Тұрақты ток кернеуінің шегін кеңейтуінің өлшеу шегін кеңейту

Кернеуді ө лшеген кезде аспаптың ө лшеу шегін кең ейту ү шін кедергі орауыш тү рінде немесе резисторлар тү рінде қ осымша кедергілер кең қ олданылады. Қ осымшм кедергі R_қ -ны белгілейтін параметрлер: U_н – орауыштың нақ тылы кернеуі, I_н – орауыштың нақ тылы тоғ ы, ол (0, 01...60) мА болуы мү мкін. Ә детте I_н =3, 0 немесе 7, 5 мА. Бұ л жағ дайда Қ осымша кедергілер келесі дә лдік кластарғ а дайындалады: 0.01, 0.02, 0.05, 0.1, 0.2, 0.5, жә не 1.0.

Есеп ү шін мына кө рініс қ олданылады:

(1.7.3.3.)

мұ нда ө лшеу шекті кең ейту коэффицент (шкаланың кө бейткіші). Мысалы микроампер М260 арқ ылы U=10B кернеуді ө лшеу ү шін (I_а=0, 2 А R_а=900 Ом) қ осымша тең:

кОм.

Қ осымша кедергісі R_қ бар ө лшеу аспап жү ктеме R_ж-ге паралельді қ осылғ ан бұ л тауардың жалпы кедергісі азаяды, ал схема сол себептен кернеу қ айта бө лінеді.

Вольтметрдің ә сер ету коэффиценті мына кө ріністен табылады:

(1.7.3.4.)

мұ нда R_m– вольтметр қ осылғ ан нү ктелердің арасындағ ы тізбектің кедергісі: R_қ =R_а+R_к – вольтметрдің кіру кедергісі.

Егер болса, онда аспаптың қ осылуы қ осымдардағ ы кернеудің тө мендеуіне келтіреді. Бұ л тө мендеу неғ ұ рлым қ атынас аз, солғ ұ рлым кө п болады.

Вольтметр кө пшілігінде ө лшеу шегін кү шейту ү шін кернеу бө лшектер қ олданылады. Резистивтік бө лгіш магнитэльектрлік жү йе аспабының ө лшеу шектерін кең ейту ү шін қ олданады. Мұ ндай бө лшектің шығ уындағ ы кернеу, R_а< < R₂, болса тең:

(1.7.3.5.)

Мұ нда: бө лгіштік кернеудің жылжу коэффиценті. Вольтметрдің кіру кедергісінің ә серлігін есептеу ү шін (7.10) кө рініске R₂-ның орамына қ ою керек.

Сыйымдылық кернеу бө лгіштің жылжу коэффициент, егер , болса, онда мына кө рініспен белгіленеді:

(1.7.3.6.)

ұ л бө лгіштер электростатикалық аспаптардың ө лшеу шектерін кең ейтуге қ олданылады.