Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Жүзушінің ілгері жүруіне кедергі болатын қүштерді талдау






Егер векторды параллелограмма ережесі бойынша ыдыратсақ гидродинамикалық кедергі кү шті R- керуге болады. 39-шы сурет бойынша Rх-тің бір қ ұ рамы жү зушінің ілгері қ озгғ алуына қ арама-қ арсы бағ ытталғ ан. Оны маң дай кедергісі деп атайды, Rу-тің тіккінші қ ұ рамы жоғ арына бағ ытталғ ан, оны кө тергіш кү ш дейді.

Маң дай кедергісі, жү зушінің денесіне ілгері қ озғ алуына қ арсы тұ ратын ең басты кү ш. Адам денесінін қ ұ рылысы, сү йірлігі жә не оның судың ағ ынына қ арай бағ ытталу ың ғ айы тағ ы басқ ада себептер маң дай кедергісінің кө леміне бағ ынышты болады. Басқ а тең жағ дайларда дененің кесе-кө лденең еніне, алаң ына жә не шапшаң дық шаршысьша сумен салыстырғ анда маң дай кедергі кө лемі пропорционалды болады: Rх ~SV.

S - дененің кесе-кө лденең ен алаң ы;

V- сумен салыстырғ андағ ы дененің қ озғ алу шапшаң дығ ы.

Дененің қ арсы алдындағ ы проекциясы дегеніміз бейнелеп айтқ анда су ішіндегі жү зушінің нұ сқ асы, болмаса пішіні /40 - сурет/.

Жү зуші ұ зыннан созылып жатып жылжығ анда оның денесінің алаң проекциясы ық шам болады /40-сурет/. Ал жү зуші ә ртү рлі ә діспен жү зген циклдың кейбір қ озғ алыстарында бұ л алаң едә уір ү деп тұ рады /40-сурет/.Ағ ын /сү йірлеп/ тез ету ү шін, жү зушінін дене қ ұ рылысы толық жазық емес. Денеден жайлап жылжығ ан ағ ын шапшаң қ ұ йын тә різді болып кетеді, сол себептен гидродинамикалық кедергі тез ұ лғ аяды.

Жү зуші суда сү йір болу ү шін, денесі жазық ұ зыннан жатып, саусақ тары біріктіріліп, қ ол-аяғ ын созып, бас созылып, екі қ олдың арасында болғ ан жө н. Бұ л қ алыпта жү зуші суғ а секіріп енгеннен кейін жә не бұ рылғ аннан кейін жылжығ анда тү седі.

Есу қ имылдарында дененің сү йірлігі бә сең дейді. Мысалы тұ лғ а бү гілгенде жә не жамбас тө мен тү скенде жү зушінің арқ а жағ ында қ ұ йын алаң пайда болады. Еркін етпеттеп баттерфляй жә не шалқ алап жү згенде, брасс ә дісінен кейін аяқ тарды жиғ анда жамбас жә не тізе буындары бү гіліп, тұ лғ а тө мен терең дікке тү седі, сол себептен суда жамбастан тө мен қ ұ йын қ озғ алыс кө бейеді.

Жү зушінің денесі дұ рыс бағ ытталуын, шабуыл бұ рышы деп сипаттайды, яғ ни дененің ұ зына бойымен жү зушінің бағ ытынан қ ұ растырылғ ан бұ рыш /39 - сурет/. Шабуыл бұ рыш ү лкейген сайын мандай кедергі еке бастайды. Адам денесінің шабуыл бұ рышы 10-160 артып кетсе ұ тымсыз болады. Бұ л жағ дайда дененің проекция алаң ы алдың ғ ы жазық тық та есіп, жү зушінің жамбас, арқ асында қ ұ йын пайда болып маң дай кедергісі едә уір кө бейеді.

Жарыс шапшандығ ымен жү згенде кө тергіш кү ш су бетінің шығ уына мү мкіндік туғ ызады, тыныс алуды жә не қ олдардың даярлық қ имылдарын жең ілдетеді. Бірақ кө тергіш кү шке кө п мә н беріп, сол ү шін шабуыл бұ рышты кө теру қ ажеттігі жоқ. Толқ ынды кедергінің ү лесі гидродинамикалық кедергі кө лемінде байқ алады. Ол судың қ ысым кү шінің жү зуші денесіне бө лініп кетуіне байланысты. Бұ л жағ дайда жү зуші денесіне суды ысырғ аннан жан-жақ қ а жайылатын толқ ын пайда болады. Ал жү зушінің арқ а жағ ында кө лденең толқ ын пайда болады.

Жү зушінің денесі су бетінде созылың қ ы келсе толқ ынң ың кедергі кү ші аз болады.

Гидродинамикалық кедергінің жалпы кө лемінде ү йкелу кедергісінің де ү лесі бар, ол судың жабысқ ақ тығ ынан пайда болады, яғ ни адам жү зе бастағ анда оның денесіне судың бө лшектері, тамшылары жабысып, бірге ілеседі. Бө лшектер бір-біріне жабысып, адамның тез қ имылдауына кедергі жасайды.

Жү зу тә сілін жетілдірген сайын гидродинамикалық кедергіні тө мендетуге кө п мә н беру керек. Сол себептен басқ а жаттық тыру ә дістерін ө згерпеседе жү зудің шапшаң дығ ын жоғ арылатуғ а болады.






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.