Асҡар 2015

Шуныһ ы хаҡ: Таһ ир Кусимов исеме республика тарихының һ ә р саҡ яҡ шы биттә ренең береһ е булыр, килер быуындарғ а тормошта ү ҙ урынын табыуҙ а ө лгө булып хеҙ мә т итер.

Зиннур Нурғ ә лин

Мой брат никогда не забывал своих родных, земляков, уважительно относился и к старым, и к малым, был прост в общении со всеми...

Шамсия Муфаззалова, двоюродная сестра

До последнего вздоха тагир Кусимов остался верным сыном своего народа. Золото остается золотом.

/Р.Уметбаев “Генерал Кусимов”

Тө ҙ ө ү сеһ е: Хә митова Ф.М. – бү лек мө дире

МБУ “Ү ҙ ә к район китапханаһ ы”

Мә ғ лү мә т-библиография бү леге

Г Е Н Е Р А Л К У С И М О В

(1909-1986)

Асҡ ар 2015

Тормош юлдары халыҡ яҙ мышы, ил яҙ мышы менә н тығ ыҙ бә йле булғ ан кешелә р кү п. Советтар Союзы Геройы, генерал-майор Таһ ир Кусимов – шундайҙ ар иҫ ә бенә н.

Таһ ир Тайып улы Кусимов 1909 йылдың 14 февралендә ул ваҡ ытта Ырымбур губернияһ ының Верхнеурал ө йә ҙ енә ҡ арағ ан Кусем ауылында тыуғ ан. Һ ә м уның хә теренә нисек 1928 йылда ү ҙ телә ге менә н Ҡ ыҙ ыл Армия сафына баҫ ҡ ан кө нө онотолмаҫ лыҡ булып һ ең еп ҡ алғ ан. Был хә л Ҡ азанда була, Т.Кусимовты унда татар-башҡ орт берлә штерелгә н хә рби мә ктә пкә уҡ ырғ а ебә рә лә р һ ә м ул уҡ ыу йортон 1932 йылда отличие менә н тамамлай һ ә м курс командиры вазифаһ ында ҡ алдырыла.

Артабан – ғ ә скә ри хеҙ мә т. 1938 йылда ул эскадрон командиры ярҙ амсыһ ы. Бө йө к Ватан һ уғ ышы алдынан – Ирандағ ы совет ғ ә скә рҙ ә ре составындағ ы кавалерия полкында командир.

Һ уғ ыш башланғ ас, 1942 йылдың башында Кусимов Ө фө гә килә, һ ә м уны 112-се башҡ орт кавалерия дивизияһ ының 275-се полкына командир итеп тә ғ ә йенлә йҙ ә р. Тә ү ге алыштарҙ а уҡ Кусимов ү ҙ ен оҫ та һ ә м ҡ ыйыу командир итеп таныта. Подполковник Кусимов Волганың утлы ярҙ арынан алып Польшағ а тиклем ауыр хә рби

юл ү тә. Ул кө слө ихтыярлы, ҡ урҡ ыу белмә ҫ, һ уғ ыш сә нғ ә тен камил ү ҙ лә штергә н яугир икә нлеген кү рһ ә тә.

Уның полкы, Днепр йылғ аһ ын дошман уты аҫ тында тә ү гелә рҙ ә н аша сығ ып, ҡ аршы ярҙ а плацдарм тота. Кусимов хә рби хә рә кә ткә оҫ та етә кселек итә, шә хси ө лгө һ ө менә н командирҙ арҙ ы һ ә м һ алдаттарҙ ы ҡ ыйыу һ уғ ышҡ а илһ амландыра. Тыуғ ан ил атлы-гвардия полкы командирының ҡ аһ арманлығ ын юғ ары баһ алай - Советтар Союзы Геройы исеме бирелә.

Һ уғ ыш тамамланырҙ ан алда Т.Кусимовты Мә скә ү гә хә рби академияғ а уҡ ырғ а ебә рә лә р. Ул 1945 йылда Ҡ ыҙ ыл майҙ андағ ы Ең еү парадында ҡ атнаша.

Тыныс йылдарҙ а герой тө рлө яуаплы вазифаларҙ а хеҙ мә т итте, илдең ижтимағ и-сә йә си тормошона ә ү ҙ ем ҡ атнашты.

Хаҡ лы ялғ а сыҡ ҡ ас та ү ҙ ен һ аман сафта тип һ ананы. Тү шен Алтын Йондоҙ, ике Ленин һ ә м ике Ҡ ыҙ ыл Йондоҙ, Ҡ ыҙ ыл Байраҡ, I дә рә жә Ватан һ уғ ышы ордендары һ ә м башҡ а кү п хә рби наградалар биҙ ә гә нТаһ ир Тайып улы Кусимов ғ ү мере буйы, хә рби бурысты намыҫ лы ү тә ү, Тыуғ ан илде яратыу һ ә м уның ө сө н йә н-тә н аямай кө рә шеү ө лгө һ ө булды.