Су астымен жүзу

Сү ң гу - су астымен жү зу ә дісі - тура кетіп бара жатқ ан, суда сә тсіздікке ұ шырағ ан адамдарды қ ұ тқ ару ү шін жә не ә скери жағ дайда қ олданылады. Жү зудің бірнеше ә дістірін ү йренген соң ғ ана сү ң гу ә дісін ү йретуге кірісуге болады. Мұ ндай жағ дайда 5 м терендіктен ары қ арай сү ң гуге болмайды, ө йткені тынысын ұ зақ уақ ыт тежеу жә не жоғ арғ ы қ ысым жү рек қ ан тамырлары жү йесінің қ ызметіне зиянды ә серін тигізеді.

Терең дікке сү ң гіген кезде, ауаның қ ысымы мен су астының қ ысымының айырмашылығ ына байланысты жоғ арғ ы қ ысымның нә тижесінде қ ұ лақ тың пердесі шышылдап ауырады.

Осы қ ысымдарды тең геру ү шін, аузың ды ашпай, бір-екі рет жұ ту қ имылын жасайды.

Сү ң гу ә дісіне жаттығ уғ а кіріспей тұ рып, спортшының ө міріне қ ауіпсіздік болмайтын жағ дай жасайды.

Сү ң гуді мө лдір суы бар су қ оймасында бастайды, ә рбір сү ң гіген адамның артынан екінші адам бақ ылап, ә лдеқ андай жағ дай болып қ алса жедел кө мек кө рсетуге дайын тұ руғ а міндетті.

Егерде су мө лдір болмаса /лай болса/ онда спортшының беліне жіп байлап, жіптің екінші ұ шына қ алтқ ы бекіткені жө н.

Сү ң гір алдында, спортшы ө кпесін оттегімен толтырып, одан кө мір кышқ ыл газын мейліше кө п шығ ару ү шін 5-6 рет терең дем алады жә не дем шығ арады, ең ақ ырғ ы дем алу терең болмау керек, ө йткені ө кпенің қ ызметіне тежеу келтіріп су астында кө п уақ ыт тұ руғ а мү мкіндік бермейді. Сү ң гуді ұ зындық қ а жә не терең дікке сү нгу деп екі тү рге бө луге болады.

Су астында жү згенше тек қ ана аяқ кимылымен жылжиды немесе аяқ қ имылын екі қ олмен бірдей есу немесе алма-кезек есу қ имылдарымен ү йлестіру арқ ылы жылжиды /сырғ иды/ /85, 86 - сурет/.

Бір биік жерден /қ абырғ а, қ айық т.б./ секіріп терең ге сү ң гуге болады, суда тұ рып та сү ң гиді. Суғ а ену баспен немесе аяқ пен басталады /87 - сурет/.

Тез терең дікке сү ң гу ү шін, дене вертикаль жағ дайда болу керек, сонымен қ атар ұ зындық қ а сү ң гіген сияқ ты есу қ имылын жасайды.

Тыныс тү тігімен жарғ ақ аяқ пен жә не бет пердемен жү зу. Кө лденен қ ұ ралсыз ұ зындық қ а жә не терең дікке сү ң гуді ү йренген соң, су астында жарғ ақ аяқ пен /ласта/, бет пердемен жә не тыныс алу тү тігі кө мегімен жү зуді ү йретуге кірісуге болады.

Жарғ ақ аяқ. Аяқ қ а кигізілетін жарғ ақ аяқ, аяқ тың жү зу кө лемін кө бейтіп тез жү зуге кө мек кө рсету ү шін жә не суда тез қ имылдауғ а ә серін тигізеді.

Жарғ ақ аяқ калош деген бө лшектерден тұ рады, аяқ тың ө кшесіне киіледі. Жарғ ақ аяқ аяқ қ а байлайтын жеріне байланысты, ө кше жағ ының зауытта істелгеніне байланысты, жабай жә не ашық болып екіге бө лінеді. Ашық жарғ ақ аяқ аяқ қ а қ алың немесе ұ зартылып, қ ысқ артылып тұ ратын бө лдік арқ ылы бекітіледі, ал жабық тү рі болса, ол туфли пішінді аяқ қ а киіледі /88 - сурет/.

Жарғ ақ аяқ тың аяқ қ а тура келетінін ғ ана кию керек, аяқ тың ө кшесін, басбармағ ын қ ыспау керек, ө йткені ол қ ан айналымын нашарлатады, тез шаршатады, ө кше ауырып, аяғ ының тамыры тартылып қ ала беретін болады. Жарғ ақ аяқ ты кигізу оң ай болу ү шін, аяқ ты сулап кигізу керек.

Бет перде - су ішінде жақ сы кө руге, кө зге, мұ рынғ а су кірмеу ү шін пайдаланады /89 - сурет/

Суғ а енген кезде судың қ ысымының кү шімен бет перде бетке жабылып қ алады. Сондық тан суғ а енген сайын ауаның қ ысымын, бет перденің ішіндегі ауаның қ ысымын тең еу ү шін мұ рын арқ ылы жайлап дем шығ арады.

Егерде бет перденің ішіне су кірсе, оны су бетіне кө терілмей-ақ шығ аруғ а болады. Ол былай, бір қ олың мен бет перденін жоғ арғ ы жағ ын ұ стап тұ рып, мұ рын арқ ылы дем шығ арады /90-сурет/, егер де су шық паса дем шығ аруды бірнеше рет қ айталау керек.

Тыныс алу тү тікшесі суғ а басын батырып жү зген кезде ауамен демалу ү шін қ олданылады /91-сурет/. Тү тікше бет перденің белдігінің артқ ы жағ ына бекітіледі немесе бет перденің белдігінің ішіне кіргізіп қ оя салады /92 – сурет/

Қ ұ рал-сайман инвентарлармен танысқ аннан кейін жү зу ә дісіне кіріседі, ең алдымен жарғ ақ аяқ пен дельфин ә дісімен жә не етпеттеп кроль ә дісімен жү зуді ү йретеді, қ ол қ имылсыз болады, содан соң қ ол қ имылының ү йлесімімен жарғ ақ аяқ пеи жү зу, суда жылжу жылдамдық ты кө бейтіп жү зушінің кө ң іл-кү йін жақ сартады.

Тыныс алу. Спортшыны жү зу ә дісіне ү йретуден тү тікше арқ ылы тыныс алу ә дісіне ү йрету оң айырақ болады.

Жү зушіге басын оң ғ а, солғ а бұ рудың қ ажеті жоқ, ө йткені дем алу, дем шығ ару тү тікше арқ ылы орындалады.

Тыныс алу аяқ жә не қ ол қ имылымен ү йлесімді, бірқ алыпты болу керек.

Тү тікше арқ ылы тыныс алуды судың таяз жерінде ү йрету керек, суда тік тұ рады, осындай жағ дайда тү гікшенің еріндігін ауызғ а қ алай салу керегіне, ауызбен ғ ана тыныс алу қ имылына кө п кө ң іл аударғ ан дұ рыс болады /93 - сурет/.

Осыны ү йренген соң, тү тікшеге су толтырып, еріндікті ауызғ а алып, бірден дем шығ арып, суды тө геді, осы кезде тү тікше судан босатылады /93-сурет/.

Осы ә дісті жақ сылап мең геру керек, ө йткені жү зген уақ ытта тү тікшеге су кіріп кетуі мү мкін, оны судан босатуғ а тура келеді.

Осыдан кейін тү тікше арқ ылы тыныс алуды, суғ а еніп су астын­да орындайды /93-сурет/. Сонан кейінгі тыныс алу тә сілін одан арі дамыту, бет перде жә не жарғ ақ аяқ пен /ласта/ - тақ таймен жү зіп жү ріп жә не тақ тайсыз алғ а қ олды созып, қ ол қ имылының ү йлесімімен жү зу арқ ылы орындайды.