Ылмыстық іс жүргізуге қатысушылардың ұғымы мен жіктелуі.

Қ ылмыстық процеске қ атысушылар – қ ылмыстық қ удалауды жә не сотта айыптауды қ олдауды жү зеге асыратын органдар мен адамдар, сондай-ақ қ ылмыстық iс бойынша iс жү ргiзу кезiнде ө з қ ұ қ ық тары мен мү дделерін немесе ө здері ө кілдік ететін қ ұ қ ық тар мен мү дделердi қ орғ айтын тұ лғ алар: прокурор (мемлекеттiк айыптаушы), тергеушi, анық тау органы, анық таушы, кү діктi, айыпталушы, олардың заң ды ө кiлдерi, қ орғ аушы, азаматтық жауапкер, жә бiрленушi, жекеше айыптаушы, азаматтық талапкер, олардың заң ды ө кiлдерi жә не ө кiлдерi;

Ылмыстық іс жү ргізушілік ұ стау: мақ саттары, негіздері, мерзімі мен тә ртібі.

131-бап. Қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық жасады деп кү дік келтірілген адамды процестік ұ стап алу тә ртiбi

1. Адамды қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық жасады деген кү дік бойынша ұ стап алу кезінде қ ылмыстық қ удалау органының лауазымды адамы оның қ андай қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық жасады деген кү дік бойынша ұ стап алынғ анын ауызша хабарлайды, оғ ан қ орғ аушы шақ ыру қ ұ қ ығ ын, ү нсіздік сақ тау қ ұ қ ығ ын жә не оның айтқ андары сотта оғ ан қ арсы қ олданылуы мү мкін екендігін тү сіндіреді.
Егер ұ стап алынғ ан адам қ азақ жә не (немесе) орыс тiлдерiн бiлмесе не ұ стап алу кезінде алкогольден, есірткіден, уытқ ұ марлық тан масаң кү йде не психосоматикалық ауру жағ дайында ө зіне тү сіндірілген қ ұ қ ық тарын барабар қ абылдай алмаса, онда кү діктінің қ ұ қ ық тарын тү сiндiру одан кү дiктi ретiнде жауап алу басталғ анғ а дейiн тиісінше аудармашының (қ ажет болғ ан кезде) жә не (немесе) қ орғ аушының қ атысуымен жү зеге асырылады, бұ л туралы жауап алу хаттамасында белгi жасалады.
2. Анық тау органының лауазымды адамы, анық таушы, тергеуші осы Кодекстің 129-бабының бірінші бө лігінде кө рсетілген мерзімде ұ стап алу хаттамасын жасайды. Кү дікті тиісті ө тінішхатты мә лімдеген кезде ол ө з денсаулығ ының жалпы жағ дайын жә не дене жарақ аттарының бар-жоғ ын анық тау ү шін дә рігердің куә ландыруына жатады.
Ұ стап алу хаттамасында мынадай мә ліметтер:
1) кү діктінің тегі, аты, ә кесінің аты (ол болғ ан кезде);
2) кү діктіні кімнің ұ стап алғ аны, ұ стап алу негіздері, себептері, орны, нақ ты ұ стап алу жә не жеткізу уақ ыты (сағ аты мен минуты кө рсетіле отырып);
3) кү діктінің қ ұ қ ық тарын тү сіндіру туралы мә ліметтер;
4) жеке тінту нә тижелері;
5) ұ стап алынғ ан адамның денсаулық жағ дайы туралы мә ліметтер;
6) хаттаманың жасалғ ан уақ ыты мен орны кө рсетіледі.
Хаттамағ а оны жасағ ан лауазымды адам, кү дікті жә не қ орғ аушы (ол қ атысқ ан кезде) қ ол қ ояды.
Медициналық куә ландыру ө ткізілген жағ дайда, хаттамағ а оның қ орытындысы қ оса беріледі.
3. Сотқ а дейінгі тергеп-тексеруді жү зеге асыратын адам жү ргізілген ұ стап алу туралы прокурорғ а ұ стап алу хаттамасы жасалғ ан кезден бастап он екі сағ аттың ішінде жазбаша хабарлауғ а міндетті.
4. Кү діктіні соттың санкциясынсыз жетпіс екі сағ аттан аспайтын мерзімге ұ стап алуғ а болады.