Лан» әскери-спорттық ойынын мектепте ұйымдастыру және өткізу.

Ә рбір жаң а оқ у жылының басында қ ыркү йек айында барлық орта мектептер мен орта арнайы оқ у орындарында, КТМ-де келесі жұ мыстар жү ргізіледі.

1-курс тобы, ә рбір 9-сыныпта ө ткізілетін ашық жастар жиналысында оқ ушылардың «Ұ лан» ойынына тү суі туралы сұ рақ шешіледі. Жиналыс батальон штаб мү шелерімен жә не сынып жетекшілерінің қ атысуымен ө ткізіледі.

Ойынғ а қ атысу туралы сұ рақ ты балалардың ө здері шешулері тиіс. Ә рбір ұ ландық қ ы тө мендегі міндеттер жү ктеледі:

Ө з Отанның патриоты болу.

Ә Қ К-дегі қ ызметке ө зін-ө зі даярлау ағ ашқ а оннан кем емес тартыла білу, басқ а нормативтерді орындау, атап айтқ анда.

Ү лгілі оқ у, тә ртіпті болу.

Инициатива кө рсете білу, «Ұ лан» ойыны командирлерінің бұ йрық тарын жылдан ә рі дә л орындау.

Ұ қ ыпты сыртқ ы тұ лғ ағ а ие болу, ү лкендерге сыйластық пе, қ арау.

АӘ Д жә не ә скери-спорттық жұ мысқ а арналғ ан оқ у – материалдық базаны қ ұ рудың жә не жетілдірудің белсенді қ атысушысы болуы тиіс.

Жиналыста бө лімшелерді, взводтарды қ ұ ру, командирлер мен ұ рыс парағ ының редакторы тағ айындалуы керек.

10-11 сыныптар, оқ у орындарының 2-3 курстар взводтарында командалық қ ұ рамды қ айта таң дау жү зеге асырылады. Батальонда тағ айындалады: батальон камандирі, тә рбиелік іс бойынша орынбасры, штаб башысы жә не штаб мү шелері.

Камандалық қ ұ рамғ а таң далынғ ан ұ ландық тар ә ркім ө з бағ ыттары бойынша жұ мыстарды ұ йымдастырады жә не оны орындағ аны ү шін батальон штабы алдында персанальды жауапкершілікке ие болады. Айына бір реттен жиі емес бө лімшелер, взводтар, ұ рыс парақ тарының редакторларын оқ ыту, кү нтізбелік жоспар, сабақ кестесі ө ң деледі, «Ұ ландық» газетін ай сайын шығ арады, ө рт саптық даяарлық, азаматтық қ орғ аныс ТЖ, арнайы даяарлық, тактика жә не т.б бө лімшелерге ұ ландық тарды даярлау тарауларын оқ ытуды ұ йымдастыру жү зеге асырылады.

Ойын батальонының штабы, взводтардың командалық қ ұ рамы жұ мыс жоспарын ө ң деп, бекітеді. Консульттанттар кең есі жә не оқ у орындарының коллективі ұ ландық тар барлық категориядағ ы актив оқ уларын ұ йымдастырады жә не ө ткізеді.

Батальон штабының басты міндеті – ә рбір ұ ландық тың қ орғ аныстық – кө пшілік жұ мыста жә не спорта белсенді қ атысуына қ ол жеткізу, ә рбір взводта жыл бойылық жоспарлы жұ мысты ұ йымдастыру.

Взвод – ойынның негізгі бө лімшесі. Онда ойын қ атысушыларымен бірге кү нделікті, ү немі ә скери – спорттық жұ мыс ө ткізіледі. Сондық тан взводтағ ы ұ йымдастырушылық жұ мыс маң ызды іс болып табылады. Взводтағ ы жұ мысты ү немі, ретті тү рде ө ткізу қ ажет, оның қ орытындыларын мерзімді тү рде жиналыстарда талқ ылау, взвод ұ ландық тарының барлық тапсырмаларды орындауын есепке алу.

Взвод камандирі «Ұ ландық қ а арналғ ан» бағ дарламасы бойынша ұ ландық тарды сабақ қ қ атысуы, қ алыптасқ ан нормативтерді, тапсырмаларды олардың орындауы, ә скери-патриоттық жә не қ орғ аныстық -кө пшілік жұ мыстар кө рсетілетін «Ұ ландық тар взводының кү нделігін» жү ргізеді.

Ойынғ а ә дістемелік жә не педагогикалық жетекшілік ету ү шін мұ ғ алімдер, соғ ыс ардагерлері, жауынгер - интернационалисттер, запастағ ы жауынгерлер, ата-аналар, медициналық қ ызметкерлер, «Отан» белсенділері, ЖОО студенттері ішінен концультаттар Кең есі қ ұ рылады. Кең ес тө рағ асы жә не бас консультант айына екі реттен кем емес инструктивті жә не ә дістемелік сабақ тар ө ткізеді, айына бір рет ойынның барлық бө лімшелері командалық қ ұ рамының оқ уы ұ йымдастырылады.

Директор ойынғ а ұ йымдастырушылық – педагогикалық жетекшілігін жү зеге асырады, оқ ушыларғ а ә скери-патриоттық тә рбие беруге сынып жетекшілерін, тұ тасымен педагогикалық ұ жымды белсенді қ атысуғ а тартады, ойынды материалдық қ амтамасыз ету ү шін батальон штабы, консультанттар кең есіне кө мек кө рсетеді.

«Ұ ЛАН КҮ НІН» Ұ ЙЫМДАСТЫРУ»

Ол барлық салт-жоралардың орындалуымен апта сайын жү ргізіледі. Белгілі бір кү нде, сабақ тардың нақ ты саны, міндеттері мен мақ саттары кө рсетілген «Ұ лан кү нін» ө ткізу туралы бұ йрық келесідегідей бірізділікте шығ арылады:

Взводтар бойынша сапқ а тұ ру;

Штаб басшысы ұ ландық тардың бар жә не сабақ қ а даяр екендігі туралы взвод командирлерінің баяндамасын қ абылдайды;

Штаб басшысы батальон басшысына баяндайды;

Батальон командирі ойынғ а қ атысушылармен амандасып, тапсырмалар береді;

Взводтар батальон бұ йрық берумен мектеп жетекшілігі жә не педагогикалық ұ жым алдында салтанатты маршпен ізет ете жү ріп ө теді де, сабақ тарына тарасады.

Жоспарғ а сә йкес ә рбір взвод кестеде кө рсетілген ө здерінің нақ ты істерімен айналысады.

ОРТА МЕКТЕПКЕ АРНАЛҒ АН «Ұ ЛАН КҮ НІНЕ» НҰ СҚ АСЫ

Бірінші сағ ат дене даярлығ ы. Жасө спірім ұ лдар – кө пір ағ ашқ а тартылуды машық тану, 100м қ ашық тық қ а жү гіруге машық тану, кіші допты лақ тыру. Қ ыздар – арқ амен жата, кеудені кө теруге машық тану, жү гірудегі жә не кіші допты лақ тыруғ а машық тану, взвод командирі жү ргізеді.

Консультант – дене мә дениеті жетекшісі. Противогаздың жарамсыздығ ын анық тау жә не оны қ олдану білігіне машық тану. Батальон командирінің белгілеуі бойынша 11сынып оқ ушылары жү ргізеді. Консультант АӘ Д оқ ушысы 10 «Б».

Бірінші сағ ат – 10 «А» сыныбының екінші сағ ат тақ ырыбы. Екінші сағ ат – 10 «А» сыныбының бірінші сағ ат тақ ырыбы 11 «А».

Бірінші сағ ат. АКМ жә не ату қ аруларының даму тарихы білімдері бойынша викторина АӘ Д оқ ытушысы жү ргізеді.

Екінші сағ ат. Дене даярлығ ы. Жасө спірім ұ лдар – жү гіруге жә не салмағ ы 700г гранатаны лақ тыруғ а машық тану. Қ ыздар – жү гіруге жә не салмағ ы 500г гранатаны лақ тыруғ а машық тану. Взвод командирі ө ткізеді. Консультант – дене мә дениеті жетекшісі.

11 «Б». Бірінші сағ ат – 11 «А» сынып сабағ ының сағ аты бойынша тақ ырып. Екінші сағ ат – 11 «А» сынып сабағ ының бірінші сағ аты бойынша.

Сабақ аяқ талғ ан кезде батальон қ айтадан сапқ а тұ рады, батальон командирі ө ткізілген сабақ тың сапасына бағ а береді, осыдан кейін батальон қ айтадан салтанатты маршпен жү ріп ө теді.

«Ұ лан кү ні» корытындылары бойынша ә рбір взводта «Ұ рыс парағ ы» шығ арылуы тиіс. Кү н жетістігі педагогикалық ұ жымның, консультанттардың, жасө спірім ұ лдар мен қ ыздардың жолдастық біріккен жұ мыстарына тә уелді.

Ұ лан ойынының басты мү шесі взвод болып табылатындық тан – Ұ ландық тардың ауыстырылмайтын кө мекшілері сынып жетекшілерінің рө лі жоғ арылайды. Ойын оқ утышыларғ а былайша айтқ анда «қ иын» балаларғ а «кілт табуына» кө мектеседі.

Батальонда Қ.Р. бұ йрығ ы болуы тиіс.

МЫНА САЛТ ЖОРАЛАР БЕКІТІЛГЕН:

Ойынның жаң а қ атысушыларын Ұ лан қ атарына салтанатты қ абылдау.

Салтантты іс шараларды ө ткізу кезінде батальон жалауын алып шығ у.

Ел ө міріндегі Қ.К. атаулы даталарғ а алғ ыс, мадақ тауларды жариялауғ а арналғ ан ұ ландық тардың салтанатты сапқ а тұ руы.

Ескерткіштерде, мемориалды белгілерге қ ұ рметті қ арауылды қ ою, оқ у мекемелері, Қ.К. отан тарихындағ ы атаулы кү ндер.

«Ұ лан» ойыны бойынша бұ йрық ты сап алдында жариялау.

ЕРЕКШЕЛЕНУ БЕЛГІЛЕРІ ЖӘ НЕ ФОРМАСЫ.

Киім формасы – А.Ә.Д. пә ні бойынша мектептегі қ алыптасқ ан форма. Сол жең де кутки, шынтақ тан жоғ ары – Ұ лан ойынының шевроны, бө лім командирлерінде эмблема астында екі кө к жолақ, батальон командирі орынбасарында – бір ү лкен кө к жолақ. Санитар дружиналары сол қ олдарында қ ызыл крест эмблемасы бар таң ғ ыш тығ ып жү реді.

«Ұ лан» ойынының негізгі ережелері жә не мазмұ ны.

ОЙЫНҒ А БАСШЫЛЫҚ ЕТУ.

«Ұ лан» ойынының ұ йымдастырушылары болып табыллады:

Қ Р Қ орғ аныс Министрлігі.

БМ тә рбиелік жә не ә леуметтік қ ұ қ ық тық жұ мыстар департаменті. Қ Р Білім жә не Ғ ылым, денсаулық сақ тау, спорт жә не т.б. министрліктер. Жергіліктерде ойынғ а жетекшілік жасау ү шін «Алау», «Ұ лан» ойындарының штабтары мен бұ йрық берушілері бекітіледі. Оның қ ұ рамына білім беретін органдарының ө кілдері, ә скери комиссариаттар, ә скери бө лімшелер жә не т.с.с. енеді.

Штабтар ойынның ұ йымдастырушылық жә не ә дістемелік жетекшілігін жү зеге асырады, ұ ландық тарды даярлау жә не ойынды ұ йымдастыру бойынша ұ сыныстарды ө ң деуді, бұ йрық тарды дайындайды, жұ мыс қ орытындыларын шығ арып, оқ у жү ргізеді жә не т.с.с.

«Ұ лан» ойынының батальондағ ы жә не взводтағ ы даярлық мазмұ ны.

Ойын мазмұ ны болып табылады: арнайы тапсырмалар, ә скери-спорттық жарыстар, эстафеталар, десанттар, операциялар, марш-лақ тырушы, жергілікке арналғ ан тактикалық ойындар жә не т.с.с.

Ойынның қ атысушылары жыл бойы келесі тараулар бойынша білімдерін жә не практикалық дағ дыларын терең детіп, жетілдіруге міндетті:

Отан кү зетінде Қ Р Қ арулы кү штері.

Тактикалық даярлық. Атыс даярлығ ы.

Қ Р Қ арулы кү штер жарлық тары.

Саптық даярлық – Ә скери топография.

Азаматтық қ орғ аныс жә не ТЖ.

Медико – санитарлық даярлық.

Дене даярлығ ы.

Ә скери-қ олданбалы, техникалық даярлық.

Қ Р Қ АРУЛЫ КҮ ШТЕРІ

Батальон командалық қ ұ ралы, взводтардың Қ Р Қ.К тарихын оқ ыту кезінде консультанттар кең есі ойын қ атысушылары тө мендегілерге ұ мтылатындай етіп бағ ыттауы қ ажет.

АӘ Д тақ ырыптары бойынша ө з білімдерін бекіту, АӘ Д оқ улық тақ ырыптарының танысу.

Бү гінгі таң дағ ы Қ Р Қ К белгіленуімен, міндеттерімен, қ ұ рамымен таныстыруды жалғ астырады.

Ө з бойларында Қ азақ стандық патриотизм жә не интернационализм сезімдерін, Отанғ а жә не Қ К деген сү йіспеншілікке, ә скери парызды мінсіз орындауғ а, жоғ ары тә ртіптілікке жә не Отанды қ орғ ау ү шін жеке жауапкершілік даярлық сезімдеріне тә рбиеленеді.

Оқ у жылы бойында «Ұ лан» бұ л тарауды оқ ыту кезінде келесі бағ ыттар бойынша жү ргізіледі: викторина, ерлік сабақ тары, олимпиадалар жә не т.б.

Қ Р Қ К бойынша олимпиадаларды бірнеше кезең де ө ткізу ұ сынылады:

1. Егеменді Қ азақ станның Қ арулы Кү штері.
2. Жалпы белгілену кү штері, олардың қ ұ рамы мен белгіленуі.
3. Ауа қ орғ аныс кү штері.
4. Мемлекеттік шекараны кү зету кү штері.
5. ВВС жә не ВМФ
6. Батырлық – патриоттық тақ ырыптарғ а тақ пақ тар жә не ө лең дер орындау.
7. Викторина – қ осымшаланады.

Тактикалық даярлық.

Ұ ландық тарғ а қ ажет:

МСО ұ йымдастыру, ұ рыс ә рекеттерінің негіздері, ұ рыстағ ы солдат міндеттері бойынша білімдерін терең детуі;

Ұ рыс басталғ ан сә тте, қ орғ аныс кезінде, барлау жү ргізуде солдаттардың ә рекетінің орындалуындағ ы практикалық дағ дыларды бекіту;

Қ арсылас ұ шақ тары мен тікұ шақ тарына автоматтан от шашу жә не танктермен кү рес тә сілдерімен танысуды жалғ астыру;

Ө з бойында ерлік, ө зара кө мекке даярлық, жауапкершілік, ұ жымшылдық, жолдастық қ а даярлық сезімдеріне қ ойылғ ан тапсырмаларды орындауғ а тә рбиелеу.

Викторина нұ сқ асы қ осымшаланады.

АТЫС ДАЯРЛЫҒ Ы.

Ұ ландық тарғ а қ ажет:

Қ олдан жасалғ ан жарқ ыншақ ты бомба, АКМ материалдық бө лігі мен ұ рыс қ асиеттері бойынша білімдерін терең дету.

Ату ережелері мен ә рекеттерін орындау кезіндегі ә рекеттердегі практикалық дағ дыларды бекіту.

Ату қ аруын сақ тау жә не ұ қ ыпты ұ стау ережелерімен танысуын жалғ астыру.

Ө з бойында ұ рыста сенімді болуғ а тә рбиелеу жә не оны шебер мең геру қ ажеттілігін тү сіну.

Атыс даярлығ ына оқ ыту АӘ Д сабақ тарында, атыс ү йірмелеріндегі жә не «Ұ лан» ойын бағ дарламасы бойынша сабақ тар жү йесінде ү немі жү ргізіледі. «Снайпер» операциясы ұ сынылады, ол бес кезең де жү ргізіледі.

Ату бойынша ұ йымдастырылатын жарыстар мен машық тандыруғ а арналғ ан орындарды даярлау.

Апта сайынғ ы Ұ лан кү ні барысында атыс даярлығ ы бойынша ретті сабақ тарғ а ұ ландық тарды жаппай тарту.

Взводтардағ ы ату бойынша жеке-командалық бірінші болу жарыстарын, АКМ бө лік жұ мыстарының жә не қ ұ рылымының білімдері бойынша конкурстар ө ткізу. Қ орытынды кезең – толық қ ұ рамда барлық взводтардың қ атысуымен батальон біріншілігіне пневматикалық қ арудан ату бойынша жарыс. АКМ білімі жә не ату қ аруының даму тарихы бойынша викторина нұ сқ асы – қ осымшаланады.

Қ Р Қ АРУЛЫ КҮ ШТЕР ЖАРҒ ЫЛАРЫ

Ұ ландық тарғ а қ ажет:

Кү ндізгі жә не сағ аттық солдаттар міндеттері, жауынгерлік тә ртіптілік талаптары туралы білімдерін терең дету.

Жауынгерлік сыпайылылық ты қ адағ алау, жауынгерлік ізет кө рсету, бұ йрқ тарду орындау кезіндегі ә рекеттер, ү лкендерге қ атынас жасаудағ ы дағ дыларды бекіту.

Ішкі жә не қ арауылдық қ ызмет-міндеттерімен, ә скери-қ ызметкерлердің жалпы міндеттерімен танысуды жалғ астыру.

Ө з бойларында Қ Р Қ арулы кү штеріне деген сү йіспеншілікке, жоғ ары тә ртіптілікпен орындаушылық қ а, командирлер мен басшылардың бұ йрық тарын мү лтіксіз орындау даярлығ ына тә рбиелеу.

Уставтарды оқ ыту кезінде олимпиада, конкурстар, викториналар ө ткізу ұ сынылады.

Қ Р Қ К уставтар мә ніне викторина нұ сқ асы қ осымшаланады.

Саптық даярлық

Ұ ландық тарғ а қ ажет:

Сап элементтерін білу жә не сапқ а тұ рмас бұ рын солдат міндеттерін білу.

Қ арусыз біреулік саптық тә сілдерді жә не саптағ ы командаларды дұ рыс орындау практикалық дағ дыларын бекіту.

Қ ару мен саптық тә сілдерді орындау тә ртібімен танысуды жалғ астыру.

Ө з бойында ұ йымдастырушылық, тә ртіптілік, тартымдылық, ұ жымдылық, жолдастық, ө зара кө мек сезімдеріне тә рбиелеу. Саптық даярлық бойынша біріншілікке бө лімшелерді жарыстыру, сап жә не ә н айтуларын қ арау ұ сынылады: бө лімше толық қ ұ рамда екі сапқ а тұ рады. Бө лімше командирі қ арауғ а даярлық тары туралы баяндайды. Судьялар бағ аланады:

а) «Сапқ а тұ р», «Тік тұ р», «Тү зел», «Еркін тұ р», «Жинақ тал», «Тара» командаларының орындалуын, қ озғ алыста жауынгерлік ізет кө рсетулерін, қ озғ алыста жә не бір орында бұ рылулар, саптық жү ріспен қ озғ алу, қ атысушылардың сыртқ ы тұ лғ асын, саптық ә ндерін орындау.

б) Бір кісілік даярлық тарын: саптық жү ріспен қ озғ алу, басшылық қ а келу жә не кету, бір орында жә не қ озғ алыстағ ы бұ рылулар, жауынгерлік ізет беру.

в) Бө лімше командирлерінің ә рекеттері: Қ Р Қ К саптық уставына командалардың берілу дұ рыстығ ы, бө лімшедегі сап тә ртіптілігін жә не реттілігін қ адағ алау.

Ә СКЕРИ ТОПОГРАФИЯ.

Ұ ландық тарғ а қ ажет:

Ө зінің туылғ ан жерімен горизонт жақ тарын анық таудағ ы, ол туралы қ атысты бағ дар жә не жергілікті заттармен баяндау білігіндегі практикалық дағ дыларды бекіту.

Жергілікті дү ниеге бағ ытты анық тау реттілігімен танысуды жалғ астыру.

Ө з бойында инициативағ а, тапқ ырлық қ а, ө зіндік ә рекет ету даярлығ ына тә рбиелеу.

Топография – жауынгерлік ұ рыс даярлығ ы жү йесіндегі маң ызды пә ндердің бірі. Ол тактика жә не атыс даярлық тарымен тығ ыз байланысты.

Сабақ та топография бойынша алынғ ан білімдер мен дағ дыларды терең мең герту ү шін қ осымша даярлық тан кейін взвод бө лімшелер арасында комплекстік жарыстар ұ йымдастырылады.

Викторинаның ү лгі ретінде ұ сынылатын сұ рақ тар келесідегідей:

Азимут дегеніміз не?

Жергілікке бағ дарлану тә сілдері?

Картаны оқ у дегеніміз нені білдіреді?

Карта бетінде ашық қ оң ыр тү спен не белгіленеді?

Адрианов компасының кө мегімен азимутты қ алай анық тайды?

Компас жарамдығ ын қ алай тексеруге болады?

Кү нге қ арап бағ дарлану туралы айтып берің із?

Қ ұ мырсқ а илеуі ағ аштың қ ай жағ ына орналасады?

Топография бойынша ойындарды ұ ландық тар ө здері ойлап таба алады немесе «горизонт тұ сын анық тау», «азимут», «топография» секілді қ олдағ ы барды қ олданады.

АЗАМАТТЫҚ Қ ОРҒ АНЫС.

Ұ ландық тарғ а қ ажет:

Ядролық, химиялық, бактериялық қ арулардың залалдандыру қ асиеттері туралы білімдерін терең дету.

Олардан қ орғ ануды жә не АҚ белгі беру сигналдарын білуі.

Радиациялық химиялық барлау, дозиметриялық бақ ылау қ ұ ралдарын, ұ жымдық жә не жекелеп қ орғ ану қ ұ ралдарын қ олданудағ ы, тыныс алу жолдарын қ орғ аудың қ арапайым қ ұ ралдарын жасаудың практикалық дағ дыларын бекіту.

Радиациялық химиялық бақ ылау кү зеттерінің ә рекеттерімен, қ ұ тқ ару жұ мыстарын жү ргізу негіздері бар оқ у орындарында АҚ ұ ыймдастыру мен таныстыруды жалғ астыру.

Ө з бойында жоғ ары маральды-психологиялық сапаларғ а, АҚ іс шараларының тиімділігіне сенімділікке, қ арсыластың кө пшілікке залал келтіру қ аруынан қ орғ ану қ ұ ралдарының сенімділігіне, жоғ ары ұ йымдастырукшылық кең тә ртіптілікке, жағ дайдың кү рделі шарттарында АҚ бойынша міндеттерін орындау даярлығ ына тә рбиелеу.

Жоғ арыда аталғ ан тапсырмаларды орындау бойынша сыныптан тыс жұ мыстардың негізгі формасы-апта сайын ө ткізілетін «Ұ ландық тар кү ні».

АҚ бойынша практикалық сабақ тар маң ыздылығ ын ескере отырып ойын ұ йымдастырушыларына кез-келген машық тандыруды, ә сіресе противогазды қ олданудағ ыларды ө ткізу ұ сынылады. Бұ л жерде балаларды ө зінің қ арапайымдылығ ына қ арамастан пративагаз сенімді қ орғ аныс қ ұ ралы екендігіне сендіру маң ызды.

«Ұ ланның» ойындық мү мкіндіктері ә ртү рлі операциялар, конкурстар, жарыстар кезінде противагаздағ ы жаттығ уларды тиімді қ олдануғ а мү мкіндік береді. Мысалы, шаң ғ ы кө рсетілімін жетілдіру кезінде взводқ а енгізілмелі «газды» беру, қ атысушылар ойын барысында пративагаз киіп, «залалданғ ан участок аумақ тан» ө теді, дене даярлығ ы сабақ тарында кроссты пративагаз киіп ө ткізу, атыс даярлығ ы бойынша сабақ тарды-пративагаз кие жү гіріп АКН ө ң деу жә не жинау бойынша жарыстарды ө ткізу. Сонымен бірге пративогаздың жарамсыздығ ын анық тау жә не оны қ олдану іскерліктері бойынша жарыстар ө ткізу ұ сынылады.

Консультант-АӘ Д оқ ытушы-ұ йымдастырушысы.

Қ ару аумағ ында «АӘ Д жә не дене даярлық оқ у базасы-«ұ ландық тардың» қ амқ оры» конкрусында АҚ бойынша сабақ тарғ а арналғ ан оқ у материолдық база жетілдіріледі.

«Қ орғ аныс» операциясы кезінде АҚ штабы орнатқ ан нармативтерді орындауы тиіс. Білім жә не дағ дыларды мық ты бекіту ү шін виктарина, родиовикторина противогаз қ олдану ОЗК кию бойынша сайыстар, взвод, батольон біріншілігіне арналғ ан жарыстар сияқ ты формулаларды қ олдануғ а болады. Эстафета.

Оның қ ұ рамына енеді: АКМ шашу, жинау жә не кө здеген жерге Ф-1 гронатасын лақ тыру (кезең нің ұ зақ тығ ы 50 метр);

Жұ мысқ а ДП-5 приборын даярлау (кезең ұ зақ тығ ы 20 метр);

«Газдар» камандасын орындау (ұ зақ тығ ы 30 метр);

Противагаз кие отырып жолақ тардан ө ту (кезең ұ зақ тығ ы 70 метр);

ОЗК кию жә не «залалданғ ан» аумақ ты ө ту (кезең ұ зақ тығ ы 80 метр);

Залалданғ андарғ а пративагаз кигізіп оғ ан алғ ашқ ы медициналық кө мек кө рсетіп 30 метірге тасмалдау (кезең ұ зақ тығ ы 40 метр);

10 метр арақ ашық тан пневматикалық вентовкадан противагаз кие жү ріп атыс ашу (кезең ұ зақ тығ ы 20 метр);

Бө лімшедегі ә р бір ұ ланның міндеттері алдын-ала анық талады. Қ орғ аныс қ амалын трассировкалауғ а (10 адамғ а арналғ ан) 3 минут беріледі. Бө лімшеге «қ орғ аныс қ омалын трассировкалауғ а кіріс» командасын бө лімше командирі бергеннен бастап трассировка аяқ талу бойына «тік тұ р» командасына дейінгі уақ ыт есептеледі. Ә рбір жіберілген қ ате ү шін 30 секунттан айып уақ ыты есептеледі. Консультант АӘ Д оқ ытушы-ұ йымдастырушысы АҚ ө кілдері судиялар-оқ ушылар, ботольон штабы мү шелері.

Медико-санитарлық даярлық.

Ұ ландық тарғ а қ ажет:

АҚ медициналық қ ызметтерін ұ йымдастыру негіздерін жә не оның негізгі міндеттерін, сонитарлық дружина міндеттерін, кө пшілік залалданғ ан ошақ тардағ ы алғ ашқ ы медициналық кө мек мазмұ ны жә не науқ астардың кү тімі бойынша процедураларды орындау ережелері білімдерін терең дету; зардап шегу, кү йіп қ алу, бақ ытсыз жағ дайларда алғ ашқ ы кө мек кө рсету бойынша практикалық дағ дыларды бекіту; ө з бойында патриотизмге, науқ астарғ а адамгершілікпен қ арау, медициналық білімді мең геруге ұ мтылуғ а тә рбиелеу.

Ойынның ә рбір қ атысушы зардап шегушілерге кө мек кө рсету білімінің негізгі тә сілдерін, жарақ аттанғ андарды тез ә рі дұ рыс ауру ханағ а жеткізе білуі тиіс.

Нормативтерді орындау кезінде қ ателерге жол беріледі.

Танғ ыш, жгут дұ рыс емес салынады.

Асептика бұ зылады.

Зардап шегушіге мұ қ иат қ арамау.

«залалданғ анғ а» потивогаз кигізу бойынша нормативтер орындалмайды.

Қ анды тоқ тату уақ ытында саусақ пен басу жасалынбайды.

Ауру басқ ыш қ ұ ралдар енгізілмейді.

Басқ а танғ ыш салу бойынша жарыс ұ сынылады: 110сек. – 5ұ пай, 120-4, 130-3, 140-2, 150 – 1ұ пай.

Кө п ұ пай санын жинағ ан бө лімше жең імпаз атанады.

ДЕНЕ ДАЯРЛЫҒ Ы.

Ұ ландық тарғ а қ ажет: елдегі дене тә рбиесі жү йесі бойынша білімдерін ү немі терең дету, отанды қ орғ ауғ а жә не жоғ арғ ы ө ндірістік ең бекке ө зін даяндау, араласқ ан ә скери-спорттық жолақ тардан ө ту тә сілдерін, президенттік тест нормативтерін сенімді орындау, ә скердегі қ ызметке даяр болу, ө з бойында ерлікке, ерік кү штеріне, шыдамдылық, ептілік, моральды-психологиялық тұ рақ тылық, дене жү ктемесін кө теру қ абілетіне тә рбиелеу.

Ұ ландық тардың дене даярлық тары бір апта ішіндегі ә рбір боз бала немесе бой жеткеннің қ озғ алыстық белсенділігінің жалпы кө лемі 12сағ аттан кем болмайтындай етіп жоспарланады. Ретті тү рде жалпы мектептің іс-шаралар ө ткізу ұ сынылады кө п кү рестік, араласқ ан ә скери-спорттық эстафеталар жә не т.б. жарыстар ө ткізу ә рбір взводта ү ш кү рестік ұ йымдастыруғ а жә не ө ткізуге болады. Пневматикалық қ арудан ату, кросс – жасө спірім ұ лдар 1000метр, қ ыздар – 500метр, алысқ а граната лақ тыру, ұ лдар – 700г, қ ыздар – 500г.

Ү здік взвод тө мендегі кө рсеткіштер бойынша анық талады:

Сенбілік жә не спорттық базасын нығ айтуда қ атысу тиімділігі;

Жарыстарғ а қ атысқ ан саны;

Нормативті талаптарды орындау саны;

Батальон біріншілігіне жарыстарды ашылу салтанаты сапқ а тұ ру жә не батальон жалаулары алынып шығ уы тиіс. Содан кейін ботальон командирінің бұ йрығ ы беріледі.

Қ араша-желтоқ санында «ұ йымшыл жә не кү штілер» конкурсы ө ткізіледі, конкурс екі кезең де жү ргізіледі.

1-кезең – қ арашада ұ лдарғ а арналғ ан бұ рыла кө терілудегі тартылу бойынша кү ш даярлық тары, қ ыздары ү шін бастарына қ олдарын қ ойып, арқ ағ а жата тұ рып, кеудені кө теру ө ткізіледі.

2-кезең – желтоқ санда осы бағ дарлама бойынша финалдық жарыстар ө ткізіледі. Дене даярлық тарының жеке тү рлері бойынша жарыстарды ө ткізу нұ сқ асы ұ сынылады.

ЖАРЫСТАР Ү ШІН Қ АЖЕТ:

Ә рбір қ атысушы ү шін ү ш оқ тан берілетін пневматикалық винтовка,

Щиттердегі нысаналар,

Щиттерден 10-20 метрлік арақ ашық тық та орнатылғ ан атуғ а арналғ ан тіреулер,

Секундамерлер.

Орындау тә ртібі «Алғ а» бұ йрығ ы бойынша ауысым 60метр жү гіреді жә не тіреуге жатқ ан қ алпында нысанағ а ү ш оқ атады. «Алғ а» бұ йрығ ы жә не тіреу сызығ ына жеткенге дейінгі қ осымша атуғ а жіберілген уақ ыт сынақ уақ ыты болып табылады.

Жү гіру бойынша жаттығ уғ а қ ойылатын бағ алар:

Ұ лдар Қ ыздар

9, 2 сек - 5 ұ пай 10 сек - 5 ұ пай

9, 4 сек - 4 ұ пай 10, 4 сек - 4 ұ пай

10 сек - 3 ұ пай 10, 8 сек - 3 ұ пай

10 сек - 2 ұ пай 10, 8 сек - 2 ұ пай

Нысананың қ ара шең беріне тигізілмеген ә рбір ү шін бағ а 0, 5 ұ пайғ а азайтылады, нысанағ а тең тигізген жағ дайда кімде кө п ұ пай саны болса сол жең іске жетеді.

Судьялар: батальон штаб мү шелері.

Консультант – ә скери жетекші

Ұ лдар – кө пір ағ ашқ а тартылу

Қ ыздар – бастарына қ олдарын қ ойып, арқ ағ а жатқ ан кү йлерінде кеудені кө теру.

Жаттығ удың орындалуына қ ойылатын бағ алар:

9 класс 10 класс 11 класс

8 рет - 5 ұ пай 10 рет - 5 ұ пай 12 рет - 5 ұ пай

7 рет - 4 ұ пай 9 рет - 4 ұ пай 10 рет - 4 ұ пай

6 рет - 3 ұ пай З рет - 3 ұ пай 9 рет - 3 ұ пай

6 рет -2 ұ пай 8 - 2 ұ пай 9- 2 ұ пай

Ә рбір жаттығ удың жоғ арыда кө рсетілген саннан асуы 0, 5 ұ пай беріледі.

Жеке орын ұ пайлар сомасы бойынша анық талады.

Судьялар – батальон штаб мү шелері.

Консультант – дене мә дениетінің мұ ғ алімі.

60МЕТРГЕ ЖҮ ГІРУГЕ МАШЫҚ ТАНУ ЖӘ НЕ КІШІ ДОПТЫ ЛАҚ ТЫРУ.

Материалдық қ амтамасыз ету: кіші доптар 3-4 дана «Старт» нұ сқ ағ ышы, 60метрлік арақ ашық тық, жалаушалармен белгіленген коридор, доп лақ тыруғ а арналғ ан.

Жаттығ удың орындалуына қ ойылатын бағ алар:

Ұ лдар 10 сынып Қ ыздар 10 сынып

60 метрге жү гіру 60 метрге жү гіру

9, 2 сек - 5 ұ пай 10 сек - 5 ұ пай

9, 4 сек - 4 ұ пай 10, 4 сек - 4 ұ пай

10 сек - 3 ұ пай 10, 8 сек - 3 ұ пай

10сек – 2 ұ пай 10, 8с - 2 ұ пай

Ұ лдар 11 сынып Қ ыздар 11 сынып

100 метрге жү гіру 100 метрге жү гіру

15 сек - 5 ұ пай 17 сек - 5 ұ пай

15, 2 сек - 4 ұ пай 17, 2 сек - 4 ұ пай

15, 4 сек - 3 ұ пай 17, 4 сек - 3 ұ пай

15, 4 сек - 2 ұ пай 17, 4 сек - 2 ұ пай

Доп лақ тыру Граната лақ тыру

40 м - 5 ұ пай. 26м - 5 ұ пай. 30м - 5 ұ пай. 20м – 5 ұ пай.

37 м – 4 ұ пай. 24м – 4 ұ пай. 28м – 4 ұ пай. 17м – 4 ұ пай.

31 м – 3 ұ пай. 2 м – 3 ұ пай. 26м – 3 ұ пай. 13м – 3 ұ пай.

31м – 2 ұ пай. 21м-2 ұ пай. 26м - 2 ұ пай. 13м-2 ұ пай.

Орнатылғ ан уақ ыттан жылдам арақ ашық тық ты жү гіріп ө ткен ә рбір 0, 1 артық сек. ү шін қ ойылғ ан шектеуден допты асыра лақ тырғ ан ә рбір толық метр ү шін қ осымша 0, 5 ұ пай алады. Жеке алғ а шығ у, бө лімше жә не взвод біріншілігі алынғ ан ұ пайлардың суммарлы саны бойынша анық талады.

Судьялар – батальон штаб мү шелері.

Консультант – дене мә дениетінің мұ ғ алімі.

АЯҚ ТАРДЫҢ КӨ МЕГІНСІЗ КАНАТ БОЙЫНА Ө РМЕЛЕУГЕ МАШЫҚ ТАНУ.

9 сынып: 3м – 5 ұ пай, 2, 5м – 4 ұ пай, 2м – 3 ұ пай, 2м аз – 2 ұ пай.

10-11 сынып: 3м канат бойына тартылу: 6сек – 5 ұ пай, 8сек – 4 ұ пай, 11сек – 3 ұ пай, 11сек асса – 2ұ пай.

Кедергілердің ә скери-қ олданбалы жолақ тар элементінен ө туге машық тану; қ айта ө рмелеу, пневматикалық винтовкадан ату.

КӨ ЗДЕГЕН ЖЕРГЕ ГРАНАТА ЛАҚ ТЫРУ.

Материалдық қ амтамасыз ету: ұ зындығ ы 20 метр жә не биіктігі 50см тегіс сымдардан (тышқ ан аулаушы) торы, атыс рубежінен 10м қ ашық тық қ а орналасқ ан кө лемі 12, 5х12, 5см тө стік нысаналар, пневматикалық винтовкалар, ә рбір оқ ушығ а ү ш оқ тан беріледі. Ә рбір кө здеген жерге 5 данадан сопақ формадағ ы гранаталар.

«Алғ а» бұ йрығ ынан кейін ұ ландық бастапқ ы қ алыптан ү ш планкалық 5метр қ ашық тық тағ ыдай трасса бойын жағ алай 20 метр жү гіреді, тор астымен тек жасө спірім ұ лдар ө рмелейді, атыс рубежына дейін 20м трасса бойын жағ алай жү гіруді жалғ астырады. Ату ү шін қ алыптасқ ан қ алып – тік тұ ра қ олмен ату. Бір кө здеген жерге тигізу ү шін ү ш оқ беріледі. Тигізе алмағ ан жағ дайда қ атысушы бір айып шең берін – 20м жү гіріп ө тіп, келесі рубежғ а дейінгі трасса бойымен жү гіруді жалғ астыру қ ажет.

Ара қ ашық тық та кө здеген жерге грананта лақ тыру: жасө спірім ұ лдар 20м, қ ыздар – 15м. Бірінші кө здейтін жер – диаметрі 2м болатын жерде жатқ ан шең бер. Екінші кө зделетін жер – жерден 1м биіктікте орналасқ ан 1х1м терезе. Кезекті лақ тыру алдың ғ ы граната жерге тү скеннен кейін тұ рғ ан қ алып қ ана жү зеге асырылады. Осығ ан қ оса ұ ландық тың қ олында бір ғ ана граната ұ стауғ а болады. Қ алғ андары лақ тыру сызығ ынан 0, 5м арақ ашық тық та орналасу қ ажет.

Ә рбір тигізілмеген 5 гранатамен кө здеген жерге айып уақ ыты 20сек. қ осылады.

Судьялар – батальон штаб мү шелері.

Консультант – дене мә дениетінің мұ ғ алімі.

КЕДЕРГІЛЕРДІҢ Ә СКЕРИ-Қ ОЛДАНБАЛЫ ЖОЛАҚ ТАР ЭЛЕМЕНТТЕРІНЕН Ө ТУГЕ МАШЫҚ ТАНУ.

«Ұ рыс қ ұ ралдары» бар жә шікті тасымалдау, шұ нқ ыр арқ ылы секіру, қ ашық тық бойынша жү гіру.

Материалдық қ амтамасыз ету: салмағ ы 22, 5кг тұ ратын «ұ рыс қ ұ ралдары» бар жә шік, ұ лдар ү шін ені 2, 5м жә не қ ыздар ү шін 2м шұ ң қ ұ р, биіктігі 80-120см жә не ұ зындығ ы 5, 5м қ ашық тық. Бастапқ ы қ алып граната лақ тыруғ а арналғ ан терезеден 5м.

«Алғ а» командасы бойынша ұ ландық 20м жү гіреді, «ұ рыс қ ұ ралдары» бар жә шікті алып, (тек ұ лдар) 20м алғ а трасса бойынша оны кө шіреді, шұ ң қ ыр арқ ылы секіріп, 30м трасса бойын жағ алай жү гіреді де, қ ашық тық тан ө теді.

Ұ ландық иілу жазық тығ ы бойынша арақ ашық тық қ а кө теріліп соң ынан 0, 5 ә рі арақ ашық қ а секіріп тү суі тиіс. Жерге секіріп тү скеннен кейін ол финишке дейін 20м трасса бойымен жү гіруді жалғ астырады. «Алғ а» командасы берілгеннен «финиш» сызығ ына жеткенге дейінгі уақ ыт сынақ уақ ыты болып табылады.

Судьялар – батальон штаб мү шелері.

Консультант – дене мә дениетінің мұ ғ алімі.

Спорттық жұ мыс. Жарыстарды жоспарлау, ө ткізу жә не судьялық жасау.

Спорттық жарыстар ә скери қ ызметкерлердің спорттық шеберліктерін жә не дене даярлық тарының дең гейін жоғ арлатуғ а бағ ытталғ ан. Олар ә кери бө лім ү шін кестемен қ арастырылғ ан уақ ытта ө ткізіледі. Жарыстарды ө ткізу жә не ұ йымдастыру тә ртібі бө лім командирінің жыл сайынғ ы бұ йрығ ымен анық талады.

Онда тө мендегілер кө рсетіледі:

1. Жарыс міндеттері
2. Спорт комитетінің қ ұ рамы
3. Судьялар коллегиясының президиумы
4. Спорттық ұ йымдастырушылар
5. Жарыстық ө ткізілі уақ ыты, кү ні жә не орны.

Жастардың денсаулығ ын нығ айту, жеке тұ лғ аның жан-жақ ты дамуы, оларды Отанды қ орғ ауғ а жә не ең бек етуге даярлық тарында дене мә дениеті жә не спорт маң ызы ө се тү седі. Спорттық жұ мыс алуан тү рлі қ ұ ралдар мен формаларды дене даярлық топтарындағ ы, спорттық секциялардағ ы сабақ тар, жарыстар болып табылады.

Дене даярлық тарын жоспарлау жү зеге асырылады: ә скери бө лімдерде – штаб басшысы жә не дене даярлық жә не спорт басшыларымен (кемелерде – кеме командирінің бас кө мекшісі жә не дене даярлық, спорт штаттық емес басшысымен); батальонда – штаб басшысымен, ротада – рота командирімен.

Ә скери бө лімшелерде ден даярлық тарының негізгі сұ рақ тары оқ у жылы бойына (оқ ыту кезең і) ұ рыс жә не саяси даярлық жоспарларында кө рініс береді. Онда кө рсетіледі:

Офицерлермен ө ткізілетін дене даярлық бойынша оқ у сабақ тарының ө ткізілу уақ ыты жә не кү ндері;

Офицерлермен ө ткізілетін инструкторлық ә дістемелік жә не кө рсетілім сабақ тарының тақ ырыптары жә не ө ткізілу мерзімдері;

Бө лімшелердегі дене даярлық тарын бақ ылау мерзімдері.

Дене даярлық сұ рақ тары ұ рыс жә не саси даярлық тардың басқ а қ ұ жаттарында нақ тыланады жә не белгіленеді.

Дене даярлық жә не спорт басшысы тө мендегілерді ө ң дейді жә не ә скери бө лім командирінің бекітуіне ұ сынады:

Оқ у мерзіміне немесе оқ у жылына (қ осымша 1) ә скери бө лім жеке қ ұ рамының дене даярлық тарының жоспары;

Бір ай бойына таң ғ ы дене жаттығ уларын ө ткізу жоспары;

Оқ у жылына (оқ ыту мерзіміне) спорттық – кө пшілік жұ мыстар жоспары;

Оқ у жылына (оқ ыту мерзімі) ә скери бө лім біріншілігіне спорттық – кө пшілік жұ мыстарды қ арау жә не спорттық, ә скери-спорттық жарыстар туралы ережелері;

Бір ай бойына дене даярлық тары жә не спорт бойынша оқ у материалдық -техникалық базаларды бө лу кестесі.

Жарыстарды ө ткізу жә не судьялық ету.

Ә скери бө лімдердегі спорттық жә не ә скери – спорттық жарыстар ә рекет етуші ережелерге сә йкес ө ткізіледі. Жарыстар нә тижелері бір жыл бойы сақ талатын хаттамаларғ а тіркеледі.

Ә скери бө лімдегі ә рбір жарысқ а судьялық ету ү шін судьялық бригада тағ айындалады.

Оқ у жылы бойына (оқ ыту мерзімі) бө лімдегі жарыстарды ө ткізу тә ртібін анық тайтын қ ұ жат жарыстар туралы ережелер болып табылады. Мұ нда спорттық ә рбір тү рі бойынша жарытардың міндеттері, бағ дарламасы жә не шарттары, жеке жә не командалық біріншілікті анық тау тә ртібі, жең імпаздары марапаттау жә не ұ сынылғ ан ө тініштер кө рсетіледі.

4. Бақ ылау сұ рақ тар:

1 «Ұ лан» ойынының батальондағ ы жә не взводтағ ы даярлық мазмұ ны.