Тақырып. Оқыту нысандары, сабақ түрлері, оған қойылатын талаптар.

Дә рістің мақ саты: Оқ ушыларғ а білім берудің негізгі тү рі сабақ екенін дә леледей отырып, сабақ тың тү рлері, қ ұ рлымы жайында ұ ғ ым беру. Сабақ ты ұ йымдастыра білуге жаттық тыру.

Дә ріске керекті қ ұ ралдар: Сабақ тү рлерін кө рсететін сызба

Дә рістің жоспары:

1. Дә стү рлі емес сабақ тар, олардың ерекшелігі.

2. Сабақ, сабақ қ а қ ойылатын талаптар.

3. Сабақ тың қ ұ рылымы.

4. Сабақ типтері.

5. Дә стү рлі емес сабақ тар тү рлері.

Дә рістің барысы:

Білім берудің мә селелерімен шұ ғ ылданып отырғ ан республиқ алық
ә діскерлер ә р тү рлі сабақ тардың ұ йымдастырылуын сө з еткендерімен оларды топтап білім беру формаларын саралағ андары жоқ. Сонымен қ атар мектепте проблемалық оқ уды ұ йымдастыру мә селесін зерттеген ғ алымдар да білім берудің формасы ретінде сабақ мазмұ нын ғ ана ашады. В. М. Пакулова З. И. Кузнецовалардың пікірінше табиғ аттан білім беруді ұ йымдастыру формасына сабақ, экскурсия, сабақ тан жә не сыныптан тыс жұ мыстар тү рін жатқ ызуғ а болады. Сыныптан тыс жұ мыстар мен сабақ тан тыс жұ мыстарды бө лу психологиялық, логиқ алық жағ ынан, не оқ ушылардың білім мең геру дең гейіне негіздеу тұ рғ ысынан дә лелденеді.

Осы кезге дейін оқ ыту, білім беру формаларын зерттеген ең бектерге, педагогика мен психология ғ ылымының жетістіктеріне сү йене отырып, кө п жылғ ы педагогтық тә жірибеміздің, Республика мектептерінде жү ргізілген бақ ылаулар мен эксперименттік жұ мыстардың негізінде қ оршағ ан дү ниеден білім беру формаларын тө мендегідей тұ ргыда қ арастыруды ұ сынамыз. Сабақ, топсаяхат, ү лескідегі практикалық сабақ, табиғ ат бұ рышындағ ы сабақ. сыныптан тыс жұ мыстар, дә стү рлі емес сабақ тар (жарыс, сынақ, жұ мбақ, қ айда, қ ашан, не?).

Барлық пә ндер бойынша сабақ тың ортақ белгілері болғ анмен, ә р пә н сабағ ының ө з ерекшелігі бар. Сондық танда біз қ оршағ ан дү ниеден білім беру формасын жү ктеуде мына мә селелерді негізге алдық:

- мектепте білім беру формасының дидактиқ алық негізі барлык пә нде бір тўтастық ты байқ атқ анымен, ә р пә ннің білім беру формасы ө зінше ерекшелік жасайтынын кө рсету;

- оқ ушылардың білімді нақ ты бейнелі қ абылдап, абстрактілі ойғ а кө шуіне жағ дай жасайтындай болуын қ арастыру;

- қ оршағ ан дү ниеден білім беру тү рлері оқ ушылардың танымдық мү мкіндіктерін, біліктілігін, іс-ә рекеттерін қ алыптастыруғ а жетелейтіндей болуын;

- оқ ушылардың ізденуіне, ө зіндік оқ у ә рекеттерін ұ йымдастыруғ а мү мкіндік беретіндей болуын;

- оқ ушының міндеті базалық білімді мең геруіне, алғ ан білімін кез-келген жағ даяттарда қ олдана алу жағ ын қ амтамассыз етуді ескеру.

«Сабақ» туралы ең алғ ашқ ы анық тама беру Ян Амос Коменскийден басталғ аны белгілі. Қ ай пә ннің болса да тү бегейілі білім беру, тә рбиелеу жә не дамыту мақ саты сабақ арқ ылы жү зеге асады. Сондық тан да бү кіл педагогиқ алық, дидактиқ алық ең бектер де білім берудің негізгі тү рі (формасы) - сабақ деп айқ ындалғ андығ ы жаң алық емес. Білім берудің негізгі тү рі болғ андық тан сабақ тың шешетін проблемасы, атқ аратын қ ызметі (функциясы) ө те кү рделі.

Сабақ тү рлерін талдауда ү лкен ү лес қ осқ ан Р. Г. Ленберг. Бірақ ғ алым ә діскерлердің ол кездегі анық тағ ан сабақ тү рлері қ азіргі таң да біраз ө згеріске ұ шырап отыр. Бұ л заң ды қ ұ былыс екені белгілі.

Сабақ қ а қ ойылатын педагогиқ алық талапқ а сай білімді сапалы мең гертуді жү зеге асыратын ізденушілік ә дісі қ олданылады.