Лем елдерінің туристік типологиясын жасау

Типологиялаудың жалпы қ ағ идалары.Типологияны жасауда келесідей маң ызды жағ дайлар ескеріледі.

1. ескірген терминология жоқ болса, жиі классификация терминімен араласып жү рген, типология тү сінігін анық тау міндеттеледі.Олардың арасындағ ы айырмашылық ты анық тау тиіс.

2. типология географиялық зерттеулерде ө зіндік мақ саттылық болып табылмайды.Ол зерттеліп жатқ ан қ ұ былысты систематизациялауда методикалық тә сіл, қ ажетті инструмент ретінде тү седі.

3.типология халық аралық туризм жү йесін жә не ондағ ы болып жатқ ан процестерді кең жә не терең кө рсетуге мү мкіндік беретін ә лемдік шаруашылық тық ұ станымнан қ ұ ралғ ан.

4. Ө зіндік теориялық дамығ ан тү рінде, типология зерттеліп жатқ ан жү йенің қ ұ рылуын бейнелеу мен оның функциялануының заң дылық тарын айқ ындау ретінде мойындалғ ан.

5.типология аумақ тан кө рініс табатын туристік жү йені эволюция процесінде бейнелеуге бағ ытталғ ан. Белгілі бір даму сатысында орналасқ ан ә рбір ел белгілі немесе басқ а туристік қ ызметтер атқ арады. Халық аралық туристік қ атынастардың географиялық сферасының кең еюімен жә не олардың қ арқ ындылығ ының жоғ арылауымен туристік функциялар кү рделілене тү седі, жә не де елдер бір тү рден басқ а тү рге ауысады, елдердің жаң а типі қ алыптасады.

Негізінен елдердің бес негізгі туристік типі бө ліп қ арастыралыды. Олар халық аралық салыстырудың шарттары негізінде жә не халық аралық туризмнің ә леуметтік-экономикалық жү йесінің даму ерекшелігі негізінде анық талғ ан. Елдердің сипаттамаларына жә не олардың салыстыруына келесі кө рсеткіштер таң далғ ан болатын:

v территория аумағ ы жә не халық саны,

v ә леуметтік дамуының жалпы дең гейі,

v халық аралық туризм дамуының дең гейі жә не сипаттамасы,

v туристтік сұ раныстың ерекшелігі,

v туристік ағ ымдардың бағ дарлануы,

v туристік сұ раныстың ерекшелігі,

v ұ лттық экономикағ а халық аралық туризмнің ә сер ету дең гейі,

v туризм сферасында мемлекеттік саясаттың ерекшелігі,

v туристтік мамандандырылу.

Бірініші тип – экономикалық тұ рғ ыдан жоғ ары дамығ ан, халық аралық туризмнің жетілген ә леуметтік-экономикалық жү йесімен, кешенді туристік мамандардырылғ ан, Ә лемдік туристік кең істік орталығ ын қ ұ райтын елдер жатқ ызылады.

Бұ л типке халық аралық туризмде бұ рыннан бері қ алыптасқ ан мемлекеттер жатады. Бұ лардағ ы қ алыптасқ ан халық аралық жү йе қ айтадан қ ұ рылғ ан қ ызметтер мен ішкі тұ рақ тылығ ымен ерекшеленеді. Олар пропорциялық жү йеге негізделген, яғ ни тұ рақ тылық ты беруімен сипатталады. М: АҚ Ш, германия, франция, ұ лыбритания, италия, япония, испания.

Екінші тип - ә лемдік туристік кең істікте Жартылай шеткі аймақ қ а жатқ ызылатын, халық аралық туризмнің кө п функционалды жү йесін мемлекеттің қ олдауымен қ арқ ынды қ алыптасатын, туристік ағ ымдардың айрық ша ішкіаймақ тық бағ ытталуы жә не аймақ аралық туристік айырбастың ө суімен қ алыптасатын жаң а туристік мемлекеттер. М: Малайзия, Турция, Филиппин, БАӘ

Ү шінші тү рі – орташа дамығ ан елдер. Полупериферии дү ниежү зілік туристтік кең істіктің жартыфункционалды жү йемен халық аралық туризм трансформация кезең інде, негізінен экстенсивті жолмен халық аралық туризмнің дамуы жә не туристік ағ ынның ішкіаймақ тық бағ ытталуы. М: Венгрия, польша, словения, ресей.

Тө ртінші тип – жартылай Периферияғ а жә не ә лемдік туристік кең істіктің “жылжығ ан” Перифериясына қ арайтын Кариб тең ізінің кіші аралдық мемлекеттері тең іздік ү лгідегі америкалық курорттарды ұ сынады.

Бұ л мемлекеттердегі халық аралық туризмнің жылдам ө суіне ың ғ айлы табиғ и-климаттық жағ дайлар, табиғ и аттрактивтілік, Батыс жарты шарындағ ы ірі туристік шығ у нарығ ындағ ы – Солтү стік Америка, ә сіресе АҚ Ш ә сер етеді. М: Кариб бассейнінің кіші арал мемлекеттері

Бесінші топ ә лемдік туристік кең істіктегі. Перифериге қ атысы бар дамушы елдер, қ оса халық аралық туризм нарығ ындағ ы нашар дамығ ан елдер. Аумағ ын басқ а мемлекеттің аумағ ы жан-жағ ынан қ оршап тұ рғ ан мемлекеттің дамуы немесе халық аралық туризмнің табиғ и бағ дарланғ ан тү рі. М: Кения, Танзания, Намибия, Ботосвана, Зимбабве