РУМ СҮРӘСЕ – 60 АЯТЬ

Бисмил-лә һ ир-рахмә нир-рахим.
1. Ә лиф лә м мим.
2. Румнар сугышта Фарсыйларга җ иң елделә р. Румнар китабий кә ферлә р булып, Фарсыйлар китапсыз мә җ ү силә р иде. Мә ккә кә ферлә ре дә китапсыз мә җ ү сий иделә р, шул сә бә пле китаби кә ферлә рне мә җ ү силә р җ иң гә ч, шатландылар һ ә м Фарсыйлар кеби без дә мө селманнарны җ иң ә рбез, диделә р.
3. Ґә рә б җ иренең Румга якын җ ирендә, ул Румнар җ иң елгә ннә ре соң ында тиздә н Фарсыйларны җ иң ә чә клә р.
4. Ө ч ел белә н тугыз ел арасында. Башта Фарсыйларның Румнарны җ иң ү е, соң ра Румнарның Фарсыйларны җ иң ү е, Аллаһ уның телә ге вә ярдә ме белә ндер, вә Румнар Фарсыйларны җ иң гә н кө ндә мө эминнә р шатланырлар, чө нки Аллаһ уның вә гъдә се вә пә йгамбә рнең сү зе дө реслә нгә н буладыр, һ ә м Мә ккә мө шриклә ренең: " Румнар җ иң ә чә к дигә н сү зегез ялган", – дигә н сү злә ре юкка чыгачактыр.
5. Мө селманнарны шатландыру ө чен Румнарның җ иң ү е Аллаһ ярдә ме белә н булды, Аллаһ ү зе телә гә н бә ндә сенә ярдә м бирер, Ул дошманнарын җ иң ү че вә мө эминнә ргә рә химле.
6. Аллаһ Румнарның җ иң ү ен вә гъдә итте, Аллаһ вә гъдә сенә хыйлафлык кылмас, лә кин кү брә к кешелә р Аның вә гъдә сен – белмә слә р.
7. Алар дө нья тереклеге ө чен нә рсә кирә к, шуны белерлә р, лә кин алар ахирә ттә н гафиллә р, анда нә рсә кирә к булачагын белмилә р.
8. Ә йә алар ү з хә ллә рен уйлап карамыйлармы, бә лки гафлә ттә н уяныр иделә р, дә хи алар фикерлә п карамыйлармы Аллаһ уның җ ир вә кү клә рне һ ә м җ ир кү клә р арасында булган нә рсә лә рне хаклык белә н халык кылганын һ ә м ү злә ренә Аллаһ удан ә җ ә л билгелә нү не. Тә хкыйк кешелә рнең кү брә ге терелеп Аллаһ у хозурына баруга ышанмыйлар.
9. Ә йә алар җ ир ө стендә йө рмилә рме, вә ү злә реннә н элек һ ә лак булган кә ферлә рнең хә ленә карамыйлармы, алар куә ттә болардан артык иделә р, җ ирне сө рделә р вә биналарны мә хкә м итеп кү п тө зеделә р боларныкыннан артык итеп, вә аларга пә йгамбә рлә ре могҗ изалар вә ачык аң латмалар белә н килделә р, Аллаһ аларны золым итмә де, лә кин алар Аллаһ уга каршы барып ү злә ренә золым иттелә р.
10. Соң ра явызларның ахыр хә ле барачак җ ире бик явыз җ ә һ ә ннә м булды, алар Аллаһ уның аятьлә рен ялганга тоттылар һ ә м аятьлә рдә н кө лә р булдылар.
11. Аллаһ башлап кешелә рне юктан бар итә р, соң ра ү лгә ч, тергезеп ә ү вә лге хә ллә ренә кайтарыр, соң ра хө кем ителер ө чен Аллаһ уга кайтарылырсыз.
12. Кыямә т кө не булгач, кә ферлә р Аллаһ уның рә хмә теннә н ө мет, ө зеп сө йлә шмичә тик торырлар.
13. Аллаһ удан башканы Илаһ ә тоткан нә рсә лә ре ул кө ндә аларны ґә забтан коткарырга шә фә гатьче булмаслар, вә ул мө шриклә р Аллаһ уга шә рик иткә н нә рсә лә рен инкяр итә рлә р.
14. Кыямә т кө нне җ ә ннә ткә керә се мө эминнә р, җ ә һ ә ннә мгә керә се кешелә рдә н аерылырлар.
15. Ә мма иман китереп изге гамә ллә р кылган мө эминнә р, җ ә ннә т бакчаларында нигъмә тлә р эчендә шатланып йө рерлә р.
16. Вә ә мма аятьлә ребезне һ ә м терелеп ахирә ттә Безгә юлыгуны инкяр итеп кә фер булган кешелә р, ґә забка хафыйз ителерлә р.
17. Аллаһ һ ә р эшендә кимчелектә н пакь, кичкә кергә ндә вә таң га кергә ндә намазлар укып Аллаһ уны мактап тә сбихлә р ә йтегез!
18. Җ ирдә вә кү клә рдә Аллаһ уны мактап тә сбихлә р ә йтелә дер, кичкә хә тле икенде намазын вә тө ш вакыты авышкач, ө йлә намазын укып, Аллаһ уны мактап, тә сбихлә р ә йтегез!
19. Ул – Аллаһ терекне ү лектә н чыгарыр, ягъни ү лекне тергезер, дә хи ү лекне теректә н чыгарыр, ягъни терене ү терер, вә җ ирне кыш ү лгә ннә н соң яз яң гыр белә н терелтер, сез дә ә нә шулай терелеп каберлә регездә н чыгарылмыш булырсыз.
20. Дә хи Аллаһ уның кодрә тенә дә лалә т иткә н нә рсә лә рдә н берсе асылыгыз Адә м г-мне туфрактан халык итте, соң ра сез кеше булып җ ир йө зенә таралдыгыз.
21. Дә хи Аллаһ уның кодрә тенә дә лиллә рдә ндер сезнең ө чен Аллаһ уның ү зегездә н хатыннар яратмаклыгы, чө нки Һ ава Адә мнең кабыргасыннан халык ителде, ул хатыннар белә н ө лфә тлә неп бергә яшә вегез ө чен, дә хи ир белә н хатын арасында дуслык һ ә м мә рхә мә тлек кылды, ә лбә ттә, Аллаһ уның бу эшлә рендә фикерли белгә н кешелә р ө чен гыйбрә т бардыр.
22. Җ ир вә кү клә рнең тө зелеше, вә теллә регез, вә тө слә регез тө рлечә булуы, Аллаһ уның галә мә тлә реннә ндер, ә лбә ттә, Аллаһ уның бу эшлә рендә белем иялә ре ө чен дә лиллә р бардыр.
23. Дә хи Аллаһ уның могҗ изасыннандыр кичлә рен вә кө ндезлә рен йоклап рә хә тлә нү егез, вә кө ндезлә рен Аллаһ уның фазълыннан дө нья ахирә тлә регезне кә сеп итү егез, ә лбә ттә, бу эшлә рдә игътибар белә н тың лаучыларга Аллаһ уның кодрә тенә дә лиллә р бардыр.
24. Дә хи Аллаһ уның могҗ изасыннандыр сезгә яшенне кү рсә тү е, яшеннә н куркып, яң гырны ө мет иткә негез хә лдә, һ ә м кү ктә н яң гыр иң дереп ү лгә н җ ирне тергезү е, Аллаһ уның бу эшең дә дә гакыллы кешелә ргә дә лил бар.
25. Дә хи Аллаһ уның могҗ изасыннандыр җ ир вә кү кнең терә ү сез Аллаһ уның кодрә те белә н торулары, соң ра, Исрафил фә рештә каберлә регездә н чыгыгыз, дип бер мә ртә бә ә йтсә, шулвакыт һ ич кичекмичә чыгарсыз.
26. Җ ир вә кү клә рдә булган мә хлукълар барчасы Аллаһ у тә галә некедер, һ ә рберсе Аллаһ уга итагать итә рлә р.
27. Аллаһ башлап кешелә рне юктан бар итә р, соң ра ү лгә ннә н соң тергезеп ә ү вә лге хә ллә ренә кайтарыр, бу эш Аң а бик ансаттыр, җ ирдә вә кү клә рдә Аллаһ у тә галә нең бө еклегенә мисаллар бардыр, Ул һ ә р эштә җ иң ү че вә хикмә т илә эш кылучылардыр.
28. Ий мө шриклә р, Аллаһ сезгә ү зегездә н бер мисал китерер, ү зегезнең сатып алган колларыгыз. Без сезгә биргә н байлыкта сезнең белә н бертигез була алалармы, ул колларыгыз малларыгызга хуҗ а булып, сезнең белә н бертигез файдалана алалармы, һ ә м кол булмаган кешелә рнең малларыгызга хыянә т итү лә реннә н курыккан кеби, колларыгызның малларыгызга хыянә т итү лә реннә н куркасызмы? Ә лбә ттә, һ ичкайчан колларыгызны малыгызга хуҗ а итә чә гегез юк. Шулай булгач, диндә бер мә хлукъны яки бер кешене ничек Аллаһ уга шә рик итә сез? Без ә нә шулай аятьлә ребезне ачык аң латабыз, аң лый белгә н кешелә р ө чен.
29. Коръә н белә н гамә л кылмыйча ү злә ренә золым иткә н кешелә р дә лилсез нә фес һ аваларына иярделә р, шундый кешелә рне Аллаһ адаштырганнан соң аларны кем туры юлга кү ндерә алыр? Аларга ахирә ттә ярдә мчелә р булмас.
30. Ий Мухә ммә д г-м, динең не халис Аллаһ ө чен генә кыйл, ягъни ихласлы булганың хә лдә дингә юнә леп сә ваблы эшлә ргә ө ндә ү дә, вә гө наһ лы эшлә рдә н тыюда истикамә тле бул, ул ислам дине Аллаһ уның мә хкә м туры динедер, кешелә рне шул ислам диненә яраклы итеп тө зеде, ягъни кешелә рне Аллаһ ислам дине ө чен генә халык кылды, димә к кешенең чын кеше булуы ислам дине белә ндер, югалган кешелекне исламнан табып алыгыз! Аллаһ уның диненә ү згә рмә к юктыр, бу ислам дине гаять туры, гаять кө чле, кыямә ткә чаклы каим диндер, лә кин кү брә к кешелә р исламның хаклыгын белмилә р. " Ий кешелә р! Исламнан сукыр булып кешесезлек белә н тә рбиялә нмә гез!
31. Аллаһ уга мө рә җ ә гать итеп һ ә рвакыт Аң а итагатьтә булыгыз, вә Аң а гө наһ лы булудан сакланыгыз, дә хи намазларыгызны вакытында укыгыз, һ ә м һ ичнә рсә не Аллаһ уга тиң кылмагыз, мө шриклә рдә н булмагыз!
32. Шул кавемнә рдә н булмагыз, алар диннә рен тө рле кисә клә ргә бү лделә р, вә алар тө рле-тө рле мә зһ ә б иялә ре булдылар, вә ул тө рле мә зһ ә б иялә ре һ ә рбере ү зенең батыл динен хак дип белеп шатланыр. Лә кин Ислам динендә мә зһ ә блә ргә бү ленү хә рамдыр.
33. Ә гә р кешене зарар тотса, инабә т илә ихлас Раббысына дога кыладыр, соң ра Аллаһ алардан зарарны алып рә хмә те белә н рә хә тлекне, шатлыкны татытса, шулвакыт алардан җ ә мә гать Аллаһ уга мә хлукъны тиң дә ш итеп мө шрик булырлар.
34. Без биргә н нигъмә тлә ргә шө кер итмилә р, ә лбә ттә, кө ферлек кылалар. Ий Аллаһ дошманнары, дө ньяда аз гына файдаланыгыз, ґә забыгызны тиздә н белерсез.
35. Ә ллә Аллаһ уның тиң дә ше барлыгын дө реслә п сө йли торган китап яки фә рештә иң дердекме аларга?
36. Ә гә р кешелә ргә байлык, сә ламә тлек рә хә тлеклә рен татытсак, аның ө чең шатланыр, вә ә гә р ү злә ре кә сеп иткә н гө наһ лары сә бә пле катылык ирешсә, ул вакытта алар Аллаһ уның рә хмә теннә н ө метлә рен ө зә рлә р.
37. Кү рмилә рме, Аллаһ телә гә н бә ндә сенә киң ризык бирер, вә телә гә н бә ндә сенең ризыгын тар кылыр. Аллаһ уның бу эшендә мө эминнә р ө чен гыйбрә т бардыр. Чө нки бу эш кешелә р ихтыярында тү гел, фә кать Аллаһ ихтыярындадыр. Хак мө эмин нинди хә лдә дә риза булып Аллаһ уга итагать итә ргә тиеш.
38. Инде малың нан якын кардә шлә рең нең хакын бир, вә мескеннә ргә, мө сафирларга дә хакларын бир, бу ә йткә ннә рне ү тә мә к Аллаһ уның ризасын эстә гә н мө эминнә ргә хә ерледер, вә алар газаптан котылып изге телә клә ренә ирешү челә рдер.
39. Кешелә рдә н кү брә к алыр ө чен биргә н садака вә бү лә клә регезгә сә ваб юктыр Аллаһ хозурында, Аллаһ ризалыгы ө чен генә бирелгә н садаканың ә җ ере ике ө леш бирелер.
40. Аллаһ сезне халык кылды, соң ра ризыкландырды, соң ра ү терер, соң ра хисап ө чен тергезер, инде сезнең Аллаһ уга шә рик иткә н сынымнарыгыздан яки ишаннарыгыздан шул эшлә рне эшлә ү челә ре бармы? Ул – Аллаһ аларның шә рик кылган нә рсә лә реннә н пакь вә бө ектер.
41. Кешелә рнең кылган фә хеш, хә рам эшлә ре сә бә пле җ ир ө сте вә диң гезлә р ө сте бозылды, Аллаһ удан җ ә за йө зеннә н каты ачлык, йогышлы каты чирлә р заһ ир булды, кылган бозык эшлә ренең бә гъзе гө наһ ларына дө ньяда ук ґә забны татытмаклыгыбыз ө чен, шаять бозыклыктан яхшылыкка кайтырлар, иман китереп һ ә м тә ү бә итеп, тө зә леп мө селман булырлар.
42. Ә йт: " Җ ир ө стендә йө регез, сездә н элек яшә гә н кә ферлә рнең хә лен, ничек һ ә лак булуларын карагыз, аларның кү брә ге мө шрик иделә р.
43. Инде батылдан вә нә җ естә н пакь һ ә м туры булган хак дин исламга йө зең не юнә лдер, Аллаһ удан дө ньяга кире кайтарылу булмый торган кө н килмә с борын, ул кө ндә кешелә р тө рле дә рә җ ә лә ргә бү ленерлә р.
44. Берә ү Аллаһ уга карышып кә фер булса, кә ферлеге ү зенә дер, вә берә ү Аллаһ уга итагать итеп изге гамә ллә р кылса, андый мө эминнә р җ ә ннә ттә ү злә ренә урын хә зерлә рлә р.
45. Алар иман китереп изге гамә ллә р кылганнары ө чен тиешле сә вабны биргә ннә н соң дә хи фазълыннан артык савап бирсен ө чен, тә хкыйк Аллаһ имансызларны сө ймидер.
46. Дә хи Аллаһ уның могҗ изасыннандыр яң гыр белә н шатландыручы җ илне җ ибә рү е, вә рә хмә те белә н яң гырдан ү стергә н ризыкларны таратуы, вә Аның ә мере илә диң гезлә рдә кө ймә лә рнең йө рү е, вә тө рле эшлә р, сә ү дә лә р белә н Аллаһ уның фазълыннан ризык кә сеп итү егез, шаять болар ө чен шө кер итә рсез.
47. Тә хкыйк Без синнә н элек пә йгамбә рлә рне ү злә ренең кавемнә ренә җ ибә рдек, алар ачык аң латмалар белә н килделә р, лә кин – кавемнә ре ышанмады, Без аларны һ ә лак иттек, ґә һ едебездә мө эминнә ргә ярдә м итмә к Безгә лязем булды.
48. Аллаһ җ иллә рне җ ибә рер вә алар белә н болытларны кү тә рер, вә ул болытларны ү зе телә гә нчә бер-берсенә кушып туплар, вә кисә клә ргә бү лә р, кү рерсең яң гырны болытлар арасыннан чыгар, ә гә р ул болытларны ү зе телә гә н бә ндә лә ренә ирештереп яң гыр яудырса, шулвакытта алар шатланырлар.
49. Гә рчә яң гырдан элек яң гыр яудан ө метсез булсалар да.
50. Карагыл Аллаһ уның рә хмә те белә н иң гә н яң гырга, корылыктан ү лгә н җ ирне яң гыр белә н ничек тергезә, ошбу нә рсә лә ргә кө че җ иткә н Аллаһ уның ү лгә н кешелә рне тергезергә, ә лбә ттә, кө че җ итә р, Ул – Аллаһ һ ә р нә рсә гә кадирдер.
51. Ә гә р зарарлы җ ил җ ибә рсә к, игеннә рне вә ү лә ннә рне саргаймыш кү рсә лә р, ә лбә ттә, игеннә ре саргаймыш соң ында кешелә р Аллаһ уга ышануны вә нигъмә тлә ренә шө кер итү не инкяр итә р иделә р.
52. Син, ә лбә ттә, мә ет кеби кү ң еле ү лгә н кешелә ргә иманга, исламга чакыруың ны ишеттерә алмассың, вә сине ялганга тотып хактан баш тарткан саң гырауларга да ишеттерә алмассың.
53. Дә хи сукырларны адашуларыннан туры юлга кү ндерә чә к тү гелсең, син ишеттерә алмассың, мә гә р аятьлә ребезгә иман китергә н инсафлы кешелә ргә ишеттерә алырсың, алар ислам динен дө реслә п тотучы мө селманнардыр.
54. Аллаһ сезне халык кылды вә зә гыйфь итеп дө ньяга китерде, соң ра зә гыйфьлегегездә н соң куә тле итте, соң ра куә т соң ында картлык вә зә гыйфьлекне бирде, Аллаһ ү зе телә гә нчә халык кылыр, Ул белү че вә кадирдер.
55. Кыямә т торгызылган кө ндә имансызлар кабердә бер сә гатьтә н артык тормадык, дип ант итә рлә р, алар кабердә кү пме торулары хакында ялган сө йлә гә ннә ре кебек, дө ньяда вакытларында, терелү юк, дип ялганлыйлар иде.
56. Белем вә иман бирелгә н фә рештә лә р вә адә мнә р аларны ялганчы кылып ә йтерлә р: " Аллаһ китабы Коръә ндә ә йтелгә нчә, кубарылмас кө ненә чаклы кабердә яттыгыз, менә бү ген каберлә рдә н кубарылу Кө недер, лә кин сез аның булачагын белмә дегез."
57. Ул кө ндә залимнә ргә гозер кү рсә тү лә ре файда бирмә с, вә ул кө ндә гыйбадә т белә н Аллаһ уны риза кылу алардан соралмас.
58. Тә хкыйк ошбу Коръә ндә кешелә ргә хө кемнә рне, тө рле мисалларны вә ґә җ ә еб хә ллә рне бә ян иттек, ә гә р син тө рле могҗ изалар белә н килгә н булсаң, ә лбә ттә, имансыз кешелә р ә йтерлә р иде: сез фә кать ялганчыларсыз, дип.
59. Ә нә шуның кеби хакның хаклыгын белмә гә н җ аһ ил булмаган кешелә рнең кү ң еллә ренә мө һ ер басар.
60. Ий Мухә ммә д г-м, аларның ә йткә н ялган сү злә ренә сабыр ит, чыда, кубарылуга ышанмаган кешелә р, сабырсызлыгың сә бә пле, сине гакылсыз итмә сеннә р. Сабыр итсә ң Аллаһ ташламас, эшең уң ышлы булыр.