Электрлік емес шамалардың электрлікке түрлендірілуі және олардың жіктелуі

Тағ айындалуы бойынша ө лшеу тү рлендіргіштері механикалық, жылулық, химиялық, магниттік, биологиялық жә не басқ а физикалық шамалардың тү рлендіргіштеріне бө лінеді.

Жұ мыс істеу принципі бойынша ө лшеу тү рлендіргіштері генераторлық жә не параметрлік болып бө лінеді.

Генераторлы тү рлендіргіштің жұ мыс істеу принципі ө лшенетін шаманың сә йкес энергияның электрлік формасына тү рленуін қ амтамассыз ететін белгілі бір физикалық қ ұ былысқ а негізделген. Генераторлы тү рлендіргішті қ ұ растыру ү шін қ олданылатын осы физикалық эффектілердің ең маң ыздылары 3.5-кестесінде, ал олардың техникалық орындалу принциптерін кескіндейтін схемалар 3.5-суретте кө рсетілген. Термоэлектрлік эффектіні (термопара) жү зеге асыратын тү рлендіргіш химиялық табиғ аты ә р тү рлі екі М1 жә не М2 ө ткізгіштен тұ рады. Егер ө ткізгізгіштердің бірінің 01 қ осылу орының температурасын 02 екіншісінің температурасынан ө згеше етсек, тізбекте спайлар температуралары функциясының айырмасы болып табылатын термоЭҚ К пайда болады. ТермоЭҚ К Е 02-нің температурасы тұ рақ ты болғ ан жағ дайда ө лшенетін 01 температурасына пропорционал болады.

Кесте

Пироэлектрлік эффектсі бар тү рлендіргіште пироэлектриктер (мысалы, сульфат триглицині) деп аталатын белгілі бір кристалдарда олардың температурасына байланысты болатын кездейсоқ электрлік поляризация болады. Бұ л жағ дайда тү рлендіргіштің қ арама-қ арсы жатқ ан екі бетінде сол поляризацияғ а пропорционал болатын қ арама-қ арсы таң балы электр зарядтары пайда болады.