Модульдер мен компоненттер

Система управления контентом «Joomla!» контентті басқ ару жү йесі модульді қ ұ рылымды болады жә не ө зінің базалық вариантында дайын жобаны жү зеге асыру ү шін талап етілетін мү мкіндіктерді қ амтамасыз етпейді.

«Joomla!»-да компоненеттер мен модульдерге бө лініс бар. «Компоненттер» деп контентті басқ ару жұ мысына қ осымша функционалды қ осуғ а мү мкіндік беретін кең ейтулер аталады. «Модульдер» деп веб-сайттың ә рбір беті ү шін жеке бапталатын мә ліметтерді енгізу элементтері аталады. Ә детте, интерактивті элементтерді шығ аруды қ амтамасыз ететін компоненттер мен модульдер комплектісінде болады.

Сурет 3.6 Компоненттер

Модуль – бұ л сайттың анық талғ ан бө лігі, оның позициясы администратор интерфейсі арқ ылы анық талады. Модуль ретінде болуы мү мкін: сайт менюі, соң ғ ы мақ алалар тізімі, кіру санағ ыштары, іздеу, қ олданушылардың авторизациясы, сұ раныс пен контактілер формалары, кез келген қ олданушы тапсырғ ан статикалық жә не динамикалық ақ парат.

Сурет 3.7 Модульдер менеджері

Бетте ә рекет ететін ресімдеу шаблонында модульдердің шығ ару позициялары анық талатынын айта кету керек. Бұ дан басқ а, «Joomla!»-да арнайы модульдер позициясы кестесі бар. Жү йеде модуль позициясын анық тау ү шін, менюдің келесі пунктіне кіру керек: «Сайт» – «Шаблоны» – «Расположение модулей».

Ресімдеудің стандартты шаблондарын немесе дизайнның стандартты макеттері негізіндегі шаблондарды қ олданғ ан кезде, ешқ андай ө згерістер жасауғ а керек емес. Ө згерістерге қ ажеттілік шаблонды қ осымша позицияларғ а модульдерді шығ ару ү шін қ олданғ ан кезде пайда болады.

Компоненттік қ ұ рылым жү йенің жоғ ары функционалдық мү мкіндіктері мен икемділігін қ аматамсыз етуге мү мкіндік береді. Сайт жұ мысы ү шін қ ажетті модульдер мен компоненттерді қ олдана отырып веб-ресурс администарторлары ө здерін ә рекет етпейтін компоненттердегі тар орындар мен ә лсіздіктерден қ орғ айды.

Стандартты жиын қ ұ рамына келесі компоненттер кіреді:

- «joomlaXplorer» – «Lavra Edition» жинағ ына қ осылғ ан ең бірқ ызық ты компоненттердің бірі. Ө зі администраторғ а қ ажетті кез-келген операцияларды орындайтын файлдар менеджері – кө шіру, атын ө згерту, жою, редактирлеу, директориялар архивын қ ұ ру. Барлық бұ л мү мкіндіктер ә кімшідік интерфейс негізінде жү зеге асырылғ ан жә не басқ а қ осымшаларды қ ажет етпейді.

- «PentaChat» – стандартты жинақ қ ұ рамына кірсе де, кө птеген қ олданушылар ү шін ол қ ажетсіз саналады. Негізгі функциясы веб-камералары бар сайт қ олданушылары арасындағ ы видео-чатты ұ йымдастыру болып табылады. Танысу порталдарында жә не оғ ан ұ қ састарында қ олданылады.

- «Syndicate» – RSS‑ форматында сайтпен генерацияланатын жаң алық тар жолағ ын экспорты ү шін арналғ ан.Ө з жаң алық тарынның осы технологияны қ олдайтын басқ а интернет-ресурстарына экспорты ү шін тиімді.

- «Баннеры» – сайт беттерінде жарнамалық компаниялар мү мкіндік беретін компонент. Белгілі ішкі беттерге жетектейтін графикалық жарнамалық хабарландыруларды кө рсету ү шін жарамды. Кө рсетулер мен баннер бойынша ө тулерді санайды.

- «Голосования» – сайт қ олданушылары мен келушілерді электронды сауалнама жү ргізу мү мкіндігін жү зеге асыратын компонент. Қ ажет болса, тек қ ана тіркелген қ олданушыларғ а ғ ана қ ол жетімді дауыс беруге шектейді. Дауыс беруді жә не нә тижелерді кө рсету баптаудың иілгіш жү йесі бар

- «Импорт лент новостей (RSS)» –«Syndicate» компонентіне қ арама-қ арсы компонент. RSS форматындағ ы жаң алық жоғ алақ тарын басқ а интернет-ресурстарын импортын мү мкіндіктерді жү зеге асырады. Шығ арылатын мә ліметтер тү рі, оның саны жә не шығ ару орны толығ ымен бапталады.

- «Контакты» – контактілі адамдар қ ұ рылымдық тізімі ұ йымдастыруғ а жә не бұ л тізімді сайтқ а шығ аруғ а арналғ ан компонент. Иілгіш ақ паратты шығ ару шаблондары жоқ тығ ымен ың ғ айлы емес. Бейімделу ү шін шығ ару шаблоны физикалық тү рде кодтан керек емес файлдарды жою қ ажет.

- «Массовая рассылка» – қ олданушыларғ а немесе нақ ты бір қ олданушылар тобына ескертулер мен хабарландырулар жіберу.

- «Ссылки» – сілтемелер каталогы, басқ а веб-ресурстарына сілтемелер қ ұ рылымдық каталогын ұ йымдастыруғ а мү мкіндік береді.

Қ осымша компоненттерді арнайы библиотекадан жү ктеуге болады, бұ л ө ндірушілер сайтында орналасады. Олардың руссификацияланғ ан интерфейсі ақ ылы болып табылады. Осы жұ мысты жазу кезінде сайтта 440 компонентке жуық бар.

CMS «Joomla!»-ғ а қ осымша компоненттер ретінде орнату мү мкін: форумдар, қ онақ кітаптары, блогтар, галереялар, интернет-дү кендер, видео-конференциялар, қ ұ жаттар базасы и жә не тағ ы басқ алар.

Қ ажет болса, тапсырыс берушілердің техникалық тапсырмасымен компонеттерді қ ұ ру бойынша ақ ылы қ ызмет кө рсететін кө птеген компанаиялар бар. Нақ тырақ – администарторғ а қ ажет кез келген есепті басқ а компоненттер интеграциясы жолымен шешуге болады.

Мысал ү шін, «Joomla!» контентті басқ ару жү йесінде қ осымша компонент «Гостевая книга» орнатуды ұ ғ ынайық.

Бастапқ ы орнату компонентті жү йеге жү ктеуден басталады. Басқ ару менюінің «Расширения» – «Менеджер расширений» пунктері арқ ылы енгізілген «Менеджер пасширений» пунктін қ олдануғ а болады.

Администратор «Менеджер компонентов» бола тұ ра контентті басқ ару жү йесінің компоненттерін орнату жә не жою операцияларын жасау мү мкіндігі бар. Контенттерді басқ ару интерфейсі жаң а компонентті архивті жү ктеу жолымен орнатуғ а болады, не компонентті сервердегі нақ ты бумадан жү ктеуге болады. Интерфейстің сыртқ ы қ ұ рылғ ысы сурет 3.8-де кө рсетілген.

Сурет 3.8 Кең ейтулер

Администратор компьютерінен компонентті жү ктеу ү шін «Обзор» батырмасына басу керек жә не қ ажет компонент орналасуын кө рсету керек. Ары қ арай, «Загрузить и установить» батырмасын қ олданып, веб-ресурс администраторы компонентті автоматты орнатуды жібереді.

Мысал ү шін элетронды оқ улық та тестілеуді ұ йымдастыру ү шін қ ажетті клмпонентті Ari Quiz Lite орнатайық. Ол ү шін жоғ арыда айтлығ андай ә рекетер бойынша com_ariquiz.zip файлын таң даймыз да, автоматты орнатуғ а жібереміз (сурет 3.9).

Cурет 3.9 Ari Quiz Lite компонентін орнату

Біздің жағ дайда, Ari Quiz Lite қ онақ кітабы компонентті сә тті жү ктеледі жә не контентті басқ ару жү йесінде орнатылады.