Ядролық бөліну реакциясы. Бөлінудің тізбекті реакциясы.

1940 жылдардың басында кө птеген ғ алымдардың – Э. Ферми (Италия), О. Ган, Ф. Штрассман (ГФР), О. Фриш (Ұ лыбритания), Л. Мейтнер (Австрия), Г. Н. Флеров, К. Н. Петржак (Ресей) – ең бектерінің нә тижесінде уранды нейтрондармен сә улелендіргенді Периодтық жү йенің ортасындаң ы элементтердің – барий мен лантанның пайда болатындығ ы дә лелденді. Осы нә тиже ядролық реакциялардың тіптен жаң а тү рі – ядроның бө ліну реакциясының бастамасына алып келді. Бұ л реакция нә тижесінде ауыр ядро нейтрондардың ә серінен бірнеше жең ілірек ядроларғ а (жарық шақ тарғ а), кө біне массалары жуық екі ядроғ а бө лінеді.

Мысалы: уран ядросының бө лінуін қ арастырайық.

, (8)

ондағ ы ядросы ү ш -ыдыраудан соң лантанның орнық ты изотобына айналады

.

Есептеулер ядролардың бө лінуі энергияның кө п мө лшерінің шығ арылуымен ө тетіндігін кө рсетеді. Шын мә нінде де, орташа массалы ядролар ү шін меншікті байланыс энергиясы шамаен 8, 7 МэВ, ал осы мезетте ауыл ядролар ү шін ол 7, 6 МэВ. Демек, ауыр ядролардың екі жарық шақ қ а бө лінуі кезінде бір нуклонғ а шамаме алғ анда 1, 1 МэВ энергия жұ мсалуы керек.

Эксперименттер ә рбір бө ліну кезінде жарық шақ тар, бө лу нейтрондары арасында таралатын ү лкен энергия бө лінетіндігін кө рсетеді.