Импульстің сақталу заңы. Реактивті қозғалыс.

Материалдық нү кте импульсі – материалдық нү кте массасының оның жылдамдығ ына кө бейтіндісіне тең жә не жылдамдық бағ ытымен бағ ыттас векторлық шама: .

Материалдық нү кте импульсінің ө згеру жылдамдығ ы оғ ан ә сер ететін кү шке тең: .

Импульстің сақ талу заң ы. Тұ йық жү йе импульсі сақ талады, яғ ни уақ ыт ө туімен ө згермейді:

, (3)

мұ ндағ ы n - жү йеге енетін материалдық нү ктелер (денелер) саны. Бұ л – табиғ аттың іргелі заң ы. Ол кең істіктің біртектілігінің салдары болып табылады: денелердің тұ йық жү йесі кең істікте параллель тасымалдау кезінде оның физикалық қ асиеттері ө згермейді. Басқ аша айтқ анда, инерциалды санақ жү йесіндегі координаталар басының орнын таң дауғ а байланыссыз.

Ракетаның массасы мен жылдамдығ ы , осы уақ ытта ракетаның импульсі болады; уақ ыт ө ткеннен кейін ракетаның массасы мен жылдамдығ ы шамағ а ө згереді ( шамасы теріс, -оң), онда ракетаның импульсі (қ озғ алыс мө лшері) .

Бұ ғ ан уақ ыттағ ы газдың импульсі қ осылады - . Импульстің сақ талу заң ы бойынша, уақ ыттағ ы жалпы импульсі

(4)

мұ ндағ ы сыртқ ы кү шке қ осылатын мү шені ракетадан шығ атын газдың оғ ан ә сер ететін реактивті кү ш деп атайды.

Соң ғ ыдан массасы айнымалы дененің қ озғ алыс тең деуін тө мендегідей жазуғ а болады.

(5)

Олай болса (6)

Мұ ны Циолковский формуласы деп атайды.

Массаның қ осылғ ыштығ ы-аддитивтілігі. Additivus – қ осылғ ыштық латын сө зінен алынғ ан.

(7)

(8)

бұ дан (9)

Қ ұ ралғ ан дененің массасы оны қ ұ райтын денелердің массаларының қ осындысына тең. Бұ л массалардың қ осылғ ыштық (аддитивтілік) қ асиеті деп аталады.