Урман – матурлык һәм сәламәтлек чыганагы. Ул климатны яхшырта, җир эрозиясен киметә, хайван-кошларга яшәү урыны булып тора.

Урманны җ ирнең ү пкә лә ре дип йө ртә лә р. Халык кислородка бай һ ава суласын ө чен, без яшә гә н җ ирлә рнең чирегендә урманнар ү сә ргә тиеш. Нефть химиясе, машина тө зелеше, нефть сә нә гате, объектлары белә н шыплап тулган һ ә м халкы тыгыз урнашкан районнарда урманнар ике мә ртә бә артыграк булырга тиеш.

Урманнарны саклауның ә һ ә миятен Татарстан хө кү мә те яхшы аң лый. Соң гы елларда республикабызда Урман кодексы кабул ителде һ ә м махсус саклана торган территориялә р турындагы закон чыкты. 1991 нче елда Россия Федерациясе һ ә м Татарстан республикасы хө кү мә тлә ренең карарлары нигезендә “Тү бә н Кама” Милли паркы оешты. Нә тиҗ ә дә Яр Чаллы, Тү бә н Кама, Алабуга, Менделеевск шә һ ә рлә ре арасындагы 27 мең гектар мә йдандагы урманнар, сулыклар дә ү лә т саклавына алынды. Милли паркның урман хуҗ алыгы хезмә ткә рлә ре, экология, санитария кү зә тчелеге вакытларын, кө члә рен кызганмыйча, ә йлә нә -тирә мө хитне саклыйлар.

***

Переведите выделенные предложения.

5. Прочитайте тексты о экологических бедствиях. Перескажите на татарском языке.

а) Атом фаҗ игалә ре.

Хиросима – Кыштым – Чернобыль. Болар – гасырның соң гы яртысында бө тен дө ньяны тетрә ткә н, миллионлаган кешенең гомерен ө згә н, ү з артыннан ү ле шә һ ә рлә р, ү ле җ ирлә р калдырып киткә н атом фаҗ игалә ре. 1986 нчы елда булган Чернобыль АЭСындагы авариядә н соң кү п иллә р атом электростанциялә рен тө зү не туктаттылар. Бу фаҗ игадә 21 мең кв. км җ ир радиактив элементлар белә н пычранды. Җ имергеч радиактив матдә нең тә эсире кеше организмында 300 ел буе барырга мө мкин. Бу – нурланыш җ иде буын нә селең ә җ итә дигә н сү з. Бү генге кө ндә авылда туган һ ә р дү рт баланың берсе – мутант.

Бү генге кө ндә дә кешелә р яшә гә н җ ирдә атом станциялә ре, атом һ ә м химия коралы саклау урыннары, биологик, атом, химия кораллары җ итештерү че заводлар бик кү п. Идел-Урал арасында Чилә бе һ ә м Курган ө лкә лә рендә, Удмуртия урманнарында, Саратов ө лкә сендә, Башкортстанда, Татарстанда... Җ ирлә ребез корал саклау ө чен тү гел, ә сә ламә т балалар ө чен кирә к бит.

б) Табигатьнең глобаль җ ылынуы.

Соң гы елларда планетабызны “бизгә к тота” башлады: климат ү згә рү енә бә йле гадә ттә н тыш хә ллә р бер-бер артлы чыгып кына тора. Кө чле су басулардан айнып та җ итмә гә н Европаны дә һ шә тле җ ил-давыллар бө тереп алды. Галимнә р ә йтү енчә, табигать аномалиялә ренең артуы глобаль җ ылыну белә н бә йле. Метериологик кү зә тү лә р алып барылган 142 елның иң җ ылы дистә елы соң гы 15 елга туры килә. Соң гы 40 ел эчендә планетадагы кар катламы 10% ка кимеде. Элегрә к Кавказда гына яшә гә н “энә карагы” хә зер Новосибирск ө лкә сенә кадә р очып килә һ ә м кышка шунда кала. Тө ньяк Боз океанындагы боз катламы соң гы йө зьеллыкта 50% ка кимеде. Глобаль җ ылыну, инде Европа ү рнә гендә кү ренгә нчә, табигать афә тлә рен (кө чле җ ил-давыл, тайфун, корылык, су басулар һ.б.) арттырачак. Климат аномалиялә ре кешелә рнең сә ламә тлеклә ренә бик начар тә эсир итә чә к. Һ ава температурасының кинә т ү згә рү е аркасында кан басымы югары булган, йө рә к авырулы кешелә рнең ү лем очраклары артачак.

Климатның җ ылынуы кеше эшчә нлегенә бә йле. Димә к, моны чиклә ргә, энергияне сак тоту технологиялә рен ү стерергә кирә к.

***

Допишите предложения:

а)1986 нчы елда булган Чернобыль АЭСындагы авариядә н соң кү п иллә р...

б) Радиактив матдә нең тә эсире...

в) Климат ү згә рү енә бә йле гадә ттә н тыш хә ллә р...

г) Глобаль җ ылыну...

д) Климат аномалиялә ре кеше сә ламә тлегенә...

е) Экологик фаҗ игалә р булмасын ө чен...

6. Прочитайте. Определите основную идею.

Елганың нияте.

Бервакыт кешелә р бергә җ ыелганнар да Бә хет шә һ ә ре тө зергә хә л иткә ннә р. Бу шә һ ә р җ ир йө зендә иң матур һ ә м анда яшә ү челә р иң бә хетле кешелә р булырга тиеш булган. Мондый шә һ ә р ө чен бик яхшы урын табарга кирә к икә н, һ ә м кешелә р аны эзлә п чыгып киткә ннә р. Озак эзлә гә ннә р һ ә м, ниһ аять, якты һ ә м матур урын тапканнар. Шунда шә һ ә рне тө зи дә башлаганнар, лә кин Җ ир-анадан рө хсә т сорарга онытканнар. Ә бу урында Җ ирнең тө зә леп бетмә гә н кечкенә генә ярасы булган. Бә хет шә һ ә ренең урыны нә къ шушы яра ө стенә туры килгә н. Ә мма Җ ир-ана кешелә рне гафу иткә н, ярасы авыртса да тү згә н. Бә хетле шә һ ә рнең бә хетле кешелә ре ү зенең ярасына дә ва булыр дип уйлаган.

Тиздә н биредә искиткеч гү зә л шә һ ә р ү сеп чыккан. Аның матурлыгына сокланып кешелә р ү з хезмә тлә ре белә н горурланганнар. Алар тирә -якка кү з салганнар: гү зә л шә һ ә р янында калын урманнар, киң болыннан җ ә елеп ята икә н. Кешелә р зур шә һ ә р янына зур заводлар тө зергә кирә к дип уйлаганнар. Лә кин тагын Җ ир-анадан, урманнан һ ә м болыннан рө хсә т сорамаганнар, бө тен җ ирне казып, урманны кисеп заводлар салып куйганнар. Бу заводлар бө тен дө ньяны селкетеп, кара тө тен чыгарып кө не-тө не эшли дә башлаганнар. Аларга карап кешелә р ү з кө члә ре белә н тагын да ныграк горурланганнар, хә тта бераз масайганнар да ди.

Шә һ ә р янында чиста сулы кечкенә генә чишмә челтерә п аккан. Кешелә р аң а карап торганнар да бу гү зә л чишмә не зур елгага ә йлә ндерергә уйлаганар. Җ ир-анадан һ ә м чишмә дә н рө хсә т сорамаганнар. Тиздә н салкын сулы чишмә зур һ ә м пычрак елгага ә йлә нгә н. Бу зур суга карап кешелә р тагын да масайганнар. Алар кинә т Бә хет шә һ ә ренә дә икенче тө рле кү з белә н карый башлаганнар: бу шә һ ә рдә кемнең дер йорты зуррак, ә кемнең дер бакчасы матуррак икә н бит. Кешелә р арасында кө нчелек кү ренә башлаган, ул кө ннә н-кө н ү скә н һ ә м зурайган. Ата-аналар ү з балаларына игътибар итми башлаганнар, ә балалар ү з чиратларында ә ти-ә нилә ренә начар караганнар. Яхшылык һ ә м матурлык югала барган, ә начарлык һ ә м явызлык кү бә йгә ннә н-кү бә йгә н. Бә хет шә һ ә ренә кунакка килү челә р дә бу чир белә н авырый башлаганнар һ ә м аны ү з шә һ ә рлә ренә алып кайтып таратканнар. Кешелә рдә шулкадә р кү п явызлык җ ыелган, алар хә тта бер-берсен ү терә дә башлаганнар. Бу хә ллә рдә н Җ ир-ананың ярасы зурайган һ ә м киң ә йгә н. Ә елга моны кү реп сө енгә н:

- Бу яра буенча мин Бә хет шә һ ә ре аша ү земә яң а юл салам һ ә м шул юл буенча кө чле пычрак суларым белә н бө тен шә һ ә рне юк итә м. – дигә н.

Артык горурлыктан һ ә м масаюдан яхшылык һ ә м бә хет турында оныткан кешелә р елганың бу нияте турында бернә рсә дә белмә гә ннә р.

(Г.К.Егорова)

***

Из данных простых нераспространенных предложений составьте сложные распространенные предложения:

1) Кеше тө зи башлаган. Җ ир ана ачуланган. 2) Шә һ ә р тө зелгә н. Яра зурайган. Яра авырткан. 3) Җ ир гафу иткә н. Ата-аналар игътибар итмә гә н. 4) Балалар начар караганнар.

7. Переведите текст.

Ә ллә ничә кө н рә ттә н Миссури елгасы ү зә нлегендә яң гыр коеп ява. Бихисап гө рлә веклә р елгага ябырыла, су кү тә релгә ннә н-кү тә релә бара. Тулып аккан Миссури, иске буаларны җ имереп, авылларга ябырыла. Кө чле ташкын ү з юлындагы йортлар, бакчалар, тимер юлларны агыза. Ул кө ннә рдә ярты миллионнан артык халык йортсыз-җ ирсез кала. Бу хә л 1951 елда Америка Кушма Штатларында була.

1908 елда Мә скә ү не бик зур су баса, ул вакытта Мә скә ү елгасының суы 10 м га кү тә релә, һ ә м шә һ ә рнең биштә н бер ө леше су астында кала. Кешелә р ө й тү бә лә ренә менә лә р, урамнарда ө стә ллә р, урындыклар, арбалар йө зеп йө ри.

8. Составьте диалоги по следующим ситуациям:

а) Вы и ваш вице-президент на деловых переговорах с иностранными бизнесменами. Расскажите им чем занимается ваша фирма, что было сделано в прошлом году. Поделитесь опытом и планами на ближайшее будущее.

б) На выставке товаров собственного производства встретили представителя своего клиента. Поинтересуйтесь с их мнением, хотят ли они с вами сотрудничать. Пригласите их в свой завод.

в) Вам позвонил ваш покупатель. Назначьте ему время и место для встречи, объясните цель вашей встречи.

г) Вы с коллегой обедаете в ресторане. Познакомьтесь с меню. Узнайте какое блюдо он хочет заказать, что он предпочитает из татарской кулинарии и какая кухня ему нравится.

д) Вы по телевизору смотрите репортаж о наводнении в Европейских странах. Скажите, что вы думаете по этому поводу. Побеседуйте с товарищем о природных бедствиях.

9. Составьте рассказ об опасности грозы; о землетрясениях в нефтяных районах Татарстана.

СҮ ЗЛЕКЧӘ

агуланырга – отравиться

ашлама – удобрение

бизгә к – лихорадка

бихисап – бесчисленно

гадә ттә н тыш – чрезвычайное

дистә ел – десятилетие

киек – дичь

киң ә шмә - совещание

корылык – засуха

кө нчелек – зависть

кү мер – уголь

масаю – зазнаться

матдә - вещество

нурланыш – облучение

сазлык – болото

сулык – водоем

сусаклагыч – водохранилище

сә нә гать – промышленность

талә п – требование

тыгыз – тесно

ышандыргыч – убедительно

энә карагы – стрекоза

янгын - пожар

яра – рана

ү тенеч – просьба

җ ыйнак – аккуратный, небольшой

РУССКО-ТАТАРСКИЙ СЛОВАРЬ

Авиастроительный район – Авиатө зелеш районы

авторитет – абруй

аккуратность - пө хтә лек

Альметьевск - Ә лмә т

ангел - фә рештә

бабочка – кү бә лә к

бедствие – афә т

безопасность – куркынычсызлык

безумие – акылсызлык

берег – яр

беседа - ә ң гә мә

беспечный – гамьсез

беспокоить - борчырга

беспокоиться - хафага тө шү

бесчисленно – бихисап

библиотека - китапханә

благодарный – рә хмә тле

благославить – фатиха бирү

близкий – якын

блины – белен

болезнь – чир, авыру

болото – сазлык

больница - хастаханә

больной – авыру

Бугульма - Бө гелмә

бумага – кә газь

буря – давыл

бык – ү гез

Вахитовский район – Вахитов районы

век – гасыр

великий – даһ и

Великобритания – Бө ек Британия

величественный – мә һ абә т

вера - ышаныч

вечер - кич

вещество - матдә

вещь – ә йбер

взгляд - караш

вздыхать – кө рсенү

вид – тө р

видеть - кү рергә

вино – шә раб

влияние – тә эсир

внимание - игътибар

внимательный - игътибарлы

водоем – сулык

водохранилище – сусаклагыч

возвышенность – калкулык

возможно – ихтимал

возможность - мө мкинлек

волна – дулкын

воля - ихтыяр

волшебный – тылсымлы

вообще – гомумә н

ворота – капка

воспоминание – истә лек

восток – кө нчыгыш, шә рык

восход солнца – кояш чыгу

врач - табиб

время – вакыт

всегда - һ ә рвакыт

Высокая Гора – Биектау

выставка - кү ргә змә

выпускной – чыгарылыш

вязать - бә йлә ргә

глубокий – тирә н

гибель – һ ә лакә т

глина – балчык

говядина - сыер ите

год - ел

голова - баш

гора – тау

горе – кайгы

горло – тамак

город - шә һ ә р

государство - дә ү лә т

гриб - гө мбә

грива – ял

группа – тө ркем

давление – басым

день - кө н

деньги – акча

деревня - авыл

десятилетие – дистә ел

детство – балачак

дичь – киек

дождливый – яң гырлы

долг – бурыч

дом – йорт, ө й

донос - ә лә к

дорого – кыйммә т

драгоценность – асылташ

дрова–утын

дружный - тату

Европа – Аурупа

единый – бердә м

ель – чыршы

естественно – табигый

жаворонок – тургай

жарко – эссе

жеребенок – колын

жеребец – айгыр

животновод – терлекче

зависть – кө нчелек

задерживать – тоткарлау

зазнаться – масаю

закаляться – чыныгу

занятие – шө гыль

запад – кө нбатыш

заповедник – тыюлык

запрет – тыю

заржать - кешнә п җ ибә рергә

засуха – корылык

заход солнца – кояш бату

звенит – чың лый

Зеленодольск - Яшел Ү зә н

зеленый - яшел (превосходная степень - ямь-яшел)

зерно – бө ртек

знак – билге

знаменитый – мә шһ ү р

значение – ә һ ә мият

знобить - калтырата

золото – алтын

зритель – тамашачы

и - вә

известно – мә гълү м

изменение – ү згә реш

изящный – нә закә тле

или - ә ллә

инвалид – гарип

инициатор – ә йдә п баручы

интерес – мә нфә гать

искренний – ихлас

искусствовед – сә нгатькә р

использовать - файдаланырга

испорченност ь – бозыклык

испытание – сынау

истина – хакыйкать

кажется – ахрысы

Каир - Каһ ирә

камень - таш

карандаш - калә м

карта – харита

квартира - фатир

Кировский район – Киров районы

кладбище – зират

книга - китап

коварство – мә кер

ковер - келә м

кожа – кү н

колбаса – казылык

количество – микъдар

колокольчик - кың гырау

колледж - кө ллият

конечно - ә лбә ттә

конфликт – низаг

копыто – тояк

коса – чалгы

кочевой - кү чмә

красивый - чибә р

крест – тә ре

кровь – кан

крыша - тү бә

кто-то – кемдер

кузнец – тимерче

курица - тавык

лапти - чабата

ласточка – карлыгач

легенда – риваять

лепесток – таҗ

лекарство – дару

лесничий – урман каравылчысы

лестница - баскыч

лён – җ итен

ливень –ишеп яң гыр яву

лихорадка – бизгә к

лицом к лицу – йө згә -йө з

личность – шә хес

ломит – сызлый

луг – болын

лук - суган

луна – ай

литература – ә дә бият

материальный – матди

мебель - җ иһ аз

международный - халыкара

мелкий – 1) вак, 2)сай

мемориаль – мигъмари

местное население – җ ирле халык

местный – җ ирле

месть – ү ч

месяц - ай

мечта – хыял

милосердие – шә фкать

милостыня - садака

минарет – манара

мир – җ иһ ан, дө нья

может – бә лки

молитва - дога

молоко – сө т

морковь – кишер

морщина – җ ыерчык

Московский район – Мә скә ү районы

мочалка – мунчала

мутный – болганчык

мучаться – иза чигү

мычит – мө гри

Набережные Челны – Яр Чаллы

наблюдательный - кү зә тү чә н

наверное – мө гаен шаг – адым

награждать - бү лә клә ргә

наклониться - сыгылырга

наконец – ниһ аять

налог – салым

напряженность – киеренкелек

наследство – мирас

наставление – ү гет-нә сихә т

наставник – остаз

наука – фә н

не берите - алмагыз

неожиданно - кө тмә гә ндә

непрерывно – ө з лексез

Нижнекамск - Тү бә н Кама

Ново- Савиновский район – Яң а Савин районы

новость - яң алык

нож – пычак

ночь - тө н

нужно купить- алырга кирә к

нужный -кирә кле

обезумевшый – шашкан

обеспечить – тә эмин итү

обжигать – яндырырга

обижать – кимсетергә

облучение – нурланыш

обмен – алмашу, алыш-биреш

образование – мә гариф

образоваться – хасил булырга

обращение – ә йлә неш

общественный - иҗ тимагый

общий – уртак

объединенный – берлә шкә н

объявть –игълан итә ргә

овощ - яшелчә

овощевод - яшелчә че

овца – сарык

оглобля - тә ртә

ограда – чардуган

огурец – кыяр

одинаковый - бертө рле

одновременно –бер ү к вакытта

одноклассник - сыйныфташ

одобрить - хуплау

озеро – кү л

окрестность – тирә лек

окружающая среда – мохит

опоздавший – кичеккә н

опоздать - соң га калырга

опыт - тә җ рибә

организация - оешма остановка - тукталыш

орган – ә гъза

Организация объединенных наций – Берлә шкә н Миллә тлә р оешмасы

орех – чиклә век

особенность – ү зенчә лек

освидетельствование – таныклык

ответственность - җ аваплылык

отдел кадров – кадрлар бү леге

открыться - ачылырга

отношение - мө нә сә бә т

отравиться – агуланырга

ослепнуть - сукыраерга

особенно – аеруча

официальный – рә сми

очень жаль - бик кызганыч

палач – җ ә ллад-палач

памятник –һ ә йкә л

память – хә тер

парус – җ илкә н

пасмурный – болытлы

пасынок – ү ги ул

переживание – кичереш

персидский – фарсы

петь - җ ырларга

печатный – басма

пещера - мә гарә

писатель - язучы

пленник – тоткын

плетка – камчы

плод – җ имеш

плот – сал

плотник – балта остасы

площадь Свободы – Ирек мә йданы

по-английски - инглизчә

победа – җ иң ү

поговорка – ә йтем

погода –һ ава торышы

подвергаться – дучар ителү

поддержать – ярдә м кулы сузу

пожар – янгын

позор – хурлык

поколение – буын

полотенце – сө лге

пользоваться - куллану

помещик – алпавыт

помощь - ярдә м

помогать - булышырга

поправляться – савыгу

попрошайничать – хә ер эстә ү

порог - бусага

портной – тегү че

по-русски – русча

поручение - йө клә мә

последний – соң гы, ахыргы

постоянно – даимә н

посуда - савыт-саба

пот – тир

по-татарски – татарча

по-твоеу - мсинең чә

потребность – ихтыяҗ

почтенный – мө хтә рә м

поэт - шагыйрь

пояс – пута

правительство – хө кү мә т

право – хокук

правовед - хокукчы

превращать - ә йлә ндерергә, ә верелдерергә

предложить – тә къдим итү

предпринематель – эшмә кә р

представление – тамаша

преимущество – ө стенлек

преследовать – эзә рлеклә ү

преступление – җ инаять

привлечь – җ ә леп итү

Приволжский район – Идел Буе районы

привычка – гадә т

придумать - уйлап табу

признак - билге

призыв – чакырылыш

приказ - боерык, ә мер, фә рман

пример – мисал

принимать - кабул итә ргә

приравнять - тиң лә ү

причина – сә бә п

провожать – озату

продвигать – алга этә рү

проем – уем

проклятие - каһ ә р

промышленность – сә нә гать

просвещение - мә гърифә т

просторный – иркен

просьба – ү тенеч

профессия – һ ө нә р

прямоугольный – турыпочмаклы

пустой – буш

пустыня – чү л

пыльный - тузанлы

раб – кол

работа - эш

рабыня – кә низә к

развитие – ү сеш

разговаривать - сө йлә шергә

разориться – бө лү

разум – зиһ ен

разъяренно – ярсып

рай - җ ә ннә т

раковина – кабырчык

рана – яра

рано - иртә

распространен – киң таралган

расстояние – ара

растительное масло – ү семлек мае

растрепать – тузгытырга

ребенок - бала

регистрировать – теркә ү

редактор - мө хә ррир

результат - нә тиҗ ә

ремесленник – һ ө нә рче

репка – шалкан

речь –сө йлә м

решаться – тә вә ккә ллә ү

решающий – хә литкеч

решение – карар решетка - рә шә ткә

решительный - тә вә ккә л

рисовать - рә сем ясарга

родом – чыгышы белә н

роскошный – зиннә тле

рукопись – кулъязма

рябина – милә ш

самостоятельный – мө стә кыйль

сверкать - җ емелдә ргә

свет – яктылык

сверток – тө енчек

свинина – дуң гыз ите

сводник – димче

свойственный – хас

святой – изге

сейчас - хә зер

секретарь – сә ркатип

село – авыл

семена – орлык

сено – печә н

сердце – ө йрә к

серебро - кө меш

сила – кө ч, гайрә т

скорая помощь – ашыгыч ярдә м

скорость – тизлек

скромность – тыйнаклык

следить - кү зә тергә

сливочное масло - ак май

слобода - бистә

слуга – хезмә тче

случай – очрак

смелый - кыю

смерть - ү лем

сметана – каймак

собрание – җ ыелыш

событие – вакыйга

совершенствоваться - камиллә шергә

совесть – вө җ дан

совет – киң ә ш

Советский район – Совет районы

совещание - киң ә шмә

соглашение - килешү

сожаление -ү кенү

сокровище - хә зинә

солнечный – кояшлы

сосна – нарат

сотрудничество - хезмә ттә шлек

спасать – коткарырга

специалист – белгеч

специально - махсус

способность – сә лә т стол - ө стә л

стабильность - тотрыклылык

ствол - кә ү сә

стекло – пыяла

стена – дивар

стесняться – оялу, базмау

столица – башкала, пайтә хет

стопа – табан

стоя – басып, аягө сте

страдание – газап, михнә т

стрекоза – энә карагы

строитель - тө зү че

строительство - тө зелеш

суд - мө хкамә снова – кабат

сутки – тә ү лек

сущность – асылы

сходить – барып килергә

счет – хисап

США – АКШ

съездить- барып килергә

сыйныф - класс

телохранитель - тә н сакчысы

терпеливый - сабыр

терпение - тү землек

тесно – тыгыз

тетрадь – дә фтә р

теплый –җ ылы

тишина – тынлык

тонкий – нечкә, нә зек

топор - балта

торговец – сә ү дә гә р

трава – чирә м

трагический - фаҗ игале

требование – талә п

требовать – талә п итү, даулау

тревога – шом

трон - тә хет

трудность – кыенлык

трудовая книжка – хезмә т кенә гә се

тырыш - прилежный

тысячелетие – мең ъеллык

тяжесть – авырлык

тяжёлый - авыр

убедительно - ышандыргыч

уважает - хө рмә т итә

уважение - хө рмә т

углубленно - тирә нтен

уголь – кү мер

угощать - сыйларга

угрожать - янарга

удачный – уң ышлы

удивительный – искиткеч

удобрение – ашлама

укреплять – ныгыту

улица - урам

уловка - хә йлә

умный - акыллы

унизить – мә схә рә итү

уничтожить – юкка чыгарырга

управлять - идарә итү

упростить - җ иң елә йтергә

урок – дә рес

усиливать - кө чә йтергә

усилие – кө ч кую

устройство – җ айланма

утро - иртә

ухо - колак

учебное заведение – уку йорты

ученик - укучы

финик - хө рмә

фрукты - җ илә к-җ имеш

характер – холык

хвалить - мактарга

хвост – койрык

хвоя - ылыс

хлопоты – мә шә кать

хозяин - хуҗ а

холодильник - суыткыч

холодно – салкын

цапля – челә н

цель – максат

цена – бә я

часто – еш через - аша

часть - ө леш, бү лек

человечный – кешелекле

черемуха – шомырт

черный - кара (превосходная степень - кап-кара)

четки – тә сбих

читать – укырга

чрезвычайный – гадә ттә н тыш

чувствовать - хис итә ргә

шептаться – пышылдашу

шерсть – йон

шишка (сосны, ели) - кү ркә

школа - мә ктә п

экзамен – имтихан

Экономика - икътисад

экономист - икътисадчы

этаж - кат

этика - ә хлак

юг – кө ньяк

яблоня – алмагач

язык - тел

яма – чокыр

ясный – аяз