрғысынан ойлау туралы кең таралған қателіктер

Мақ ала Кембридж университеті педагогикалық факультетінен жү ктелген.
Кү ні: 2 ақ пан, 2008 ж.

SHARON BAILIN, ROLAND CASE, JERROLD R. COOMBS and LEROI B. DANIELS

Бұ л мақ алада біз сын тұ рғ ысынан ойлау туралы бір немесе бірнеше дағ ды, ойлау ү дерісі жә не рә сімдер жиынтығ ы ретінде қ арастыратын кең таралғ ан ү ш тұ жырымдаманы талдаймыз
Біздің пікірімізше, бұ л кө зқ арастардың барлығ ы қ ате, жаң сақ жә не пайдасыз болып табылады. Сын тұ рғ ысынан ойлау туралы жазатындардың барлығ ы бұ л ү шеуін бір жерге тоғ ыстырады.

Тұ жырымдамалардың ө зіндегі қ ателіктер мен кемшіліктерге қ оса, олар сын тұ рғ ысынан ойлауғ а ү йретудің нашар ойластырылғ ан тә жірибесінің мысалы болып табылады. Осының барлығ ы сын тұ рғ ысынан ойлау тә жірибе жү зінде қ олдану барысында жақ сы дамиды деген ойғ а жетелейді. Біз сын тұ рғ ысынан ойлауды ү йретудің баламасын ұ сынамыз.

Сын тұ рғ ысынан ойлау теориялық тұ рғ ыдан да, педагогикалық тұ рғ ыдан алғ анда да ү лкен маң ызғ а ие. Сын тұ рғ ысынан ойлау туралы кө п зерттеулер жазылғ ан, бұ л тақ ырыпқ а арналғ ан кө птеген конференциялар ө ткізіліп, білім беру саласында сын тұ рғ ысынан ойлауды ө рістетуге бағ ытталғ ан кө птеген бастамалар қ олғ а алынғ ан.

Біздің пікірімізше, сын тұ рғ ысынан ойлауғ а арналғ ан теориялық ең бектердің басым бө лігі мен педагогикалық қ ызмет саласындағ ы жұ мыстардың кө пшілігі біржақ ты болып табылады, ө йткені олар сын тұ рғ ысынан ойлау туралы қ ате тұ жырымдарғ а негізделген.

Кө бінесе сын тұ рғ ысынан ойлау дағ дылар, ү дерістер, рә сімдер мен тә жірибе терминдері тұ рғ ысынан ұ ғ ынылады. Оқ уғ а арналғ ан ә дебиеттердің басым бө лігі не когнитивті дағ дыларғ а, не ойлау дағ дыларына қ атысты, не сын тұ рғ ысынан ойлауды тә жірибе арқ ылы жақ сартуғ а болатындай белгілі бір ойлау ү дерістерімен жә не рә сімдік қ адамдармен байланысты болып табылады.

Бұ л мақ алада біз осындай сын тұ рғ ысынан ойлауды тұ жырымдамалау тә сілдеріне тә н жаң сақ тық тарды тү сіндіруге тырысамыз. Ә дебиеттердің басым кө пшілігінде дағ ды, ү деріс, рә сім, мінез-қ ұ лық, менталды операциялар сияқ ты терминдер кө п мө лшерде кездесетінін атап кету керек. Яғ ни, бұ дан сын тұ рғ ысынан ойлау тү сінігі туралы осы сияқ ты кө птеген қ ателіктер мен жаң сақ тық тарды байқ ауғ а болады. Біз ө зіміздің жұ мысымызда дағ дыларды, ү дерістер мен рә сімдерді қ олданудың белгілі бір тү рлеріне назар аударуғ а тырыстық. Біздің дә лелдеріміз тү рлі негіз қ алаушы болжалдарғ а негізделген жаң а тұ жырымдаманы ұ сынуғ а негіз болады.